Bu Şartname, İşveren ile Mimar arasında ilişkileri, tarafların görev, hak, sorumluluk ve yetkilerini mimarlık hizmetlerinin kapsa-mını ve uygulama esaslarını ve bu hizmetleri karşılığında mimara yapılacak ödemeleri be-lirlemek amacıyla hazırlanmıştır.
Bölüm 1
Tarafların Hakları ve Yükümlülükleri
Madde 1-1: Tanımlar: Bu Şartnamede geç-çen sözcüklerden;
İşveren: Mimarlık hizmetlerinin etüt edildiği ve gerçekleştirildiği, bir yatırım çerçevesinde bir yapının inşaatını yaptırmak isteyen ve bu-nun için bir MİMAR'la sözleşme yaparak onu görevlendiren özel ve tüzel kişiler;
Mimar: Mimarlar Odasına kayıtlı ve "Ser-best Mimarlık Hizmetleri Belgesi" sahibi mi-mar ve mimarlık ortaklığı olarak, İŞVE-REN'in sözleşmeyle görevlendirmesi üzeri-ne mimarlık hizmetlerini yapan kişi;
olarak anlaşılmalıdır.
MİMAR, bir yapıyı "eser sahibi" olarak ta-sarlar ve yapımını denetler. Eserinin tam ve mükemmel olarak gerçekleştirilmesini gö-zetir, eksiksiz ve kusursuz olarak İŞVE-REN'e tesliminden sorumludur. Çalışmala-rını bürosunda yürütür; başka bir yerde çalış-ma yürütmeye hiç bir şekilde zorlanamaz.
Madde 1-2: İşverenin hakları ve yüküm-lülükleri: İŞVEREN, yapacağı yatırım kap-samında yer alan yapı/yapıların tasarımını ve uygulama denetimini sağlamak üzere görev-lendireceği MİMAR'a karşı aşağıdaki yü-kümlülükleri yerine getirmek zorundadır.
1-2-1: Yasa ve yönetmeliklere uyulması:
İŞVEREN mimarlıkla ve mimarlık hizmet-leri ile ilgili yasalara, yönetmeliklere, özel-likle "Mesleki Davranış ve Ahlak İlkeleri"ne uyar ve uyulmasını sağlar. Sözleşme yaptığı mimardan, Mimarlar Odası'nın koyduğu mesleği uygulama kurallarına aykırı davra-nışta bulunmasını isteyemez, mimarlık hiz-metlerini Mimarlar Odası'nın mesleki dene-timine sunulmasından alıkoyamaz.
1-2-2: Sözleşmenin uygulanması : İŞVE-REN, mimarlık hizmetlerinin bir bütün oldu-ğunu, yapının MİMAR tarafından en az zo-runlu mimarlık hizmetlerin tümünün ger-çekleştirilmesi ile meydana geleceğini kabul eder ve mimarlık hizmetlerinin tam olarak gerçekleştirilmesi için mimarla yaptığı söz-leşmenin hükümlerine uyar.
İŞVEREN, yapının gerçekleştirilmesine tasa-rım ve uygulama aşamalarında katılan tüm kişilerinde mimarla yaptığı sözleşmenin hü-kümlerine uymalarını sağlar.
İŞVEREN, MİMAR'ın oluru olmadan mi-marlık hizmetlerini bir başkasına devrede-meyeceğini ve yaptıramayacağını kabul eder.
İŞVEREN, yapının gerçekleştirilmesine iliş-kin tüm mimarlık,mühendislik ve diğer uz-manlık hizmetlerinin MİMAR'ın sorumlu-luğu ve koordinasyonu altında yapılacağını kabul eder.
1-2-3: İŞVEREN'in sağlayacağı bilgi ve belgeler : İŞVEREN, aşağıda yazılı belge ve bilgileri MİMAR'a vermekle yükümlüdür:
Hukuki belge ve bilgiler: Tapu, irtifak, ortaklık, şuyu, hisse, tapu şerhi, ipotek vb.
İmar belge ve bilgileri: İmar planı, imar durumu belgesi, yol istikamet krokisi vb.
Teknik belge ve bilgiler : Halihazır harita, plankote,ağaç-yapı rölövesi,ölçülü kroki,çap, çevre planı, zemin etütleri, sondaj raporları, iklim ve coğrafi veriler gibi teknik belgeler,
İhtiyaç programı : Yapının kompozisyonun-da yer alacak tüm elemanların ve bunların önem dereceleri ile özellikleri yapının işlev-leri ve kullanma amaçları,ihtiyaçların belir-lenmesi, tasarım aşamasında değerlendirile-cek özel istekler, Yapının kullanıcıları ile il-gili bilgiler, gerçekleştirilecek yapı özel normlara göre yapılacaksa bunlar belirtilme-lidir.
