Metis Yayınlan İpek Sokak 9, 34433 Beyoğlu, İstanbul
Yüklə 2,38 Mb.
|
|
ağzında kalan tada varmak istercesine ağzını şaplatıyordu. Alabildiğine çıkık adem elması hızla inip kalkıyordu. Derken tekrar başlıyordu okumaya. Tek kelime Arapça bilmeyen ve nerde ne dendiğini mümkünü yok sezemeyen kadmlann gene de yüreklerinin tellerinin titremesinin sebebi hikmeti işte bu inişli çıkışlı ritimdi. Gözyaşlarını tutamasalar da, imamın sesini bastıracak kadar yüksek sesle ağlamamaya gayret ederlerdi daima. Fazla alçak sesle de ağlamazlardı gerçi; akordu topluca yapılmış bir enstrüman gibiydi yas tutan kadınlar korosu. . İmamın yanında, en itibarlı ikinci' mevkide, Cicianne oturuyordu; minnacık vücudu güneşe serilmiş, buruşmuş erik kurusu gibiydi. Öylesine susuz, öylesine buruş buruş. Her yeni gelen elini öpüp taziyelerini dile getiriyordu ama Cicianne'nin onları duyup duymadığını anlamak zordu. Genelde elini her öpene şöyle bir bakıyordu ahcı gözle. Ama zaman zaman misafirlerden birine soruyla karşılık verdiği de oluyordu. "Sen kimsin canım?" diye soruyordu akrabalarına ya da ahir ömürlük arkadaşlarına, ya da "Bunca zaman nerelerdeydin, sakın bir daha arayı böyle açma hayırsız!" diye azarlıyordu hiç tanımadığı insanları. Alışılagelmiş sessizlikleri ile herkesi susturacak kadar beklenmedik cümleleri arasında bazı bazı duruyor, belirgin bir panikle gözlerini kırpıştırırken, yüzünde bomboş bir ifade peydahlanıyordu. Böyle anlarda bütün bu insanların neden oturma odasına doluştuklarına ve neden bu kadar ağlayıp sızladıklarına akıl sır erdiremiyordu. Yanakları neredeyse tümüyle içeri çökmüş, kına kızılı saçları eşarbının altından taşmış, saniyeden saniyeye değişen günbatımı gibi esrarengiz oturuyordu öylece. Divan hareketsizdi, kadınlarsa sürekli hareket halinde. Divan beyazlara bürünmüştü, kadınların çoğu karalara. Divan sessizdi, kadınlar safı ses - ölülerin tam aksini yapmak, yaşamın gereği ve yaşadığının göstergesiymiş gibi. Nice sonra bütün kadınlar ayağa kalkıp başlarını eğdiler. Yüzleri keder, hürmet, aynı zamanda merakla tetikte, imamın odadan çıkışını seyrettiler. Onu kapıya kadar uğurladıktan sonra tutup parmaklan eksik ellerini öptü Banu Teyze. Defalarca teşekkür etti ve bol bol bahşiş verdi. İmamın çıkmasıyla havayı keskin bir çığlığın deşmesi bir oldu. Kimsenin daha evvel gördüğünü hatırlamadığı tıknaz bir kadındı sesin müsebbibi. Çığlığı kulak zarlannı delen desibellere çıktı, bir anda yüzü kıpkırmızı kesildi, sesi hınltılandı, bütün vücudu zangır zangır titremeye başladı. Öyle feci bir haldeydi ki, öyle acılı ve yaslı, diğerleri susup huşu içinde seyrettiler. Feryadı öyle dokunaklıydı ki, rol yaptığını bilmekle beraber, çok geçmeden diğer kadınlar da ona eşlik edip, kendilerini bırakıverdiler.
Tıknaz kadın ölü evine gelip ağlaması için tutulmuş bir paralı yasçı idi, hiç görmediği insanlar için kendini paralayabilecek biri.
