Mikroprotsessorlar va mikroehm asoslari

M a k r o b u y r u q la r . 
M a k r o b u y ru q la r , a s s e m b le r tilidagi sh u n d a y operatorki, 
ular 
tr a n sly a tsiy a
d a v o m i d a tilni 
b o s h q a o pera torlar 
k etm a-ketligi 
bilan 
a lm ash tirad i. B un d ay k etm a-ketlikni m ak - ro b u y ru q n i m a k r o k e n g a y tiris h de yiladi. 
B u n d a n
tashqari 
har 
bir 
m a k r o b u y r u q q a
m ak ro an iq lash
t o ’g ’ri 
keladi. 
M a k r o a n iq la s h m ak - ro b u y ru q yoki m a k r o a n iq l a s h
bib lio tekasi j o y l a s h g a n
p r o g r a m m a n io dulid a b o ’lishi m u m k in .
S h a r x l a s h .
Berilgan ( b o s h l a n g ’ich) p ro g r a m m a n in g tek s tig a tushuntirish 
berish uchun kerak. S harx lash operatori ayrim ajratilgan ishora bilan boshlanadi. 
M as alan , «.» yoki «.» belgiliri orqali. Bu belg ila rdan keyin erk in te k s t kelishi 
m u m k in .
A sse m b le r n i b o sh q a ra d ig a n b u y r u q la r q u y id a g i ish la rn i b a ja rish i m u m k in :
1) listingni chiq arish va uni shaklin i o 'z g a rtirish , mashin ani is hlash rejim ini 
boshqarish;
2) b o s h l a n g ’ich p ro g r a m m a n i kiritish va translyatsiyala r natijasini chiq arish 
m a q s a d id a tashqi q urilm ani ta nlashni t a ’minla sh uchun;
3) transly atsiyani d a v o m etk a z ish , t o ’xtatish va b o sh q a am alla rni bajarishni 
a m a l g a oshirish uchun.
A s se m b le rn i bo sh q a r a d ig a n b u y ru q l a r a s s e m b le r tilining b ir o n -b ir qismi 
em as dir. Bu b u y ru q la r term in ald an b o s h l a n g ’ich pro g r a m m a n i tuzish ni d ia o l o g
re jim ida dasturc hi to m o n id a n har q a n d a y b o s q i c h d a berilishi m u m k in .
4.6. P ro g r a m m a la sh tir ish v o sita la ri.
4.6 .1 . R e d a k to rla y d ig a n p rogram m alar.
R e d a k to rl a y d ig a n p r o g r a m m a la r b o s h l a n g ’ich p ro g r am m a larn i y aratad ig an
p ro g r a m m a la rd i r. R e d a k to rla y d ig a n p r o g r a m m a b o s h l a n g ’ich p ro g r a m m a n i qabul 
etadi (o d a t d a E H M da p r o g r a m m a la r klavishlar, m agnit lentalari orq ali kiritiladi) 
va bu p r o g r a m m a n i bir qis m ini E H M ni tashqi xo tirasiga yozadi (disk , m a g n it 
lentasi). 
B ula rdan tashqari re d a k to rla y d ig a n p rogram m a , fo y d a la n u v c h in i n g
m a x s u s b uyruqlarin i bajarishi m u m k in . M asala n, tashqi xotirada s a q l a n a d ig a n
b o s h l a n g ’ich p r o g r a m m a n in g q is m larin i in k o r etish, yozish yoki un g a q o ’shish va 
s h u n g a o 'x s h a s h [24,25].
R e d a k to rla y d ig a n p r o g r a m m a b o s h l a n g ’ich p ro g r a m m a bilan p r o g r a m m a
q an o a tla n tira d ig a n sinta ktik q oidani h isobga o lm a sd a n xuddi tekstd ek ishlaydi.
R e d a k to rla sh d a
p r o g r a m m a
bilan 
t a ’m in las h n in g
rezidentli 
sozlash 
siste m asini ta x m in iy konfig u ry ats iy asi 5 .7 -r a s m d a keltirilgan.
128

---

Xotira arxivi
B o s h l a n g ’ich
4. 7-rasm. Redaktorlashda programma ta 'minolini sozlash sistemasining reziden/li
sxemasining konfiguratsiyasi.
Redaktorlaydigan program m ala r pro grammaga o ’zgartirish kiritishlari kabi 
imkoniyatlari bilan farq qiladilar. Masalan, ayrim redaktorlovchi program malar 
program mani faqatgina butun qatorlari bilan ishlashi mum kin, shu paytda boshqalari 
esa 
program m ada 
xohlagan 
ketma-ket 
belgilarni 
q o ’shishi, 
olib 
tashlashi. 
almashtirishi mumkin.