Məhsul çeşidi və məhsul nomenklaturası Məhsulların təsnifləşdirilməsi Məhsulun həyat dövranı

Məhsul çeşidinin planlaşdırılması prosesində aşağıdakı işlər həyata keçirilir:

Məhsul nomenklaturası müəssisə tərəfindən bazara təklif edilən bütün məhsulların toplumudur. Başqa söz­lə desək, müəssisə tərəfindən istehsal edilən bütün məhsulların cəmi onun məhsul nomenk­la­turasını təşkil edir. Məhsul nomenklaturası da, məhsul çeşidi kimi, genişliyi, dərin­liyi və uyğunluğu ilə xarakterizə olunur.

Məhsul nomenklaturasının genişliyi müəssisənin bazara təklif etdiyi məhsul pozisiyalarını və ya məhsul çeşidi vahidlərinin sayıdır. Bunu ayrı-ayrı çeşid qrupla­rına daxil olan çeşid vahidlərinin və ya pozisiyasının sayını toplamaqla müəyyən edirlər. Fərz edək ki, müəssisə üç çeşiddə: A, B və C çeşiddə məhsul istehsal edir. A məhsul çeşidinə 4 adda məhsul, B məhsul çeşidinə 6 adda məhsul və C məhsul çeşidinə 8 adda məhsul daxildir. Onda məhsul çeşidinin genişliyi 18-ə bərabər olacaqdır.

Məhsul nomenklaturasının dərinliyi müəssisənin məhsul nomenklaturasını təş­kil edən məhsul çeşidinə daxil olan müxtəlif məhsul markalarının, modellərinin və ya variantlarının orta sayıdır. Bu göstərici hər bir məhsul çeşidinə daxil olan məh­sul­larının sayını toplayıb çeşidlərin sayına bölməklə müəyyən edilir. Fərz edək ki, müəssisə üç çeşiddə: A, B və C çeşiddə məhsul istehsal edir. A məhsul çeşidinə 4 adda məhsul, B məhsul çeşidinə 6 adda məhsul və C məhsul çeşidinə 8 adda məhsul daxildir. Onda məhsul nomenklaturasının dərinliyi 6 (18:3) vahid təşkil edəcəkdir.

Məhsul nomenklaturasının uyğunluğu dedikdə istehlakçı qrupları, satış kanal­ları və s. amillərə görə məhsul nomenklaturasına daxil olan məhsul çeşidlərinin ya­xın­lığı, uyğunluğu, bir-birini əvəz edə bilməsi başa düşülür.