BİTKİNİN DÜZENLİ FOTOSENTEZ YAPMAMASINA VE BÜYÜMEMESİNE
AÇIĞA ÇIKAN GAZLAR NEDENİYLE, GÖL VE IRMAKLARIN KİRLENEREK BALIK VE DİĞER CANLILARIN ÖLÜMÜNE NEDEN OLUR.
HAVADAKİ OZON TABAKASI, GÜNEŞTEN GELEN ZARARLI IŞINLARIN YERYÜZÜNE GELMESİNİ ÖNLER. FAKAT PARFÜM VE DEODORANT KULLANIMI OZON TABAKASINI İNCELTMEKTEDİR. BU DA IŞINLARIN YERYÜZÜNE ULAŞMASINA NEDEN OLUR.
ASİT YAĞMURLARI:
HAVADAKİ BAZI GAZLARIN, SU BUHARI İLE BİRLEŞEREK YERYÜZÜNE İNMESİ SONUCU OLUŞAN YAĞMURLARDIR.
BAŞTA TOPRAK OLMAK ÜZERE YEŞİL ALANLARA ZARAR VERİR.
KİRLİ HAVA HEYKELLERİN VE ANITLARIN DIŞ YÜZEYLERİNİ AŞINDIRARAK ONLARA DA ZARAR VERİR.
ÇİFTÇİLER TOPRAK KULLANIMI VE SÜRÜLMESİ HAKKINDA BİLGİLENDİRİLMELİ
ALT YAPISI TAMAMLANMIŞ VE DÜZENLİ KENTLEŞME İÇİN İNSANLAR BİLİNÇLENDİRİLMELİ
GERİ DÖNÜŞÜM ÜRÜNLERİ SANAYİDE YENİDEN KULLANILIR HALE GETİRİLMELİDİR
((((((((((( TOPRAK KİRLİLİĞİNİN ETKİSİ ))))))))))))
TOPRAĞIN VERİMİNİ ETKİLER.
BİTKİLERİN BÜYÜMESİNİ, GELİŞMESİNİ ETKİLER.
BAZI ATIKLAR TOPRAĞA KISA SÜREDE KARIŞIRKEN, PLASTİK, NAYLON GİBİ ATIKLAR TOPRAĞA HEMEN KARIŞMADIĞI İÇİN CANLI YAŞAMINI OLUMSUZ YÖNDE ETKİLER.
ASİT YAĞMURLARI TOPRAKTA FAZLA MİKTARDA ASİT BİRİKİMİNE NEDEN OLUR. BİTKİLERİN BÜYÜMEMESİNE NEDEN OLUR.
EROZYONA NEDEN OLUR.
EROZYON; TOPRAĞIN ÜST TABAKASININ SU VE RÜZGÂRLARIN ETKİSİYLE TANIŞIP YOK OLMASIDIR. NOT:
DÜNYA BİZİM EVİMİZDİR.
EVİMİZİ TEMİZ TUTMAK TÜM İNSANLARIN GÖREVİDİR.
KİRLİLİĞE NEDEN OLAN ETKENLERİ ENGELLEMEK VE ONLARI ORTADAN KALDIRMAK İÇİN DUYARLI OLMAK, ÇABA GÖSTERMEK VE MÜCADELE ETMEK GEREKİR.
DAHA TEMİZ BİR DÜNYADA YAŞAMAK BİZİM ELİMİZDE
TEMİZ BİR DÜNYA SAĞLIK VE MUTLU YAŞAMAK DEMEKTİR.
FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ MADDENİN HALLERİ
**Maddenin üç hali vardır. Bunlar ; katı, sıvı ve gazdır.
KATI MADDELER :
Katı maddelerin belli bir şekli vardır. Dışarıdan bir etki olmadıkça şekilleri değişmez.
Katı maddeler akışkan değildir. ( masa, tahta, defter …..)
SIVI MADDELER :
Sıvı maddeler akışkandır. Sıvıların belli bir şekli yoktur. Sıvı maddeler içinde bulundukları kabın şeklini alırlar. ( su, süt, yağ ….. )
ÖNEMLİ : Küçük taneli katılar , sıvılar gibi akışkandır. Bu tür katı maddeler aynı zamanda sıvılar gibi içinde bulundukları kabın şeklini alırlar. Örneğin ; toz şekeri veya tuzu bir kavanoza doldurduğumuzda , kavanozun şeklini aldığını görürüz. Bunun sebebi yığın halinde bulunmalarıdır. Bu durum küçük taneli katıların sıvı olduğu anlamına gelmez. Çünkü bunlar tek tek düşünüldüğünde katı oldukları görülür.