Bu tarrakanın ortasında, matemin bu kadar gürültülü ve böyle kamusal bir hal almasını yadırgayan Rose oturuyordu tüyleri diken diken. Sürekli kaynaşan kalabalığın içine atılmış gibi hissediyordu kendini. Tam bir uyum ve şaşmaz bir akışkanlık vardı odada. Giden her misafirin yerine bir yenisi geliyordu. Koltuklara, kanepeye, yer minderlerine tünüyorlardı, omuzlan değecek kadar yakın. Sessizce selamlaşıyor, konuşmadan anlaşıyorlardı. Tek başlarına son derece sessiz, birlikte yas tutarken son derece gürültücü olan bir dolu kadın. Rose bunlardan tedirgin oladursun, Armanuş yas töreninin kurallarını seçmeye başlamıştı bile: Evde yemek pişirilmediğini anlamıştı mesela; her misafir bir tepsi yemek getiriyordu onun yerine. Öyle ki mutfak tencerelerle, sahanlarla, türlü türlü tabaklarla dolmuştu. Görünürde tuz, et, içki yoktu. Kokular gibi sesler de denetim altındaydı. Müziğe izin yoktu: televizyona, radyoya... Aklına Johnny Cash düştü Armanuş'un. Johnny Cash düşünce de Asya. Sahi, neredeydi o? Onu bir grup komşuyla çevrelenmiş halde kadife kanepenin köşesine ilişmiş buldu. Çenesini kaldırmış, kaşlarını çatmış, belli ki düşüncelere dalmıştı. Bakışları ölüye mıhlanmıştı. Ara ara, kuzguni saç tutamlarını çekiştiriyordu dalgın dalgın. Armanuş tam onun yanına gidecekti ki, Zeliha Teyze'nin usulca kızının yanına çöktüğünü ve anlaşılmaz bir yüz ifadesiyle kulağına bir şey fısıldadığını gördü. Her ne dediyse Asya'nın yüzü döndü. Divanda boylu boyunca uzanıyordu ölü. Durmadan inleyip ağlayan kadınlar arasında sessizce oturuyordu Asya, yüzünden renk çekiliyordu. Yıllanmış bir sırrı fısıldıyordu Zeliha Teyze kulaklarına. "Sana inanmıyorum," dedi Asya aniden hiddetlenerek. "İnanmak zorunda değilsin," diye mırıldandı Zeliha Teyze alabildiğine sakin. "Ama sonunda sana bir açıklama yapmam gerektiği kafama dank etti. Şimdi yapmazsam bir daha yapamam. Ya şimdi söylemeliyim ya hiç. Öldü çünkü. Gömülmeden evvel bilmeye hakkın var..." Hareket edebilmek için bu cümleyi duymayı bekliyormuş gibi ayaklandı Asya. Gözlerini cesetten ayırmadan ve hiç ama hiç kimseyi umursamadan, yürüdü divana doğru. Demek cennetin asma bahçeleri gibi mis kokulu, katıksız ve yemyeşil bir defne sabunuyla tepeden tırnağa temizlenen; oyulup, durulanıp, itinayla silinen; üç parçalı kefene sarılmadan evvel musalla taşının üzerinde kurumaya bırakılan ve ihtiyarların aynı gün ivedilikle gömülmesi konusundaki ısrarlı tavsiyelerine rağmen mezarlığa değil, bizzat Kazancı hanesine götürülmek üzere cenaze arabasına yerleştirilen; demek sandal ağaçlarıyla tütsülenen, ağzına zemzem suları damlatılan, çelik bir bıçak ve iki kararmış para altında hareketsiz boylu boyunca uzanan bu ceset, babasıydı. Dayısı... babası... dayısı... babası... Asya başım kaldırıp, Zeliha Teyze'ye baktı. Birden onun bunca zaman kendisine neden "teyze" denmesine itiraz etmediğini anladı.
Teyzesi... annesi... teyzesi... annesi... Asya ölmüş babasına doğru bir adım attı. Bir adım daha. Duman yoğunlaşmıştı. Odanın bir yerlerinde Rose acıyla inledi. Sonsuz bir zincir halinde bütün diğer kadınlar da. Herkes ve her şey bir etki-tepki ve ezgi-ritim zinciriyle bağlıydı birbirine. İç içe geçmişti bütün hikâyeler, sahipleri ister fark etsin ister etmesin. Bu asla nihayete kavuşmayan silsilenin herhangi bir yerindeki bir atımlık hareket, zincirin başka bir yerinde bir eylem peydahlıyordu. Her yeni ses, başka bir yerde bir yankı doğuruyordu.
Evvela kelâm vardı, der İslamiyet, her türlü varoluştan ve varlıktan evvel kelâm vardı. Ne var ki Asya'nın indinde babasıyla ilişkisi-iüşkisizliği bunun tam aksini içerir gibiydi. İlk başta kelâmın kendisi değil, bizzat yokluğu vardı. Telaffuz edilmemiş bir kelimeydi baba. Yoktu. Yokluğu geliyordu her tür varoluştan ve varlıktan önce.
