Mezolit (o’rta tosh) davri

4. . SSSRda ma"muriy-buyruqbozlik, totalitar tuzumining qaror topishi. Ma'lumki, 1925 yil fevralida milliy-davlat chegaralanishi utkazilganidan keyin Uzbekiston Sovetlarining 1 kurultoyi «Uzbekistan SSR tuzilgani tugrisidagi deklaratsiya»ni tasdikladi. 1925 yil 13 may kuni SSSR Sovetlarining III kurultoyida Uzbekiston SSR Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoki tarkibiga Kabul kilindi.Xalk komissarlari va idoralari tuzildi.Ittifok varespublika boshkaruv muassasalari bir xilda va asosiy masalalar, odatda, Markazda kabul kilinaredi va xal cLilardi.Urta Osiyo respublikalarinnng xalk xujaligi va madaniyati ustidan nazoratni kuchaytimsh rnaksadida 1923yilda tashkil etidgan, 1926 yili kaytadan tuzilgan Urta Osiyolktisodiy Kengashi - Sredaz EKOSO tuzildi. 20-yiIlarda boshka respublikalararo boshkaruv organlari Urta Osiyo suv xujaligi boshkarmasi (Sredazvodxoz) Urta Osiyo Davlat Plan Kumitasi (SredazgospIan).Urta Osiyo Xalk xujaligi Oliy Kengashi, VSSPS Urta Osiyo byurosn turli Ittifok xalk komissarliklarining filiallari xam tashkil etildi Uzbekiston SSRda davlat xokimiyatining rasman konun chikaruvchi oliy organi Sovetlarning okrug va rayon kurultoylari tomonidan saylanadigan vakillaridan tarkib topadigan Sovetlar kurultoyi buldi, respublika davlat boshkaruvining oliy organi esa Xalk Komissarlar Kengashi bulib koldi. «Xammamizga ma'lumki - deydi Prezidentimiz Islom Karimov - Biz sunggi 70 yil mobaynida davlatta karshilik va siginish xolatida yashadiq mamlakatdagi barcha boyliklarning mulkning egasi davlat deb xisoblab keldik.Kdysi masalani olmayliq davlat manfaati birinchi urinda, fukaro, shaxe manfaati esa deyarli xisobga olinmasligi zeki konstitutsiyalaming xar kaysi moddada yakkol kuzga tashlanar edi»

5. I.A.Karimovning "O'zbekiston musaqillikka erishish ostonasida" nomli asarining mazmun-mohiyati Mamlakatimizda xukukiy demokratik davlat, fukarolik jamiyati barpo etish yulida awalambor asosiy ustuvor yunalishlaridan biri milliy armiyani shaklantarishdir.Uzbekiston Respublikasi Prezidenta Islom Karimov 1990 yil 5 iyunda Uzbekistan Kompartiyasining XXII s'ezdida "Utmishdan sabok chikarib, kelajakka ishonch bilan" komli ma"ruzasida "Viz, armiya xizmatiga salbiy munosabatni keltirib chikargan sabablarni bartaraf etish uchun omilkorlik bilan xarakat kilishimiz ;iart", degan edi. Bu urinda ran ayrim xarbiy kismlarda intizomning bushashib ketgani, Ustavga xilof munosabatlar mavjudligi, yigitlaming mayiblanib kaytishi va xal о к bulishiga yul kuyraaslik xakida bormokda. Viz ruyi rost aytishimiz kerakki, bunga aslo yul kuya olmaymiz. Uz farzandlarimizni ularga nisbatan noxush xatti-xarakatlardan va belgilangan konunlaming buzilishidan muxofaza kilish uchun barcha ishlarni kilamiz. Uzbekiston Kompartiyasi Markaziy Komitetining tashabbusi bilan UzSSR Oliy Soveta Ittafok organlariga yigitlarimizning xizmatni utash tartibi ni uzgartirish tugrisida bir kancha takliflar kiritdi. Bu masalalar xozir