GAZLAR :
Gazlarda aynı sıvılar gibi bulundukları kabın şeklini alırlar. Belli bir şekilleri yoktur. Örneğin; topun, şişmiş balonun içindeki hava.
Gazların yayılma özelliği vardır. Örnek;odanın bir köşesine dökülen kolonya buharlaşarak gaz haline gelir ve kokusu bütün odaya yayılır.
Gazlar çok küçük gözeneklerden kaçabilir. Örneğin; şişmiş bir balonu toplu iğneyle deldiğimizde balonun hızla söndüğünü görürüz. Bu deneyde bize gazların küçüçük gözeneklerden bile geçebileceğini gösterir.
Gazların varlığını anlamak için ; bir kağıt parçasını yüzümüze yelpaze gibi tutalım veya yanan bir mumu üfleyelim. Her iki etkinliğin sonucunda da havayı hissederiz.
MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ
Maddenin renk, koku, saydamlık gibi özelliklerini ölçemeyiz, rakamlarla veya birimlerle ifade edemeyiz. Fakat maddenin rakamla ifade edilebilen ve ölçülebilen özellikleri vardır. Bunlar, kütle ve hacimdir.
KÜTLE :
Varlıkları meydana getiren madde miktarına kütle denir.
Aynı büyüklükteki maddeler farklı kütlelere sahip olabilirler. Maddenin büyüklüğüne göre kütlesini tahmin edemeyiz. Örneğin aynı büyüklükte bir top ve karpuz alalım. Kütlelerini ölçtüğümüzde sizce hangisi daha ağır olur ?
Maddelerin kütlesi eşit kollu terazi ile ölçülür.
Kütle birimleri gram ( g ) ve kilogramdır ( kg )
1 kg = 1000 g veya 1 g = 1/ 1000kg
Sıvıların kütlesini de eşit kollu terazi ile ölçebilir miyiz sizce ?
Evet ölçebiliriz. Önce sıvıyı içine koyacağımız kabı boş haldeyken tartarız. Tartım sonucunda elde edilen değer bize kabın darasını gösterir ( boş kabın ağırlığına dara denir. ) Sonra kabın içini sıvı ile doldurur ve yeniden tartarız. İkinci tartım sonucu elde edilen sonuç ise brüt kütledir. Brüt kütleden kabın darasını çıkardığımızda net kütleye ulaşırız ( yani kabın içerisindeki sıvının kütlesi )
Gazların kütlesini de aynı sıvılar gibi ölçebiliriz. Örneğin ; havası alınmış bir topu tartalım. Aynı topu havayla şişirip yeniden tartalım İki tartım sonucunu birbirinden çıkardığımızda, topun içindeki havanın kütlesene buluruz.
HACİM :
Varlıkların boşlukta ( uzayda ) kapladığı yere hacim denir. Çevremizde gördüğümüz varlıkların hepsi uzayda yer kaplar. Varlıkların kapladığı yerin ölçülmesi yani hacminin bulunması katı ve sıvı olma durumlarına göre değişir.
Sıvıların hacmi dereceli silindir, beher veya hacmi bilinen başka bir kapla ölçülür. Sıvı maddelerin hacmini ölçmek için LİTRE ( L ) adı verilen ölçü birimi kullanılır. Kütlesi daha az olan maddelerin hacmini ölçmek için ise mL( mililitre ) kullanılır.
1 L = 1000 mL
Katılar küp, küre, prizma gibi düzgün bir şekle sahip ise hacimlerini bulmak için belli formüller kullanırız.
Taş, kömür gibi şekli düzgün olmayan bir katının hacmini ölçmek için dereceli silindirden yararlanabiliriz. Ama tek başına dereceli silindir yeterli olmaz. Ölçüm yapabilmemiz için sıvıya da ihtiyacımız vardır. Dereceli silindire bir miktar su koyalım ve suyun hacmini ölçelim.
MADDELER
MIKNATIS TARAFINDAN
ÇEKİLİR
MIKNATIS TARAFINDAN ÇEKİLMEZ
Demir
X
Porselen
Demir tabak
Nikel
Plastik bardak
Tahta kaşık
Kobalt
Cam bardak
Altın yüzük
Gümüş
2) Aşağıdaki tabloyu belirtilen özelliklere göre doldurunuz.
MADDELER
SUDA YÜZER
SUDA YÜZMEZ
SU ÇEKER
SU ÇEKMEZ
Kağıt
X
X
Yaprak
Taş
Demir kaşık
Sünger
Havlu
Naylon poşet
Şemsiye
Yağmurluk
3) Aşağıdaki tabloyu belirtilen özelliklere göre tamamlayınız.