Yatırım bütçesi bilgileri : İşin gerçekleş-mesi için ayıracağı bütçe ile ilgili bilgiler,
İŞVEREN tarafından MİMAR'a verilecek yukarıdaki bilgi ve belgelerin tam, doğru ve geçerli olması zorunludur.
İŞVEREN, sözleşme yaptığı MİMAR'a, söz-leşme konusu yapı ile ilgili olarak başka mi-mar ya da mimarlar tarafından daha önce ya-pılmış çalışmalar hakkında bilgi vermelidir.
İŞVEREN, yukarıda gruplanmış bilgi ve bel-geleri MİMAR'ın çalışmalarını aksatmaya-cak şekilde ve zamanlarda temin etmek yü-kümlülüğündedir. Bu belge ve bilgilerin ek-sik olması durumunda, işveren ücretini yev-miye esasına göre ödemek koşulu ile temi-nini MİMAR'dan isteyebilir.
1-2-4: İnceleme ve onaylar : İŞVEREN, MİMAR tarafından kendisine verilen çizili ve yazılı belgeleri onaylamak üzere inceler.
Sözleşmede aksi belirtilmedikçe ve başkaca bir hüküm bulunmuyorsa, İŞVEREN kendi-sine verilen çizili ve yazılı belgeleri en çok bir ay içerisinde incelemek ve onaylamak zo-rundadır. Onaylamaktan kaçınırsa, bunu ne-denlerini MİMAR'a yazılı olarak bildirmek durumundadır. Bu sürenin sonunda Mİ-MAR'a yazılı bildirimde bulunulmamışsa bu belgeler onaylanmış sayılır ve bu iş aşaması karşılığı ücret MİMAR'a ödenir.
MİMAR'ın eksik ya da kusuru olmaksızın bir iş aşamasına ait çalışmalar sonucu ha-zırlanan belgelerin onaylanmasından kaçın-ması ve bu iş aşamasına ilişkin hakedişlerini MİMAR'a ödememesi durumunda, işveren sözleşme hükümlerine aykırı davranmış sa-yılır ve MİMAR'ın sözleşmeyi fesih ve baki-ye işlerden dolayı alacaklarının % 30'unu tazmin hakkı doğacaktır.
1-2-5: Diğer kişilerle ilişkiler: Resmi mercilerle ve kamu kuruluşları ile ilişkiler: İŞVEREN, MİMAR tarafından ha-zırlanan çizili ve yazılı belgeleri inceledikten sonra onaylar, bunları imzalar ve ilgili mer-cilere başvuruda bulunur. Aynı şekilde İŞ-VEREN, kamu ve kent yönetim örgütleri nezdinde yapacağı girişimlerden MİMAR'a bilgi vermek, bunların görüşlerini ve çalış-malarla ilgili olarak belirttikleri hususları MİMAR'a iletmek ve verdiği dilekçelerin ve aldığı cevap ya da onayların ve eklerinin bi-rer suretini MİMAR'a vermek ile yükümlü-dür.
Teknik danışmanlarla ilişkiler: İŞVEREN, MİMAR'la yaptığı sözleşmede belirtilen işle ilgili olarak mühendis, teknik danışman ve başka uzmanlarla, onların MİMAR'ın bilgisi ve onayı dahilinde bunlarla ayrı sözleşmeler imzalamakta serbesttir. MİMAR kabul eder-se bu danışman ve uzmanları kendi sözleş-mesi kapsamına alabilir ya da taşaron olarak çalıştırabilir.
Yüklenicilerle ilişkiler: İŞVEREN yükle-nici/yapımcıların rekabetine başvurup vur-mayacağına karar verir. İnşaatını yaptıracağı yüklenici ya da yüklenicileri kendi özgür iradesi ile seçer.
Müdahaleler: İŞVEREN uygulama aşama-sında, MİMAR’ın bilgisi olmadan inşaatla il-gili yüklenicilere, taşaronlara ve imalatçı ya-da montajcılara doğrudan emir yada talimat veremez. Ancak, bunlarla ilgili yasal yollara başvurmak ve işlem yapmak hakkına sahip-tir.
Ödemeler: İŞVEREN, uygulama sürecinde, yüklenicilere, yapımcılara ya da anlaşma yaptığı diğer inşaatla ilgili 3.şahıslara hak-edişlerini sözleşmelerinde belirlenmiş süre-lerinde ödemek ve bu ödemelerden Mİ-MAR'a bilgi vermek zorundadır.
Kabul ve teslim alma: İŞVEREN proje ve şartnamelere uygun olarak tamamlanan yapı-yı kabul etmek ve teslim almak durumun-dadır.
Proje ile ilgili diğer kişilerle ilişkiler: Pro-jeden etkilenen ya da inşaatla ilişkili diğer kişilerle uzlaşmak ve anlaşma yapmak yada anlaşmazlıkları çözümlemek yükümlülüğü İŞVEREN'e aittir.
