Microsoft Word goc rapor 20 haziran 2011. doc

Yüklə 5,98 Mb.

səhifə	29/48
tarix	11.09.2018
ölçüsü	5,98 Mb.
	#80897

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 48

(g) Analık

19. Sözleşmenin 10. maddesine göre, “çalışan anneler ücretli izinden ya da yeterli sosyal güvenlik tedbirlerini kapsayan izinden yararlanmalıdırlar.”²⁰Ücretli doğum izni, standart olmayan işlerde çalışanlar da dahil tüm kadınlara verilmelidir ve yardımlar yeterli bir süre boyunca sağlanmalıdır.²¹

Kadınlar ve çocuklar için, doğum öncesi, doğum ve doğum sonrası tıbbi bakım ve hastanede tıbbi bakım da dahil olmak üzere uygun sağlık yardımları sağlanmalıdır.

¹⁷Aşağıda 20-39. paragraflarda açıklandığı biçimde.

¹⁸^B^kz^.^I^L^O¹²¹^N^o^’lu^İ^ş^Ka^z^a^s^ı^Y^a^r^d^ı^m^l^a^r^ı^Sö^z^l^e^ş^m^e^sⁱ⁽¹⁹⁶⁴⁾^.

¹⁹^B^kz^.^Ço^c^u^k^Ha^k^l^a^r^ı^S^ö^z^l^e^ş^m^e^s^i,²⁶^.^m^a^d^de^.

²⁰^Komⁱ^t^e^,^I^L^O¹⁸³^N^o^’lu^Aⁿⁿ^e^lik^Ko^r^u^m^a^s^ı^Sö^z^l^e^ş^m^e^sⁱⁿ^e^g^ö^r^e^do^ğ^u^mⁱ^zⁿⁱⁿⁱⁿ^d^o^ğ^u^m^d^aⁿ^s^on^r^a^a^l^t^ı^h^a^ft^a^l^ı^k^z^o^r^un^l^uⁱ^zⁿⁱ^d^e^ka^p^s^a^y^a^c^a^k^bⁱ^çⁱ^m^de^,¹⁴^h^a^fta^d^aⁿ

^{daha az olmaması gerektiğini kaydeder.}

²¹^B^kz^.^Kad^ıⁿ^l^a^r^a^Ka^r^ş^ı^He^r^Tü^r^lü^A^yrı^m^cı^l^ı^ğ^ı^Ön^l^eⁿ^m^e^sⁱⁿ^e^Da^ir^S^ö^z^l^e^ş^m^e^,¹¹^.^m^a^d^de^,^pa^ra^g^r^a^f²⁽^b⁾^.
(h) Malullük

20. Komite, engelli kişilere ilişkin 5 No’lu genel yorumunda (1994), malullük ya da malullükle ilgili unsurlardan dolayı geçici olarak gelir kaybına uğramış ya da gelirinin tamamını kaybetmiş, istihdam olanaklarından mahrum bırakılmış ya da daimi malullüğü olan kişilere yeterli düzeyde gelir desteği sağlanmasının önem taşıdığı vurgulanmıştır. Bu tür destekler kişiyi rencide etmeyecek biçimde verilmeli²²ve genellikle malullüğün doğurduğu özel destek ihtiyaçlarını ve diğer giderleri yansıtmalıdır. Bu destek aile üyelerini ve gayri resmi bakım veren diğer kişileri de kapsamalıdır.

(i) Dul ve Yetimler

21. Taraf Devletler sosyal güvenlik sistemine dahil ya da emeklilik hakkı kazanmış kişinin ölümü üzerine bu kişinin dul eşi ve çocuklarına yardım sağlamalıdır.²³Bu yardımlar, özellikle cenaze masraflarının yüksek maliyetli olduğu taraf Devletlerde cenaze masraflarını da kapsamalıdır. Dul ve yetimler ayrımcı herhangi bir gerekçeyle sosyal sigorta sisteminden çıkartılmamalı ve özellikle, çok sayıda çocuğun ve yaşlı kişilerin aile ya da topluluk desteğinden mahrum kaldığı HIV/AIDS, tüberküloz ve sıtma gibi endemik hastalıklar söz konusu olduğunda sosyal sigorta sisteminden yararlanmaları için destek sağlanmalıdır.

