Türkiye’de Kademeler Arası Geçiş ve Öğrenci Akışının Gelişimi
57
1923-1938 Döneminde Uygulanan Kademeler Arası Geçiş
Politikaları
Bu dönemde eğitimin temel amacı, “cehaleti yok etmektir”. Vatandaşları
toplumsal ve ekonomik yaşamda etkili ve verimli kılacak temel bilgileri
uygulamalı bir şekilde vermek ilköğretimin; ülkenin ihtiyaç duyduğu meslek
elemanlarını yetiştirmek ve yükseköğretime öğrenci hazırlamak
ortaöğretimin; yüksek meslek elemanları yetiştirmek ve ulusal kültürü
benimsetmek yükseköğretimin amacıdır (Mustafa Kemal Atatürk’ün 1 Mart
1922 Tarihli TBMM Açış Konuşması, 1922)
7
. Dönemin başında “mektepleri,
müracaat eden bütün çocukları alabilecek surette genişletecek” tedbirlerin
alınmasına karar verilmiştir (MEB, 1925). Ancak bu dönemde örgün eğitimin
kitleselleşmesi yerine sınırlandırılması yaklaşımının baskın olduğu
söylenebilir (MEB, 1993, s. 14). Bu sınırlandırmada liselerin, “Cumhuriyet
neslinin elit zümresini” (Yücel, 1994, s. 29) yetiştiren okullar olarak
görülmesinin yanı sıra altyapı ve öğretmen yetersizliğinin etkili olduğu
söylenebilir.
“Kadın, erkek bütün Türkler ilk öğretimden geçmek ödevindedirler. İlk
öğretim Devlet okullarında parasızdır” (1924 Anayasası, 1945). İlköğretim
programları köy ve kent okullarında farklıdır (MEB, 1921). İlkokul süresi köy
okullarında en az üç (Maarif Teşkilatına Dair Kanun, 1926), diğerlerinde beş
yıldır (MEB, 1924). Ortaöğretim, ayrı bölümler halindeki üçer yıllık ortaokul
ve liseleri kapsayan bir düzeydir (MEB, 1924). İlkokuldan sonra öğrenci alan
beş yıl süreli İlköğretmen ve köy öğretmen okulları, kız sanayi okulları ve
imam hatip okulları da ortaöğretim düzeyindedir (Maarif Teşkilatına Dair
Kanun, 1926). Yükseköğretim ise İstanbul Üniversitesine bağlı fakültelerle
bağımsız olarak açılmış çeşitli fakülte ve yüksekokullardan oluşmaktadır.
Dostları ilə paylaş: 