1-2-6: Telif hakları : İŞVEREN, MİMAR'ın "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası"na göre sahip olduğu telif haklarına uymak zorundadır.
İŞVEREN, inşaatın tamamlanarak kabulü-nün yapılmasına kadar, MİMAR tarafından hazırlanan projeler üzerinde, MİMAR'ın olurunu almadığı hiç bir değişiklik yapamaz, bunları değiştiremez, devredemez, uygulaya-maz, çoğaltamaz, dağıtamaz ve üzerinde hak iddia edemez.
İŞVEREN, kabulünün yapılmasından sonra yapıda yapılmak istenen değişiklikler ya da ilaveler ile ilgili olarak MİMAR'ın telif haklarını korumakla yükümlüdür
İŞVEREN,eserini kullanacağı her durumda MİMAR'ın adını belirtmek ve eseri ile ilgili yayınlayacağı her belgenin içeriği ve şekli konusunda MİMAR'a bilgi vermek ve onu çoğaltmak, dağıtmak, yayınlamak için Mİ-MAR'ın olurunu almak zorundadır.
1-2-7: İşverenin MİMAR'a karşı sorum-luluğu : İŞVEREN, MİMAR'la yapmış ol-duğu "Mimarlık Hizmetleri Sözleşmesi" uy-gulanmasından üçüncü şahıslara karşı so-rumludur. İŞVEREN 3.şahıslara karşı kendi ve MİMAR'ın hak ve menfaatlerini korumak ve onların şikayetlerine cevap vermek duru-mundadır.
İŞVEREN, MİMAR'ın üstlendiği mimarlık hizmetlerinin kapsamını, onun hak, görev ve sorumluluklarını, proje ve uygulama çalış-malarına katılan diğer mühendis, uzman ve 3.şahıslar ile yüklenici ve yapımcılara bil-dirmek ve tanıtmak durumundadır.
İŞVEREN, MİMAR tarafından tayin edilen ve görevlendirilen, tasar çalışmalarına katı-lacak mühendis ve diğer uzmanlara itiraz edemez. Ön proje çalışmalarını(B iş aşaması) onaylamış olan İŞVEREN, MİMAR'ın proje müellifliği hakkını tanır ve bu hakkı korur.
İŞVEREN, MİMAR'dan imar yasası, imar planı kararları, imar yönetmelikleri, imar du-rumu verileri ile diğer ilgili yasa, yönetme-lik ve kararnamelere aykırı iş ve işlem yap-masını isteyemez.
İŞVEREN, müelliflik hakkını kazanmış Mİ-MAR’ın C, D, E ve F1 iş aşamalarını, so-rumluluğunu taşımak koşulu ile bir başka MİMAR a devretmesine ya da vekil tayin et-tiği MİMAR'a yaptırmasına itiraz edemez.
İŞVEREN, bu Mimarlık Hizmetleri Şartna-mesi'ni imzalamış olmakla, MİMAR'ı uy-makla yükümlü bulunduğu bu şartname ile belirlenmiş olan MİMAR'ın görev, hak, so-rumluluklarını ve yetkilerini kabul etmiş ve bunlara uygun davranmayı taahhüt etmiştir.
1-2-8: İşverenin MİMAR’ın çalışmalarını kontrol hakkı : İŞVEREN, çalışmalarının her aşamasında tüm masrafları kendisine ait olmak üzere, tayin edeceği kişi ya da kont-rol bürosu aracılığı ile MİMAR'ın çalışma-larını kontrol etme hakkına sahiptir.
İŞVEREN, görevlendirdiği kontrolü ya da kontrol bürosunu, görüşlerini doğrudan Mİ-MAR'a bildirmekle yetkilendirecektir.
Madde 1-3: Mimarın hakları ve yüküm-lülükleri : MİMAR, gerçekleştireceği mi-marlık hizmetleri kapsamında İŞVEREN'e karşı aşağıdaki yükümlülükleri yerine getir-mek zorundadır.
1-3-1: Yasa ve yönetmeliklere uyulması : MİMAR, mimarlıkla ve mimarlık hizmetleri ile ilgili yasalara, yönetmeliklere, özellikle "Mesleki Davranış ve Ahlak İlkeleri"ne uy-mak zorundadır.
MİMAR, İŞVEREN'e, yasa, yönetmelik, imar planı, tüzüklerde gösterilenlerden ve bu şartname ile belirlenmiş hususlardan başka özel haklar alacağını ve imtiyazlar elde ede-ceğini vaat edemez.
MİMAR, “Mimarlar Listesi”ne kayıtlı ol-duğunu belgelemek durumundadır.
Bir yapının mimarlık hizmetlerini üstlenmiş MİMAR, çalışmalarını Mimarlar Odası'nın mesleki denetimine sunmak zorundadır. Mi-marlar Odası'nın koyduğu mesleği uygulama kurallarına aykırı davranışta bulunamaz, İŞ-VEREN'i bunlardan haberdar etmekle yü-kümlüdür.