xal etilmokda. CHunonchi, kur il i sh kismlariga chakirilgan yigitlar Turki ston xarbiy okrugi xudidida xizmatni utashlari tugrisida masala xal etildi.CHakiruv komissiyalariga Oliy Sovet va maxali у Sovetlarining deputatlari jglbetiladigan buldi. Uzbeknstondan chakirilgan yigitlarningbarchajangovar kismlarda xarbiy xizmatni utash shart-sharoitlari respublika jamoatchiligi tamonidan kat'iy nazorat ostiga olinmokda."Kaysi birkitobdagoyatibratli rivoyatni ukigan edim. Emishki, Amir Temur yarimjaxonni zabt etib, olis urmon kabilalariga borib etibdi, xullas, ularni xam uziga buysindiribdi. Kdysar va jangari, ozod va samimiy bu kabila boshligi chorasizlik tufayli, Temurga kurollarini topshirar ekan, kuyidagi gaplami aytibdi: - "Ey, Amir! Sen bizni kurol kuchi bilan enga olding. Birok senga aytadigan shartlarimiz bor. Agar sen kassob bulsang, bizni suyib tashla, agar sen savdogar bulsang, sotib yubor, agar podsho bulib kelgan bulsang - bizga baxt ato et!". Ushbu urinda tanikli olim A.Azizxujaevning "CHin o'zbek ishi" kitobida keltarilgan fikrlarga murojaat etamiz. "Mustakillik davrida yosh davlatimiz, unga kudrat baxsh etguvchi zaxmalkash xalkimiz davlat va jamiyat kurilishining turli jabxalarida bekiyos yutuklarni kulga kiritganini gurur bilan ta"kidlab utish mumkin. Dune xaritasida yangi, uz ovoziga, uz urniga ega bulgan mustakil Uzbekiston davlatining paydo bulganini xozir xech kim, xatto ganimlarimiz xam inkor eta olmaydi. Utgan davr ichida, siyosiy, ijtimoiy, iktisodiy, ma'naviy soxalarda erishgan yutuklarimizning eng birinchi, eng asosiy omili bu mamlakatimizda umatilgan tinchlik xotirjamliq millatlararo totuvliq mamlakat xavfsnzligini saklash borasidagi chora tadbirlar buldi, deb ishonch bilan ayta olamiz. CHunki fakat tikchlik bulgan mamlakatdagina siyosiy, ijtimoiy, iktisodiy isloxatlami muvaffakiyatli amalga oshnrish mumkinligini tarix xam, utgan kunlarimizxam isbot kilib turibdi. Arnmo mustayulllikning asl moxiyatini tushunish, uning kadri ga etish uchun xozirgi kunda fakat yutuklarimiz tugrisida gapirish kifoya kilmaydi. Mustaknllikka konsiz, kurbonlarsiz erishgan bulsakda, aytish joyizki, mustakillikning yuki ogir, Bu yukni kutara olish, mustakillikni saklab kolish nakadar ogirligini kushnilarimizning takdiri isbot etib turibdi. Uzingiz uylab kuring, sarxadlari va xavfsizligini ximoya kilishda boshka davlat kurolli kuchlariga muxtoj mamlakatlarning tula mustakilligi xakida gapirish mumkinmi?Uzbekistonni uz ta'sir doirasiga kiritishni istagan va buning uchun barcha nayranglarni, kolaversa, xarbiy kuchni xam ishlatishga tayyor bulgan kuchlar kurshovida Vatanimizning mustakilligi ni saklash uchun bexisob kiyinchilik va iztiroblami boshdan kechirishga tutri keldi. Ayniksa, xozirgi kunlarda butun jaxondagi eng taxlikali mintakalardan bin bulgan bizning mintakamizda tinchlik va xavfsizlikni ta'mintpsh uchun kanchalik okilona siyosat yurgizish kerakligini, sabot va matonat zarurligini xayotning iizi isbot etayapti."Mustakil -bulsang mustakil bul! Davlat bulsang -davlat bul!" Prezidentimizaytgan bu suzlar uning mamlakatimiz takdiri, kelajagi xakidagi tashvishli uylarning