Potasyum siyanid saydam bir bileşiktir. Potasyum tuzu ve hidrojen siyanid elementlerinden mürekkeptir. Şekere benzer bir parça ve gayet kolay çözülür suda. Bazı başka zehirli bileşiklerin aksine bariz bir kokusu vardır. Hoş bir koku... Badem gibi kokar bu zehir. Acı badem gibi. Bir kâse aşure, olur ya kavrulmuş fındıkların ya da nar tanelerinin yanı sıra potasyum siyanid damlalanyla da süslenirse, bu ikinci maddenin varlığını tespit etmek zordur. Ne de olsa aşurenin doğal malzemeleri arasında da badem vardır. Yiyen, kokuyu yadırgamaz. Son ana kadar neyi kaşıklamakta olduğunu anlamaz. "Sen ne yaptın efendim," diye cırladı Ağulu Bey. "Dünyanın gidişatına müdahale ettin!" Banu Teyze ruj yüzü görmemiş dudaklarını kemirdi. "Ettim ya," dedi yanaklarından yaşlar süzülürken. "Ona aşureyi ben verdim ama yiyip yememek kendi bileceği şeydi. Ne yaptığını biliyordu benim kardeşim! Azrail'in onu kırk birinden evvel bulacağını, Çin-i Maçin'e dahi kaçsa bu sefer de orada enseleyeceğini biliyordu. Ecel gelip almadan, o attı ilk adımı. Böylesinin daha yeğ olacağına karar verdi. Mazinin külfetiyle yaşamaktan daha haysiyetli değil mi böylesi? Tercih kendisinindi." "Öyle bile olsa bu senin günahını hafifletir mi efendim?" dedi Ağulu Bey. "Hafifletmez elbet," dedi Banu Teyze kısık bir sesle. "Karışmamalıydım. Dayanamadım. Gaibten gelen bilgi neye yarar o bilgiyle bu cihanda bir şeyler yapamadıktan sonra? Terazi niye yapılmış, adil tartsın diye. Kalem niye yaratılmış, yazsın da iz bıraksın diye. Kitap niye yazılmış, şimdiki nesiller atalarının hatalarından ders alsın diye. Allahım hafızamı kaybetmekten koru. Unutkanlık hastalığı için okunacak duayı veren Rabbim, silinmeyen hafıza için de bir dua verseydi ya bana. Bildiklerimin ağırlığı altında ezilmemek için..." "Sanmam ki Allah seni affetsin," dedi Ağulu Bey keyifle ve kibirle.
"Haklısın. Faziletli kulların arasından kovuldum artık sonsuza kadar. Ama Allanın bildiğini cininden niye saklayayım, Rabbim biliyor ya, zerre pişmanlık yok yüreğimde." "Ya Ermeni kız? Ona babaannesinin sırrım söyleyecek misin?" diye sordu Şekerşerbet Hanım, efendisinin ağlamasını çaresizlikle seyrederken. "Söyleyemem. Taşıyamaz, yük olur yavrucağa. Hem inanmaz bana."
"Hayat tesadüflerden ibarettir, efendim." Bunu söyleyen Ağulu Bey'di gene. Tesadüfler tesadüfi midir yoksa tevafuki mi? "Ona hikâyeyi anlatmayacağım. Ama bunu ona vereceğim," dedi Banu Teyze çekmeceyi açıp, nar broşu mahfazasından çıkararak. İnsanlar ikiye ayrılır: beşikten mezara sabitkadem bir isimle anılanlar, yani içine doğdukları hakikate uygun, kimliğe.sadık kalanlar; bir de isimlerini koruyamayanlar, yani harfleri yap boz, ruhları arızalı olup da durmadan yeni adlar ve lakaplar alanlar, isim bolluğunda tarifsiz kalanlar. Bir zamanlar bu broşun sahibi olan Şuşan Nine, bir değil birden fazla ismi olanlardandı. Birbiri ardına isimler almaya, hayatının her yeni safhasında bir önceki ismini bırakmaya yazgılı bir göçmen ruh. Şuşan İstanbuliyan olarak doğmuş, Şermin 626 olmuş, Şermin Kazancı'ya dönüşmüş, nihayet Şuşan Çakmakçıyan olarak vefat etmişti. Edindiği her yeni isimle birlikte bir yanını sonsuza kadar kaybetmişti. Rıza Selim Kazancı mahir bir işadamı, örnek bir vatandaş ve sevecen bir kocaydı. Cumhuriyet döneminin başlangıcında, ulusun bütün yurdu donatacak kadar bol bayrağa ihtiyaç duyduğu bir zamanda, kazancılığı bırakıp bayrak imalatına geçecek kadar ileri görüşlüydü. Bu sayede ileride İstanbul'daki en zengin işadamlarından biri olacaktı. Yetimhaneyi o sıralarda