Bu şartname ile belirlenmemiş mimarlık hiz-metleri ya da ücretleri, Mimarlar Odası ha-kemliğinde, MİMAR ile İŞVEREN arasında özel anlaşmalarla belirlenir.
1-3-2: Sözleşmenin uygulanması : Mİ-MAR, yasalara, toplum yararına ve meslek kurallarına aykırı olmadığı sürece İŞVE-REN'in yararları doğrultusunda hareket eder. İşvereninin ihtiyaçlarını belirler ve değer-lendirir, ona tavsiyelerde bulunur ve ona danışmanlık yapar.
MİMAR, projenin Türk Standart ve normlarına, Proje Çizim ve Sunuş Stan-dartlarına, yürürlükteki şartnamelere, yö-netmeliklere, yasalarla ön görülmüş hu-suslara uygun olarak yapılmasını ve yü-rütülmesini sağlar.
MİMAR, tasar çalışmaları için gerekli tüm hazırlık ve bilgilenme çalışmalarını yapar, yürütür, değerlendirir, bunları tasa rım ile tasarım çalışmalarında görev alanlara aktarır.
MİMAR, kabul ettiği ve üstlendiği mi-marlık hizmetlerini eksiksiz ve kusursuz olarak gerçekleştirmek için gerekli tüm olanaklarını seferber edecektir.
Mimar, kendi sorumluluğunda yürüt-tüğü mesleki çalışmalarını görevlendire-ceği bir başka mimara yaptırabilir.
MİMAR, tasarımı ve uygulama deneti-mini yapmak üzere yardımcı mimarları, mühendisleri ve diğer uzmanları tayin et-mek ve görevlendirmek yetkisine sahiptir ve bunların çalışmalarında sorumludur.
Acz durumu: MİMAR, ağır bir hastalık ve ölüm ya da bir başka nedenle mesleki ça-lışmalarını yürütemeyecek duruma kalırsa, bu hizmetleri kendisinin ya da mirasçılarının belirleyeceği bir başka MİMAR'a devretmek hakkına sahiptir. Gerektiğinde bu hak ve yetkiyi İŞVEREN'ine iade edebilir.
Birden fazla mimar olması:Bir işi birden fazla mimar üstlenmişse, bunlar mimarlık hizmetlerini ve ücretleri aralarında diledik-leri şekilde paylaşmakta serbesttirler. Arala-rından birisinin aczi ya da ölümü nedeniyle, Mimarlık Hizmetleri Sözleşmesi feshedi-lemez; diğerleri çalışmaları tamamlar.
MİMAR, bir ortaklık ya da mimarlık bürosu ise ya da özel-tüzel kişiliğe sahip şirket ise bu şartname ile belirlenmiş bütün hükümler bu ortaklık ya da şirket tarafından üstlenir.
1-3-3: MİMAR'ın sağlayacağı bilgi ve bel-geler : MİMAR, sözleşme ile üstlendiği mi-marlık hizmetleri, İŞVEREN tarafından ye-terince anlaşılabilmesi ve onun onayına esas olabilmesi için gerekli her türlü bilgiyi içer-melidir. MİMAR iş sahibini yanıltacak bil-gileri vermekten kaçınacaktır.
İŞVEREN tarafından yapının gerçekleştiril-mesi için ayrılan bütçe yetersiz ise, MİMAR İŞVEREN'ini uyarmalıdır.
1-3-4: İnceleme ve onaylar : MİMAR, üst-lendiği proje ile ilgili her iş aşamasına ait çi-zili ve yazılı belgeleri İŞVEREN'nin onayına sunmakla yükümlüdür.
MİMAR, işverenin bilgisi ve oluru olmadan onaylanmış projesinde ya da yapının bün-yesinde herhangi bir arttırma ya da eksiltme yapamaz. Öngörülmemiş bir harcamayı geç-rektiren her türlü kararında İŞVEREN'nin olurunu almak zorundadır.
MİMAR, inşaat sürecinde ortaya çıkacak, daha önce projede öngörülmemiş inşaat zo-runlulukları ya da teknik zorluklar karşı-sında gerekli değişiklikleri yapar ve İŞVE-REN'ni bunlardan haberdar eder.
1-3-5: Başka kişilerle ilişkiler: Resmi mercilerle ve kamu kuruluşları ile ilişkiler: MİMAR resmi merciler ve kamu kuruluşları ile ilişkilerinde İŞVEREN'e yar-dımcı olacaktır.
Teknik elemanlarla ilişkiler: Standart mi-marlık hizmetlerinin tam olarak gerçekleş-tirilebilmesi için diğer teknik elemanların katkıları gereklidir.