YU1 ska va ma'nodor ifodasi buldi, desak yanglishmaymiz. Bu boradu mustakillikni e'lon kilish bilan kifoyalanib bulmasligi, uni saklay bilish, buning uchun esa uz xalkini ichki va tashki dushmanlardan ximoya kila olish, uning tanch-totuv yashashiga imkonnyat yaratish, uz sarxadlarini ximoya kilish, mudofaa kudratini ta'minlash zamr ekani xakidagi fikr mujassam.Prezident xuzuridagi Davlat va jamiyat kurilishi akademiyasida bulib utgan xalkaro anjumanlarning birida amerikalik siyosatshunos olim Gleb Xovard Urta Osiyo davlatlarining ichida fakat Uzbekistongina uzining chegaralarini turli ekstremistik xurujlardan ximoya kilishga kodir bulgan yagona davlat ekanini ta'kidladi. Aslida, uning suzdam turli davlat raxbariari va siyosatshunoslari umumiy fikrinnng xolis ifodasi xamdir. Uzbekiston mustakilligi e'lon kilingan bulsa-da, xali SSSR Mudofaa vazirligi va uning kurolli kuchlari saklanib turgan bir paytda, bunday kuchga karshi tik borish, "yottan ilonning boshini kuzgash" ogir okibatlarga olib kelishini yaxshi tushungan Prezidentimiz xarbiy soxada ishni boskichma-boskich xal etish yulidan bordi. 1991 yil 6 sentyabr kuni e'lon kilingan Uzbekiston Respublikasining Mudofaa ishlari vazirligini tuzish tugrisida Prezident Farmoni bu yuldagi birinchi kadam buldi. Bu yangilikni "xazm kila olmagan" Kreml Uzbekiston Prezidentiga tazyik utkazishga xarakat kildi. SSSR Mudofaa vaziri E.SHaposhnikov gayriodatiy tuyulgan bu xoldan xavotarga tushib, Prezidentimizga telefon kilgan paytda Uzbekiston Respublikasi Mudofaa ishlari vaziri etib tayinlangan Rustam Axmedov Prezidentimiz xuzurida bulgan ekan. Uning xotirlashicha, SSSR Mudofaa vaziri Islom Karimovga gazab bilan: "Islom Abdutanievich, biz bilan maslaxatlashmay Mudofaa ishlari vazirligi joriy kilibsiz, vazir tayinlabsiz. Uzingizni mustakil deb e'lon kilgan bulsangiz-da xali SSSR degan kutratli davlat mavjud. Buni uzingiz xam yaxshi bilasiz. Xatto Ukraina xam general Morozovnn respublika Mudofaa vaziri etib tayinlayotganida bizdan ruxsat olgan edi", - deb pupisa kiladi. "Umuman, Sizga armiyaning nima xojati bor, xarbiy komissariyat nimaga kerak? Axir SSSR Mudofaa vazirligining kudratli Turkiston xarbiy okruti Uzbekistonda b^Alsa!", deb kosa tagida nimkosa kabilnda bu xarbiy saloxiyat bilan chuchitmokchi buladi. Ularnnng yordamisiz Uzbekiston uz xavfsixtigini ta'minlay olmasligini pisanda kilinganda, kuni kecha mustaknllikka erishgan mamlakat mustakil Prezidentining javobi shunday buldi: "Birinchidan, respublika Mudofaa ishlari vazirligi joriy kilnnishi va vaziraingtayinlanishi - xukukiy j ixatdan xam, siyosiy jixatdan xam xal kilingan Macaia. Ikkinchidan, bu masalada Siz bilan kelishishni asossiz deb xisoblayman", fCat'iy javob olgan Ittifok vaziri ancha xovuridan tushib, Respublika Mudofaa ishlari vaziri bilan keyingi xamkorlik )chun tanishmokchi ekanini bildiradi. Prezident: "Madomiki, siz Uzbekistan Respublikasining Mudofaa Ishlari vaziri bilan xamkorlik kilish maksadida tanishishni istasangiz, men uni Moskvaga yuboraman, tanishib olasizlar", deb javob beradi.