C. Yeterlilik

22. Nakdi ya da ayni yardımların, herkesin Sözleşmenin 10, 11 ve 12. maddelerinde hükme bağlanan ailenin korunması ve desteklenmesi, yeterli geçim standardı ve yeterli sağlık bakımına ulaşabilme hakkının gerçekleştiğini düşünmesini sağlayacak şekilde, yeterli miktarda ve sürede olması gerekir. Taraf Devletler, yardımların düzeyiyle ilgili ve sağlanma biçimlerinin yaratabileceği olumsuz herhangi bir etkiyi engelleyebilmek için, Sözleşmenin başlangıç bölümünde vurgulanan insan onuru ilkesine ve ayrımcılık yasağı ilkesine bütünüyle saygı göstermelidir. Kullanılan yöntemlerin yardımların yeterli düzeyde olmasını güvence altına alması gerekir. Sigortalıların Sözleşmeyle tanımlanan haklarının tam anlamıyla gerçekleştiğini idrak edebilmeleri için ihtiyaç duydukları mal ve hizmetlere ulaşabilmelerini sağlamak üzere, yeterlilik ölçütünün düzenli olarak izlenmesi gerekir. Kişinin gelir kaybını telafi eden yardımları sağlayan sosyal sigorta sistemine prim ödeyerek katkıda bulunduğu durumlarda, kazançlar, ödenen primler ve ilgili yardımın miktarı arasında makul bir ilişki olmalıdır.

D. Erişebilirlik

(a) Kapsama

23. Başta dezavantajlı ve toplum dışına itilmiş [marjinalleştirilmiş] gruplara mensup kişiler olmak üzere, herkesin Sözleşmenin 2. maddesinin 2. paragrafıyla yasaklanan herhangi bir gerekçeyle ayrımcılığa maruz kalmadan sosyal güvenlik sisteminin kapsamında güvence altına alınması gerekir. Sosyal güvenlik sisteminin evrensel olarak herkesi kapsamasını sağlamak için primsiz sistemlere ihtiyaç duyulmaktadır.
(b) Uygunluk

24. Yardımlara hak kazanmayla ilgili koşulların makul, orantılı ve şeffaf olması gerekir. Yardımların kesilmesi, azaltılması ya da askıya alınmasıyla ilgili koşulların çerçevesi çizilmeli ve bunlar makul olmalı, gereklilik arz etmeli ve ulusal mevzuatta hükme bağlanmış olmalıdır.²⁴

²²Başka nedenler zorunlu kılmadıkça, engelli kişilere kurumda bakım sağlanmasının bu kişilerin sosyal güvenlik ve gelir desteği haklarını ve yanı sıra, Sözleşmenin 6. ve 7. maddelerinde öngörüldüğü üzere engelli kişilerin işe yerleştirilmelerine yardımcı olmaya yönelik rehabilitasyon ve istihdam desteği haklarını yeterli ölçüde ikame ettiği söylenemez.

²³^Komⁱ^t^e^,^ç^o^c^u^k^l^a^rıⁿ^s^o^sy^a^l^g^ü^veⁿ^lik^ha^kk^ı^o^l^d^u^ğ^uⁿ^u^k^a^yd^e^d^e^r^.^B^kz^.^Ço^c^u^k^H^a^k^l^a^r^ı^S^ö^z^l^e^ş^me^s^i,²⁶^.^m^ad^de^.

²⁴^Komⁱ^t^e^,^I^L^O¹⁶⁸^N^o^’lu^İ^ş^sⁱ^z^li^ğ^e^Ka^r^ş^ı^İ^stⁱ^hd^a^m^D^e^st^e^ğⁱ^v^e^K^o^ru^ma^s^ı^S^ö^z^l^e^ş^m^e^sⁱⁿ^e⁽¹⁹⁸⁸⁾^gö^r^e^y^a^lⁿ^ızc^a^b^e^li^r^li^k^o^ş^u^ll^a^rd^a^b^ö^y^le^b^ir^k^e^sⁱⁿ^tⁱ^y^ap^ı^l^a^b^ili^r^.^B^u

^{koşullar şunlardır: Devletin sınırları içinde olmamak; yetkililerin ilgili kişinin işten atılmak için kasten çaba harcadığını ya da meşru bir gerekçe olmaksızın}

^{kendi isteğiyle işten ayrıldığını saptaması; işle ilgili bir tartışmadan dolayı kişinin çalışmayı kesmesi; kişinin yolsuzluk yaparak çıkar sağlamaya çalışması ya}