İŞVEREN, MİMAR'la yaptığı sözleşme ko-nusu işle ilgili teknik danışmanların ve başka uzmanların hizmetlerinden de yararlanmak üzere ayrı sözleşmeler yapmışsa, MİMAR bunların arasında mesleki bakımdan yeterli ve güvenilir bulmadıklarını İŞVEREN'e bil-dirmek ve onu uyarmak durumundadır.
MİMAR, yapının tasar çalışmalarına katıla-cak mühendisler ile diğer uzmanları tayin eder, görevlendirir, çalışmalarını koordine eder ve bu çalışmalarının mimari proje ile uyumunu sağlar. Mühendis ve diğer uz-manlar kendi çalışmalarının sorumluluğunu taşırlar.
MİMAR, proje çalışmalarında her iş aşama-sının, proje yapımına katılan tüm mimar, mühendis ve diğer uzmanlar tarafından tam olarak tamamlanıp tamamlanmadığını denet-leyecek ve bir sonraki iş aşamasına geçilip geçilmeyeceğine karar verecektir.
Yüklenicilerle ilişkiler: MİMAR, İŞVE-REN'in yüklenici/yapımcılarla yaptığı anlaş-malarda taraf olamaz ve bu anlaşmalardan ve sonuçlarından sorumlu tutulamaz.
MİMAR, yüklenici ve üstencilerin seçimine katılır ve işverenine tavsiyelerde bulunur.
Yeterli mesleki deneyim ve bilgi birikimi ol-mayan, güven vermeyen ve üstlendiği işi tam olarak yapacağına dair güvence vermeyen yüklenicileri seçmemesini İŞVEREN'e tavsi-ye etmek MİMAR'ın görevidir.
MİMAR, iş sahibini yüklenicilerin yaptığı iş-lerden sürekli haberdar eder, hakedişlerini kontrol eder, gerektiğinde karşılaştırmalı ke-şif ile bütçe kontrolü yapar, yüklenicilere tam olarak yapılmamış hakediş ödemelerin-den dolayı doğabilecek sorunlar konusunda İŞVEREN'i uyarır, işlerin kabulünde ve tes-lim alınmasında hazır bulunur.
Diğer kişilerle ilişkiler: MİMAR, anlaşma-larında ya da anlaşmazlıklarında İŞVE-REN'e danışmanlık yapar.
1-3-6: Telif hakları : MİMAR, 5846 Sayılı "Fikir ve Sanat Eserleri Yasası" hükümlerine göre ve mimarlık mesleğinin genel tanımı ve uygulaması çerçevesinde gerçekleştirdiği plan, proje, resim, her türlü tasarım ve ma-ketin ve bunlara dayanılarak gerçekleştirilen yapıların telif haklarına sahiptir ve bunların ne şekilde çoğaltılacağına ve yayınlanacağı-na kendisi karar verir.
MİMAR, kendi icatlarının sahibidir ve bun-ları patent ve bröve ile koruyabilir. Telif hak-kı, MİMAR'ın hazırladığı ön projenin İŞ-VEREN tarafından kabul edilmesi ve bu an-lamda imzalanması ve bunun M.O.'nca tescil edilmesi ile kazanılır. MİMAR'ın gerçekleş-tirdiği ön proje işvereni tarafından onayla-madan müelliflik hakkı doğmaz.
Telif hakkı her ne koşulda olursa olsun, MİMAR'ın kendisi tarafından dahi bir başkasına devredilemez.
MİMAR’ın meydana getirdiği eserin ko-ruma süresi MİMAR'ın yaşadığı sürece ve ölümünden sonra 70 yıl devam eder. Bu hak ölümünden sonra 1. derece akra-balarınca korunur.
Telif hakkını kazanmış olan MİMAR, geri kalan tüm iş aşamalarını yapmaya hak kazanır.
MİMAR, telif hakkını kazandıktan son-ra, dilerse sözleşmede belirtilmiş stan-dart mimarlık hizmetleri iş aşamalarının bir kısmını ya da tamamını ve diğer mi-marlık hizmetlerini yetkilendireceği yada vekili tayin edeceği bir MİMAR'a yap-tırabilir. Bunları başkasına yaptırmış ol-ması MİMAR'ı bu çalışmalarla ilgili mesleki sorumluluklarından kurtarmaz.
Bir iş aşamasını başkasına devreden Mİ-MAR, İŞVEREN'ine ve M.O.'na bilgi vermek zorundadır.
İş aşamalarının bir kısmını ya da tama-mını devralan MİMAR, devreden Mİ-MAR'ın talimatlarına uymak zorundadır.
MİMAR, müellifi olduğu yapıyı imza-lamaya hak kazanır. Bir yapıyı müel-lifinden başkası imzalayamaz
Eser bir kaç MİMAR tarafından gerçek-leştiriliyorsa, telif hakkı ortaktır. Ortak mimarlardan her biri yukarıdaki haklar-dan yararlanır. Ancak, ortak çalışan mi-marların herbirinin ayrı ayrı oluru ile te-lif hakkı ortaklardan birisine verilebilir.
