Magistr dissertasiyasi ixtisasın şifri və adı 060402 “Mühasibat uçotu və audit”

Tədqiqatın mənbəyi: Tədqiqat prosesində Azərbaycan Respublikası Səhmdar Cəmiyyətinin biznes-plan, uçot və hesabat məlumatları cəlb edilmişdir. Dissertasiya işində Dövlət Statistika Komitəsinin, Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Mərkəzi univermağının və başqa mənbələrin rəqəm məlumatlarından geniş istifadə olunmuşdur.

Tədqiqatın elmi yeniliyi: Təqdim edilən dissertasiya işində tədqiqatın nəticəsində elmi yeniliyə əlaqəli bir neçə nəzəri və praktiki nəticələr göstərilmişdir:

• 
  mal ehtiyatları uçotunun beynəlxalq standartlara uyğunluğunun müəyyənləşdirilmişdir;
  
• 
  məhsul satışının uçotunun təkmilləşdirilməsi istiqamətləri müəyyənləşdirilmişdir;
  
• 
  məhsul satışının qiymətləndirilməsi nəzəri metodoloji və praktiki problemləri sistemli şəkildə tədqiq olunmuşdur;
  
• 
  məhsul satışının kommersiya strukturlarınla istifadəni xarakterizə edən parametrlərin iqtisad uyğun göstəricilər sistemində yeri və rolu müəyyənləşdirilmişdir.
  
• 
  mal ehtiyatlarından istifadəni xarakterizə edən iqtisad uyğun göstəricilər sistemi uçot və hesabatın Beynəlxalq və Milli Standartlara uyğunlaşdırılması nöqteyi-nəzərindən təhlil olunmuşdur;
  
• 
  mal ehtiyatları təhlilinin informasiya bazası sayılan təsərrüfatdaxili hesabatlar sisteminin təkmilləşdirilməsinə aid elmi cəhətlər əsaslandırılmış təkliflər verilmişdir;
  
• 
  məhsul satışının uçotu metodikasına sistemli yanaşılaraq bunun beynəlxalq təcrübə baxımından təkmilləşdirilməsi istiqamətləri uyğun təkliflər işlənib hazırlanmışdır.
  

Ticarət fəaliyyəti göstərən müəssisənin auditinin əsas məqsədinə nail olmaq üçün birbiri ilə əlaqəli bir necə kompleks məsələlər həll edilməlidir. Bunlara əsas növbətilər daxildir:

• 
  Məhsulların saxlanmasına aid qaydaların mövcud olması;
  
• 
  Mal-material qiymətlilərinin daşınması uyğun daxili nəzarət sisteminin vəziyyətinin öyrənilməsi;
  
• 
  Mal tədarükü qaydalarının düzgünlüyünün yoxlanamsı;
  
• 
  Mal-material əməliyyatlarının sintetik və annalitik uçot reestrlərində əksinin düzgünlüyünün yoxlanılması;
  
• 
  Məhsul satışından daxilolmaların düzgünlüyünün yoxlanması və
  

təsdiqlənməsi;

• 
  Hesabat dövrünün sbununa məhsul satışı ilə əlaqəli debitor borcların yoxlanması və təsdiqlənməsi;
  
• 
  Məsrəflərin mövcud məhsul satışı əməliyyatlarına adekvatlığının müəyyən edilməsi;
  
• 
  Məhsul satışından formalaşan maliyyə nəticələrinin reallığının
  

təsdiqlənməsi;

• 
  Məhsul satışı əməliyyatları zamanı vergi və mülki qanunvericiliyinin tələblərinə əməl olunmasının yoxlanılması