^{da kazanç elde etmesi; kişinin meşru bir gerekçe olmaksızın var olan açık işlere girmemesi, mevcut mesleki rehberlik, eğitim, yeniden eğitim ya da}

^{kendisine uygun başka bir meslekte eğitim olanaklarından yararlanmaması; ya da kişinin aile yardımları hariç, ilgili Devletin mevzuatı uyarınca sağlanan bir}

^{başka gelir desteği yardımından yararlanıyor olması (yardımın askıya alınan kısmının diğer yardım tutarını geçmemesi koşuluyla).}
(c) Ulaşabilirlik

25. Sosyal sigorta sisteminin prim katkısını öngördüğü durumlarda bu katkıların önceden şarta bağlanmış olması gerekir. Prim ödemeleriyle ilgili doğrudan ve dolaylı maliyetlerle masrafların herkesin karşılayabileceği bir bedelde olması ve Sözleşmede belirtilen hakların gerçekleştirilmesini olumsuz etkilememesi gerekir.

(d) Katılım ve Bilgilendirme

26. Sosyal güvenlik sistemlerinin faydalanıcıları, sosyal güvenlik sisteminin yönetimine katılabilmelidir.²⁵Sistem ulusal mevzuatla oluşturulmalı ve kişilerin ve örgütlerin sosyal güvenlik kapsamındaki haklarına dair açık ve şeffaf bir şekilde bilgi talep etme, bilgi edinme ve bu bilgileri dağıtma haklarını açık ve şeffaf bir biçimde güvence altına almalıdır.

(e) Fiziksel Olarak Erişebilirlik

27. Yardımların zamanında sağlanması gerekir ve sigortalılar yardımlardan yararlanmak, bilgi edinmek ve gereken durumlarda prim ödemeleri için sosyal güvenlik sistemine fiziksel olarak erişebilir olmaları gerekir. Bu bağlamda, sosyal güvenlik hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak üzere engelli kişilerin, göçmenlerin ve uzak bölgelerde ya da afet bölgelerinde ve bunların yanı sıra silahlı çatışma bölgelerinde yaşayan kişilerin durumunu özellikle göz önünde bulundurmak gerekir.

E. Diğer Haklarla İlişkiler

28. Sosyal güvenlik hakkı Sözleşmede yer alan diğer pek çok hakkın gerçekleştirilmesini desteklemek açısından önemli bir rol oynamaktadır; ancak, sosyal güvenlik hakkını bütünleyici diğer tedbirlerin alınması gerekir. Örneğin, taraf Devletler, Sözleşmenin 6. maddesi uyarınca engelli kişilere ve yaralanmış kişilere rehabilitasyon hizmeti sağlamalıdır; çocuk bakımı ve aile planlaması konusunda maddi yardım, tavsiye ve destek sağlamalı ve engelli kişilerle yaşlılar için özel olanaklar sağlamalıdır (10. madde); yoksullukla ve sosyal dışlanma ile mücadeleye yönelik tedbirler almalı ve sosyal hizmet desteği sağlamalıdır (11. madde); hastalıkları önlemek ve sağlık olanaklarının, mallarının ve hizmetlerinin iyileştirilmesi için tedbir almalıdır (12. madde).²⁶Taraf Devletler, ayrıca, dezavantajlı ve toplum dışına itilmiş gruplara mensup kişilere sosyal koruma sağlayan sigorta sistemlerini uygulamayı; örneğin, küçük çiftçiler için ürün ya da doğal afet sigortası²⁷ya da kayıt dışı ekonomide kendi işini yürüten kişiler için geçim sigortası sağlamayı dikkate almalıdır. Bununla birlikte, Sözleşmede yer alan diğer hakların gerçekleştirilmesine yönelik tedbirlerin alınmış olması sosyal güvenlik sisteminin oluşturulmasına karşı bir alternatif oluşturmaz.

²⁵ILO 102 No’lu Sosyal Güvenlik (Asgari Standartlar) Sözleşmesinin 71. ve 72. maddelerinde benzer standartlar tanımlanmaktadır.