MİMAR tarafından yapılmış tasarım, çi-zim, yazılı belgelerin orijinalleri Mİ-MAR’da kalır. MİMAR uygun görme-diği taktirde bunları teslim etmez.
1-3-7: MİMAR'ın İŞVEREN'ine karşı gö-revleri ve sorumlulukları : MİMAR, üst-lenmiş olduğu mimarlık hizmetlerinin eksik-siz ve kusursuz olarak yapılması ve tamam-lanmasından sorumludur. Tasarımı ve dene-timi altında gerçekleştirilen yapının sahip-lerine ve kullanıcılarına tam ve mükemmel olarak teslim edilmesinden sorumlu tutulur.
MİMAR, İŞVEREN ile yaptığı görüşme-lerde, ona bile bile yanıltıcı bilgiler ve-remez ya da yapacağı işi olduğundan farklı gösteremez, onun bu konudaki bil-gi eksikliğini kötüye kullanamaz.
MİMAR, yapı üretiminde kullanılacak yapı sistemini seçer teknikleri tayin eder. Kullanılacak malzemeye karar verir.
MİMAR, kendisinden istenmişse, inşa-atın yönetimini üstlenir.
1-3-8 : Mimarın sorumlu tutulamayacağı durumlar : 1-3-8-1 : MİMAR, işvereni tarafından kendi-sine verilen bilgi ve belgelerin hatalı, eksik ve kusurlu olmasından dolayı ve İŞVE-REN'in hatalarından sorumlu tutulamaz.
1-3-8-2 : İşverenin, proje ve uygulama aşa-malarında, MİMAR’ın oluru ve talebi olma-dan görevlendirdiği mühendis, uzman ve tek-nik elemanların çalışmalarından, hataların-dan ve bunların sonuçlarından MİMAR so-rumlu tutulamaz.
1-3-8-3 : MİMAR, proje ve uygulama çalış-malarına katılmak üzere görevlendirdiği mü-hendis ve diğer uzmanların, çalışmalarını eş-güdüm içerisinde yürütmelerinden dolayı iş verenine karşı sorumlu olsa dahi, bunların kendi ihtisas konuları ile ilgili çalışmalarında yapacakları hata ve kusurlardan sorumlu tu-tulamaz.
1-3-8-4 : MİMAR, İŞVEREN tarafından gö-revlendirilmiş, yüklenici/yapımcı, taşaron (üstenci), imalatçı vb.den, uyarısına rağmen, İŞVEREN bunları değiştirmemekte ısrar ederse, bunların hatalarından ve bu hatalar-dan ortaya çıkan zararlardan dolayı sorumlu tutulamaz.
1-3-9 : Kontrol : MİMAR tarafından ger-çekleştirilen çalışmalar İŞVEREN tarafından kontrol ettirilirse, MİMAR çalışmalarının her aşamasında hazırladığı çizili ve yazılı belgelerin bir nüshasını kontrole vermekle yükümlüdür.
Madde 1-4 : Diğer Hükümler 1-4-1: Anlaşmazlıklar : Mimarlık hizmet-lerinin yapılmasından dolayı taraflar arasında doğabilecek anlaşmazlıkların çözümü uzlaş-ma yoluyla sağlanamadığı taktirde, taraf-lardan birinin isteği üzerine, mimarın "Mi-marlar Listesi"ne kayıtlı olduğu ya da inşa-atın yapıldığı yerdeki Mimarlar Odası'nın hakemliğine ve uzlaştırmacılığına başvuru-lacaktır.
Mimarlar Odası'nın belirlemiş olduğu Uz-laşma Kurulu'nun kararı kesindir. Hakem üc-retini aleyhinde karar verilen taraf öder. Bu ücret “TMMOB Bilirkişilik Ücret Tarife-si”ne göre belirlenir ve davacı tarafından peşinen M.O. veznesine yatırılır.
1-4-2: Sözleşmenin feshi ya da işten vazge-çilmesi : Taraflar aşağıdaki durumlarda söz-leşmeyi feshedebilirler.
1-4-2-1: İşverenin sözleşmeyi feshetmesi ya da işten vazgeçmesi : Sözleşmenin uy-gulanmasından İŞVEREN tarafından zorunlu bir nedene dayanılarak vazgeçilirse ya da sözleşme tek taraflı olarak feshedilirse, Mİ-MAR'ın o ana kadar tamamlamış olduğu iş aşamalarının bedelleri MİMAR'a ödenir. Ödemenin yapılması durumunda, MİMAR, o ana kadar gerçekleştirdiği işleri İŞVEREN'e teslim eder. Yarım kalmış iş aşamalarının bedelleri tam olarak ödenir. İŞVEREN, zo-runlu bir neden olmaksızın sözleşmeyi fes-heder ya da işten vazgeçerse, henüz ta-mamlamadığı iş aşamalarının toplam bede-linin % 30'u MİMAR'a tazminat olarak ödenir.
