Mövzu müasir təlim formaları,iş üsulları və texnikaları plan: 1

İfadə yazıların əhəmiyyəti

Rabitəli nitqin I mərhələsi olan ifadə yazı ibtidai siniflərdə şagirdlərin ədəbi dilə yiyələnməsində mühüm rol oynayır. O, uşaqların məntiqi təfəkkürünün inkişafına müsbət təsir göstərir.

İfadə yazıların təlimedici əhəmiyyətidə böyükdür. Hər bir ifadə mətni şagirdlərə təbiət və cəmiyyət haqqında əlavə maraqlı biliklər verir. İfadənin

tərbiyələndirici vəzifəsi də xüsusi qeyd edilir. İfadə şagirdlərdə yüksək əxlaqi keyfiyyətlər tərbiyə edir. Nəhayət, ifadə yazılar şagirdlərin ümumi inkişafınada güclü təsir göstərir.

İfadə yazarkən şagirdlər müşahidə aparmağı, müqayisə etməyi, təsnifetməyi, ümumiləşdirərək əqli nəticə çıxarmağı öyrənirlər.

İfadə yazılar orfoqrafiya və punktuasiya üzrə biliklərin tətbiqi üçün gözəl meydandır. İfadə yazı müəllimin yaradıcı fəaliyyəti üçün də geniş imkanlar açır.

İfadə yazılar üzündənköçürmə və imlalara nisbətən mürəkkəb çalışma növü olub, müəllim və şagirdlərdən böyük səy tələb edir.

IV sinfi bitirən şagirdlər oxunaqlı xətlə, proqramın tələb etdiyi sürətlə, həm də orfoqrafik cəhətdən savadlı yazmaq vərdişlərinə, qismən də olsa, yiyələnməlidirlər.

İnşa təlimi

İnşa nitq inkişafı üzrə işin ən yüksək formasıdır. İnşa ya aid vərdişlər o vaxt yarana bilər ki, nitq inkişafı üzrə deyilənlərə tam əməl olunsun. İnşanın aşağıdakı növləri var:

1. 
   İfadə formasına görə: şifahi və yazılı inşalar. Şifahi inşalar yəni, şagirdlərin müstəqil hekayə qurub, nağıl etməsi nəzərdə tutulur.
   
2. 
   Təlim əhəmiyyətinə görə: öyrədici və yoxlama xarakterli olur. İbtidai siniflrədə inşalar əsasən öyrədici xarakter daşıyır və yoxlamadan qat-qat çətindir.
   
3. 
   Janra görə: nağıl, təsvir, mühakimə inşalar. I, II siniflrədən əqli xarakterli, III, IVsiniflərdə isə digər növlərinə də yer verilir. Təsvir xarakterli inşa da heyvan, quş və ya hadisə təsvir olunur, mühakimə inşa da isə uşaqların məntiqi təfəkkürü inkişaf edir.
   
4. 
   Materialın əldə etdiyi mənbəyə görə:
   
   1. 
      Şəkil üzrə inşalar
      
   2. 
      Kino film, diafilm və tamaşa üzrə;
      
   3. 
      Müşahidə əsasında;
      
   4. 
      Uşaqların şəxsi həyatı əsasında;
      
   5. 
      Xüsusi tapşırıqlı inşalar və s.
      
5. 
   Şagirdlərin müstəqilliyinin dərəcəsinə görə, I, II siniflərdə kollektivin birgə səyi nəticəsində yaranır, III sinifdən müəllim köməkdən imtina edir.
   

İnşaların aparılmasında hər sonrakı iş əvvəlkinə əsaslanmalı, məzmun və formaca onu inkişaf etdirməlidir.