²⁶^B^kz^.^So^sy^a^l^Gü^veⁿ^lik^İ^l^k^e^l^e^r^i,^So^sy^a^l^Gü^v^en^lik^Dⁱ^zⁱ^sⁱ^No^.¹⁽^S^o^cⁱ^a^l^S^e^c^u^rⁱ^t^y^p^rⁱⁿ^cⁱ^p^l^es^,^So^cⁱ^a^l^Se^c^u^rⁱ^t^y^Se^rⁱ^e^s^No^.¹⁾^,^I^L^O⁽¹⁹⁸⁸⁾^,^s^.¹⁴^v^e^e^ng^e^lli^kⁱ^ş^il^e^r^e

^{dair 5 No’lu Genel Yorum (1994); yaşlıların ekonomik, sosyal ve kültürel haklarına dair 6 No’lu Genel Yorum (1995); yeterli beslenme hakkına dair 12 No’lu}

^{Genel Yorum (1999) (11. madde); eğitim hakkına dair 13 No’lu Genel Yorum (1999) (13. madde); ulaşılabilecek en yüksek sağlık standardına sahip olma}

^{hakkına dair 14 No’lu Genel Yorum (2000) (12. madde); su hakkına dair 15 No’lu Genel Yorum (2002) (11. ve 12. maddeler); ve çalışma hakkına dair 18}

No’lu Genel Yorum (2005) (6. madde).

²⁷Sosyal Güvenlik İlkeleri, Sosyal Güvenlik Dizisi No. 1 (Social Security principles, Social Security Series No. 1), ILO, s. 29.

4.5.2.AİLE ÜYELERİNİN SOSYAL GÜVENCELİLİK DAĞILIMI

Zorla yerinden edilme sürecine ilişkin bu araştırmada kullanılan soru kağıdının hane çözümlemesi bölümünde sorulan soru ile çalışma yaşamına giriş bölümünde sorulan destekleyici sorulara bağlı olarak bu sürecin mağdurlarının sosyal güvencelilik durumları çözümlenmiştir. Bu çözümleme;
10 716 kişiye ait bilgileri içermektedir, Bu çözülemeye göre

Hane üyelerinin % 23.86’sının sosyal-sağlık güvencesi yoktur, Sosyal güvence-sağlık güvencesinden yoksun olmanın temel nedeni düzenli iş-gelir sahibi olamamalarıdır.

Sosyal-sağlık güvencesine sahip olanların % 58.29’u Yeşil Kart, % 13.59’u SSK, % 2.18’i BAĞ- KUR, % 1.21’i Emekli Sandığı, % 0.68’i de özel sigortalıdır. Bu dağılımın da ortaya koyduğu gibi zorunlu göç mağdurları arasında düzenli iş ve sağlık-sosyal güvencelilik oranı Türkiye ortalamalarının oldukça altındadır.
Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre görüşülenlerin % 24.86’sı İŞKUR hakkında bilgi sahibidir. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar Tablo 329’da gösterilmiştir.
Tablo 329: Görüşülenlerin İŞKUR Hakkındaki Bilgi Dağılımı

Görüşülenlerin İŞKUR Hakkındaki Bilgisi

N

%

Cevapsız

117

7.6

İŞKUR Hakkında Bilgisi Var

354

23.0

İŞKUR Hakkında Bilgisi YOK

1070

69.4

Toplam

1541

100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre görüşülenlerin % 12.96’sı İşsizlik Sigortasına başvuru yapmıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar Tablo 330’da gösterilmiştir.

Tablo 330: Görüşülenlerin İşsizlik Sigortasına Başvuru Dağılımı

Görüşülenlerin İşsizlik Sigortasına Başvurusu	N	%
Cevapsız	916	59.4
Başvurmuş	81	5.3
Başvurmamış	544	35.3
Toplam	1541	100.00

Araştırmanın ortaya koyduğu dağılım sonucuna göre görüşülenlerin % 1.82’si İşsizlik Sigortasından para almıştır. Bu dağılıma ilişkin sonuçlar Tablo 331’de gösterilmiştir.

Tablo 331: Görüşülenlerin İşsizlik Sigortasından Para Alma Dağılımı

Görüşülenlerin İşsizlik Sigortasından Para Alması	N	%
Cevapsız	935	60.7
Para Almış	11	0.7
Para Almamış	595	38.6
Toplam	1541	100.00

Yüklə 5,98 Mb.

Dostları ilə paylaş:

1 ... 25 26 27 28 29 30 31 32 ... 48