ziyaret etmişti; müdürüyle toplu bir alımı müzakere etmek için. Orada, loş koridorda, din değiştirmiş bir Ermeni kızı gördü. Tesadüfen öğrendi bu kızcağızın iki cihanda en çok saygı ve bağlılık duyduğu adamın, Levon Ustanın yeğeni olduğunu. Ustasının ailesine yardım etme sırasının kendisine geldiğini düşündü. Yine de çok sayıda ziyaretten sonra ona evlenme teklif ettiğinde bunu salt iyilik olsun diye değil, âşık olduğu için yapacaktı. Rıza Selim karısının geçmişini geride bırakabileceğine emindi. Ona karşı müşfik davranırsa, bir çocuk ve harika bir ev verirse, yarasının yavaş yavaş iyileşeceğine inanıyordu. Ruhsal nekahat zaman meselesiydi. İnanıyordu ki kadınlar ilk çocuklarını doğurduktan sonra kendi çocukluklarının yükünü taşımayı bırakırlar. Öylesine emindi kendinden, sevgisinden... Bu yüzden de karısının ağabeyiyle kaçıp, Amerika'ya gitmek için onu terk ettiği haberini aldığında önce bu habere inanmayı reddetti, sonra da karısını reddetti. Şuşan, Kazancı ailesinin kayıtlarından silindi, kendi oğlunun belleğinden de. Levon ya da Levent adını almak Şuşan'ın oğlu için bir şey değiştirmemişti. Her halükârda ismiyle müsemma olamadı. Hırçın ve haşin bir adamdı. Evin dışında olabildiğince medeni ve selis huylu ama dört kızıyla oğluna karşı her daim sert ve zalim. Hikâyeler birbiriyle öyle iç içedir ki nesiller önce vuku bulmuş hadiseler şimdiki zamanın tümüyle alakasız gelişmelerine etki eder. Geçmiş geçip gitmez kolay kolay. Levent Kazancı o kadar otoriter ve baskıcı bir baba olmasa, tek oğlu Mustafa bambaşka biri olmaz mıydı? Nesiller önce 1915'te Şuşan yetim kalmasa, 2005'te Asya diye bir piç olur muydu? Hayat iç içeliklerden ibarettir ve tesadüf ile tevafuk aynı şey değildir. Bazen bunu idrak edebilmek için insana kötü bir cin gerekir. Akşama doğru Zeliha Teyze bahçeye çıktı. Bütün purolarını çoktan tüttürmüş olan Aram hâlâ orada bekliyordu. "Çay getirdim," dedi. Mart rüzgân yüzlerini okşarken, uzaklardan denizin, yeşeren otların ve zamansız açmak üzere olan badem çiçeklerinin kokularını getirdi. "Teşekkür ederim sevgilim," dedi Aram. "Ne güzel bardak bu böyle." "Beğendin mi?" Zeliha Teyze bardağı elinde çevirirken, yüzü bir hatırayla aydınlandı. "Ne tuhaf. Şimdi fark ettim. Bu bardak takımım tam yirmi yıl önce almıştım. Çok tuhaf!" "Tuhaf olan ne?" diye sordu Aram. Tam o anda bir yağmur damlası başına düştü. "Hiç," dedi Zeliha Teyze, sesi alçalmıştı. "Bu kadar dayanacağını düşünmemiştim hiç. Çok kolay kınlıyorlar diye itimat etmedim hiçbir zaman bu bardaklara. Ama bak, nasıl da haksız çıkardılar beni. Dayanıyorlarmış işte. Çay bardakları bile!" Birkaç dakika sonra Beşinci Sultan pencereden atladı; midesi dolu, gözleri mahmur, hareketleri yavaş. Etraflannda bir daire çizdikten sonra Zeliha Teyze'nin yanına kıvnldı. Bir müddet titizlikle patisini yaladı, tüylerindeki kirleri ayıkladı. Oracıkta kıvrılıp uyumaya hazırlanmıştı ki aniden bir şey tarafından dürrülmüşçesine yerinde sıçradı. Dinginliği neyin bozduğunu anlamak için merakla etrafına bakındı. Cevap yerine ılık bir damla indi burnuna. Sonra bir damla daha, bu seferki başına. Derin bir memnuniyetsizlikle ağır ağır kalktı, gerindi. Bir damla daha. Hoşnutsuz, irkildi. Süratle eve yollandı. Belki dünyanın kurallarını bilmiyordu kedi. Gökyüzünden düşen hiçbir şeye küfredilmemesi gerektiğini tembihleyen olmamıştı ona. Kimse dememişti, ne yağarsa yağsın tepene semadan, kabulündür. Buna yağmur da dahil. www.webturkiyeforum.com by Ayhan Yüklə 2,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|