Örnek:Bilanço esasına göre defter tutan GV mükellefi (A)’nın yıllık beyan ettiği GV matrahı, 2006 yılı için 40.000 TL, 2007 yılı için 50.000 TL, 2008 yılı için 70.000 TL ve 2009 yılı için ise 90.000 TL’dir.
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Özellik arzeden durumlar
Örnek: SM erbabı (C)'nin 2008 yılı GV beyannamesinde beyan ettiği GV 85.000 TL’dir. Mükellefin bu matraha ilişkin beyan ettiği gelirleri aşağıdaki gibidir.
Serbest meslek kazancı 20.000.- TL
Birinci işverenden alınan ücret 24.000.- TL
İkinci işverenden alınan ücret 23.000.- TL
Kira geliri 18.000.- TL
Matrah artırımına ilişkin GV hesabı:
2008 yılı GV matrahı 85.000 TL
2008 yılı için artırım oranı %20
Artırılan matrah tutarı (85.000 x %20=) 17.000 TL
Kanunla belirlenen asgari matrah 11.220 TL
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Özellik arzeden durumlar
Örnek: Sadece basit usulde vergilendirilen (A)’nın ticari kazancına ilişkin olarak 2006 yılı için beyan ettiği GV 5.000 TL’dir.
2006 yılı GV matrahı 5.000 TL
2006 yılı için artırım oranı %30
Artırılan matrah tutarı (5.000 x %30=) 1.500 TL
Kanunla belirlenen asgari matrah 955 TL
Ödenmesi gereken GV (1.500 x %20=) 300 TL
Örnek: Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen (A)’nın 2008 yılı için beyan ettiği GV matrahı 4.800 TL’dir. Mükellefin matrahının 2.000 TL’si basit usulde ticari kazanç, 2.800 TL’si konut kira gelirinden oluşmaktadır.
2008 yılı GV matrahı 4.800 TL
2008 yılı İçin artırım oranı %20
Artırılan matrah tutarı (4.800 x %20=) 960 TL
Kanunla belirlenen asgari matrah 7.480 TL (işletme hesabına göre defter tutan mükellefler için tespit edilen tutar)
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Özellik arzeden durumlar
Örnek: Üç ayrı işverenden elde ettiği ücret gelirinden dolayı yıllık GV beyannamesi vermiş olan mükellef (G)’nin 2009 yılındaki vergi matrahı 65.000 TL’dir. Ücret gelirinin tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiştir. bulunmaktadır.
Birinci işverenden alınan ücret 26.000.- TL
İkinci işverenden alınan ücret 24.000.- TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 15.000.- TL
Buna göre, matrah artırımı aşağıdaki gibi olacaktır.
2009 yılı GV matrahı 65.000 TL
2009 yılı için artırım oranı %15
Artırılan matrah tutarı (65.000 x %15=) 9.750 TL
Kanunla belirlenen asgari matrah 8,150 TL (işletme hesabına göre defter tutan mükellefler için tespit edilen tutar)
Ödenecek vergi (9.750 x %15=) 1,462,50 TL
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Gelir vergisinde matrah artırımı (Beyannamesinde matrah beyan etmiş olan mükellefler)(Ek:7)
Özellik arzeden durumlar
Mükellefler, mesken olarak kiraya verilen binalardan elde edilen kira gelirlerine ilişkin olmak üzere o yıl için belirlenen istisna tutarlarını matrah artırımı yaparken dikkate almayacaklardır(193 sayılı GVK md.21, 6111 sayılı Kanun md.6/2).
Yıllık GV beyannamesinde birden fazla gelir unsuru bulunan mükellefler, matrah artırımlarını yıllık beyannamelerinde yer alan toplam matrah üzerinden yapacaklardır. Bir başka ifadeyle, gelir unsurlarının bir kısmı itibarıyla artırımda bulunmayacaklardır.
GV mükelleflerinin ölümü veya gaipliği halinde, bu mükelleflerin varisleri, muris adına matrah artırımında bulunabilirler. Ancak, tüm mirasçıların birlikte matrah artırımında bulunması gerekir.
Şahsi ticari işletmenin faaliyetinin mirasçılar tarafından sürdürülmesi halinde, bu faaliyeti devam ettiren mirasçı veya mirasçıların matrah artırımında bulunması yeterli olacaktır (193 sayılı GVK md.81, 6111 sayılı Kanun md.6/2).
Gelir vergisinde matrah artırımı (GV beyannamelerinde zarar beyan eden/hiç beyanname vermeyen ve gelir elde ettiği halde mükellefiyet tesis ettirmeyenler)(Ek:7)
Gelir vergisinde matrah artırımı (GV beyannamelerinde zarar beyan eden/hiç beyanname vermeyen ve gelir elde ettiği halde mükellefiyet tesis ettirmeyenler)(Ek:7)
Özellik arzeden durumlar
Bu türden mükellefler yukarıda belirtilen ve durumlarına uygun, asgari matrahlardan az olmamak üzere matrah artırımında bulunacaklardır.
Ticari kazancı basit usulde tespit edilmekle birlikte, vergiye tabi başka gelir unsurları elde eden mükellefler ile GMSİ yanında ücret, MSİ ve diğer kazanç ve irat elde eden GV mükellefleri işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenen asgari matrahları esas alacaklar.
Ticaret şirketleri, birinci sınıf tüccar olarak değerlendirildiklerinden, kolektif şirketlerde ortaklar ile komandit şirketlerde komandite ortaklar, bilanço esasına göre defter tutan mükellef olarak değerlendirilir.
Adi komandit şirketlerin, MSİ elde eden komanditer ortakları da bu iratlarla ilgili hükümlere tabidir.
Adi ortaklıklarda ortaklar, GV beyannamesi vermek zorunda olduklarından bunlar, (bilanço/işletme/SMK) hükümlerinden durumlarına uyan hükümlere tabidirler.
