Medenî”; “şehirli, şehre ait, şehre özgü

2. Dört Halife Dönemi:

Raşid halifeler döneminde de her vilayete birer vali gönderilmiştir. Bu dönemde valiler, bulundukları vilayetlerde halifenin otoritesini temsil ediyorlardı. Görevleri;

a. Namazlarda imamlık yapmak,

b. Savaş sırasında orduyu düzenlemek ve savaşı idare etmek,

c. Fetihlerden sonra ele geçen yerlerin halkıyla antlaşma yapmak ve esirlerin durumunu karara bağlamak,

d. Vergileri toplamak, ganimetleri taksim etmek ve beytü’l-malın payını merkeze göndermek,

e. Devlet görevlilerinin maaşlarını dağıtmak,

f. Emniyet ve asayişi sağlamak,

g. Halkın dinî aydınlanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak.

Hz. Ebu Bekir Hz. Peygamber tarafından atanan valileri değiştirmemiş, yeni fethedilen Irak ve Suriye’ye aynı zamanda ordu komutanlığını da yürüten valiler atamıştır.

Hz. Ömer döneminde, fetihlerle birlikte İslam devleti genişlemesi üzerine yeni düzenlemeler yaparak ülkeyi vilayetlere ayırmıştır. Valilere emir veya amil denilmesi ilk olarak bu dönemde başlamıştır. Emir veya vali her şeyden önce görevli bulunduğu vilayette halifenin otoritesini temsil ediyordu. Hz. Ömer yargıya ve mali işleri genel idareden ayırarak yargı için tadılar, haraç ve zekât işleri için de amiller atamıştır. Hz. Ömer vilayetlerde memur olarak vali, kâtip, divan kâtibi, haraç memuru, ahdâs (emniyet görevlisi), haznedar, kadı ve ordu komutanı bulunduruyordu. Hz. Ömer zamanında görev yerine hareket etmeden önce memura görev, yetki ve sorumluluklarını içeren bir ferman verilir ve bütün mal varlığı kayıt altına alınarak merkezde muhafaza edilirdi. Dönüşünde aşırı miktarda mala sahipse sorguya çekilirdi. Hz. Ömer memurlarına dolgun maaş verirdi, valileri sıkı bir şekilde teftiş ederdi ve şikâyetleri araştırmak için Muhammed b. Mesleme’yi görevlendirmişti.

Hz. Osman, üç vilayetten oluşan Dımeşk, Ürrdün ve Filistin vilayetlerinden oluşan Şam’ı (Suriye) bir genel valinin yani Muaviye b. Ebî Süfyan’ın idaresine vermişti. Devletin diğer taksimatı önceki sistem üzerine devam ediyordu.

Hz. Ali hilafete gelir gelmez çoğunluğu Ümeyyeoğullarından oluşan Hz. Osman’ın valilerini değiştirmekle işe başlamıştır. Hz. Ali döneminde valilik kurumundaki en önemli gelişme, bir valinin, yani Suriye valisini Muaviye’nin isyan ederek kendisini halife ilan etmesidir.