MİMAR zorunlu haller dışında, geçerli bir neden olmaksızın, sözleşmesinde yazılı mi-marlık hizmetlerini yapmadığı ya da söz-leşme hükümlerinde belirtilen hususlara uy-madığı taktirde, İŞVEREN, MİMAR'a 15 gün süreli bir bildirim göndererek sözleşme ve eklerinin hükümlerine uymasını ister. Mİ-MAR, bu bildirimde verilen süre içinde ve istenilen hususlara uymamakta ısrar ederse, başkaca bir ihtara ve karar almaya gerek kal-maksızın İŞVEREN'in sözleşmeyi fesih hak-kı doğar. Sözleşme bu şekilde feshedildiği taktirde, MİMAR'ın hakedişleri ödenmez ve durum MİMAR'ın Listesi'ne kayıtlı olduğu Mimarlar Odası'na bildirilir.
Zorunlu bir nedenle sözleşme durdurulursa, MİMAR, o ana kadar gerçekleştirdiği işleri İŞVEREN'e teslim eder. Bu işler, İŞVEREN ve MİMAR arasında değerlendirilerek, bunların değeri MİMAR'a o ana kadar yapılan ödemelerin üzerinde ise, aradaki fark MİMAR'a defaten ödenir. Eksik ise,aradaki fark MİMAR tarafından İŞVEREN'e ödenir.
İş geçici bir süre durdurulmuşsa, mimarın tamamladığı iş aşamalarının bedelleri ta-mamlandığı yılın tariflerine göre hesaplana-rak ödenir.
Herhangi bir nedenle, MİMAR'ın işi yap-masına ya da mesleğini icradan menine Mi-marlar Odası'nca ya da mahkemece karar ve-rildiği taktirde, sözleşme feshedilmiş sayılır ve İŞVEREN'in alacak ve diğer hakları saklı kalmak koşuluyla, hüküm alınmasına ya da bildirimde bulunulmasına gerek kalmaksızın İŞVEREN'in kayıpları Mimar'ın varlığından karşılanır.
1-4-2-2: Mimarın sözleşmeyi feshetmesi ya da işten vazgeçmesi : MİMAR'ın işi yapmaktan vazgeçmesi ya da sözleşmeyi fes-hetmesi için geçerli bir nedeni olmalıdır.
Örneğin;
Mimar'ın mesleğinin kurallarına, Mesle-ki Davranış ve Ahlak İlkeleri'ne, yasa-lara, yönetmeliklere uyması olanaksız duruma gelmişse,
İş sahibi tarafından işini gerekli kalitede yapma güvencesi vermeyen bir yükle-nicinin seçilmesi ve sözleşmeye bağlan-ması durumunda,
İŞVEREN'in güveni ortadan kalkmışsa,
Mimarı çıkar çatışmasına zorlayan ya da bağımsız davranmasını engelleyen bir durum ortaya çıkmışsa,
Mimarlık hizmetleri sözleşmesinin bir ya da bir kaç maddesine İŞVEREN tara-fından uyulmaması durumunda,
Bu şartnamenin 1-2-4. maddesinin 3. paragrafına göre,
1-4-3: Zorunlu nedenler : Aşağıda yazılı durumlar zorunlu neden sayılmıştır. Bunların işe tesirleri oranında süre uzatımı yapılır ya da sözleşme durdurulur ya da feshedilir.
Memlekette genel ya da kısmi sefer-berlik ilanı.
MİMAR'ın çalışma yerlerini etkileyen, yangın, sel, deprem gibi doğal afetler meydana gelmesi ya da bulaşıcı hastalık olması.
İş sahibi'nin ya da mimarın iflası ve acz içerisine düşmesi.
İŞVEREN'in MİMAR'a vereceği belge ve bilgilerin ve ödemelerin tesliminde gecikme olması.
1-4-4: Mimarın çalışmalarının teslimi : MİMAR, işvereni ile yapacağı sözleşmede özel bir hüküm bulunmadıkça, hazırladığı yazılı ve çizili evrakı İŞVEREN'e 2 nüsha olarak teslim eder. İşverenin bu belgelerden ve projelerden daha fazla nüsha istemesi durumunda, MİMAR bunları masrafları kar-şılanması koşuluyla çoğaltarak İŞVEREN'e verir.
Bölüm 2 Mimarlık Hizmetlerinin Tanımları Madde 2-1: Genel Olarak : 2-1-1: Mimarlık mesleğinin uygulanmasında MİMAR toplum içinde meslek topluluğunun temsilcisi durumundadır ve yürürlükteki mi-marlıkla ilgili tüm yasa, tüzük, yönetmelik, şartname ve standartlar ile Mimarlar Oda-sı'nın mimarlık mesleğin uygulanmasına iliş-kin kararlarına uymak ve mesleki çalışma-larını Mimarlar Odası'nın mesleki deneti-minde yapmak zorundadır.
