| Emeviler Dönemi: Hz. Peygamber ile başlayan ve daha ziyade mescitlerde merkezîleşen eğitim ve öğretim faaliyetleri Emeviler döneminde gelişerek devam etmiştir. Büşük camiler dinî ilimler için kurulan ders halklarında bir araya gelen öğrencilerle dolup taşıyordu. Mescitlerin yanında saray ve âlimlerin evleri de birer eğitim merkezi hüviyeti kazanmıştır.
Eğitimin önemli bir kısmı da saraylarda gerçekleştirilirdi. Abdülmelik b. Mervan zamanından itibaren saraylarda sürekli görev yapan bir yetiştirici, terbiyeci (müeddib) bulunmuştur. Bunlardan birisi de Taif’te doğan ve Kur’an öğretmenliği yapan ve aynı zamanda bir “Sıbyan muallimi” olan Haccâc b. Yusuf es-Sakafî (ö. 95/714), ilk zamanlarda Abdülmelik b. Mervan’ın veziri durumundaki Süleyman b. Naim’in çocuklarının hocalığını yapmıştır. Bu dönemde yapılan eğitim programında çocuğa genellikle; Kur’an, şiir, meğazi türünden bazı hususlar ve hitabet öğretilerek, haram ve helal tanıtımı ele alınıyordu. Ayrıca bazı halifeler çocuklarına Arapça ve ahlak öğretimini sağlaması için de müeddib tutarlardı.
Emeviler döneminde Emsar adıyla bilinen büyük yerleşim birimlerinin hemen her mahallesinde ayrı ayrı küttablar açılarak sayısı artmıştır. Küttab denilen ilk mektepleri bitiren öğrenciler, mescitlerindeki ders halkalarına katılır ve burada uzmanlık alanlarına göre farklı dinî ilimler okurlardı. Bu dönemin ders meclislerinin öğretmenleri genellikle genç sahabilerin oluşturduğu âlimlerden meydana geliyordu. Daha sonra bilim tarihine yön verecek olan tabiîn nesline ait âlimler buralarda yetişmiştir.
Dostları ilə paylaş: |