2-1-2: Bir yapının vücut bulması için Mİ-MAR tarafından yapılan çalışmalar,
Hazırlık ve Ön Etüt Çalışmaları (bil-gilenme, belgelenme, araştırma, yorum-lama)
Tasarlama, Tasarım Koordinasyonu (yapı, müştemilatları ve çevresi)
İhale ve/veya yüklenici ve imalatçılar-la anlaşma yapılmasında İŞVEREN'i-ne danışmanlık
Uygulama denetimi ve/veya inşaat yö-netimi
Tamamlama ile teslim alma, kesin he-sapların çıkarılmasında İŞVEREN'ine yardımcılık aşamalarını kapsayan bir bütündür.
Bu bütünlük içinde standart mimarlık hiz-metleri İŞ AŞAMALARI'na göre tanımlan-mıştır. İş aşamaları birbirini takip eden, bir-birini bütünleyen mimarlık hizmetleridir.
2-1-3: Mimarlar Odası tarafından mesleki denetim yapılırken,bu iş aşamalarından yapı sınıflarına göre hangilerinin ZORUNLU ola-rak yapılacağı "Serbest Mimarlık Hizmet-leri Uygulama ve Mesleki Denetim Yönet-meliği"nde ve aşağıdaki tabloda belirlen-miştir.
2-1-4: MİMAR, proje çalışmalarını "Mi-mari Proje Çizim ve Sunuş Standart-ları"na uygun olarak düzenleyecektir.
2-1-5: Mesleki Kontrolluk hizmeti proje mü-ellifi mimarın sorumluluğunda yürütülür.
2-1-6: Aşağıda özet olarak belirlenen Mi-marlık Hizmetleri "Mimarlık ve Mühen-dislik Hizmetleri Genel Şartnamesi"nde ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. MİMAR aşa-ğıdaki çalışmaları bu şartnamede belirtilen esaslar dahilinde yapmakla yükümlüdür.
İŞVEREN'in mimarlık hizmetlerinin kapsa-mından ve sunuluş biçiminden bilgi sahibi olmaması MİMAR ile arasında anlaşmazlık nedeni olamaz.
2-1-7: MİMAR'ın çalışmaları İŞVEREN'i ile Sözleşme imzalanması ile başlar, yapının ka-bulünün yapılması ve Mimarlar Odasından "İş Bitimi Belgesi" alınması ile son bulur.
2-1-8 : "Diğer Mimarlık Hizmetleri"nin bazılarının yapılması İŞVEREN tarafından MİMAR'dan istenebilir. Bu durumun sözleş-mede belirtilmiş olması gerekir.
Madde 2-2: STANDART MİMARLIK HİZMETLERİ
1.sınıf
2.sınıf
3.sınıf
4.sınıf
5.sınıf
A iş aşaması : HAZIRLIK ve ÖN ETÜD ÇALIŞMALARI
+
+
0
0
0
B iş aşaması : ÖN PROJE ÇALIŞMALARI
X
X
x
x
X
C iş aşaması : KESİN PROJE ÇALIŞMALARI
+
+
+
0
X
D iş aşaması : UYGULAMA PROJE ÇALIŞMALARI
D-1 : Uygulama Projesi
X
X
x
x
x
D-2 : Sistem ve Montaj Detayları
+
+
0
0
x
D-3 : İmalat Detayları
+
+
+
0
0
D-4 : Teknik Şartnameler
+
+
0
x
x
D-5 : Metraj, Keşif, Maliyet Analizi
+
+
+
+
+
E iş aşaması : İHALE ÇALIŞMALARI
E-1 : İhale Belgelerinin Hazırlanması
+
+
+
+
+
E-2 : İhale Yapılması
+
+
+
+
+
F iş aşaması : UYGULAMA DENETİMİ ÇALIŞMALARI
F-1 iş aşaması : Mesleki Kontrolluk
x
X
x
x
x
F-1.1 : Yapıldı Projesi - Orijinallerin Teslimi
+
+
0
0
0
F-1.2 : Kesin Hesaplar
+
+
+
+
+
F-2 iş aşaması : Fenni Mesuliyet (TUS)
0
0
0
0
0
G iş aşaması : KABUL – TESLİM
x
x
x
x
x
H iş aşaması : GERİ BESLEME ÇALIŞMALARI
+
+
+
+
+
X = MİMAR tarafından yapılması ZORUNLU olan ve mesleki denetim uygulanan iş aşamaları
0 = Sözleşme ile MİMAR tarafından üstlenildiği taktirde mesleki denetim uygulanan iş aşamaları