İkili (dual) sistem
UZLAŞMA STRATEJİSİ
UYUMSUZLUK
Bir işgücü piyasasında, iş talep edenlerin sayısı kadar iş piyasaya arz edilmiş ola-bilir. Bununla birlikte, söz konusu işlerden bir kısmı açık kalmaya ve iş arayanlardan bir kısmı da işsiz kalmaya devam edebilir. Çünkü, piyasaya arz olunan işgücü açıkta bulunan işlerin gerektirdiği nitelikleri ve diğer özellikleri taşımayabilir. Bu durumda işgücünün arzı ile talebi arasında bir uyum-suzluk vardır.
Açıklama
Eşdeğer terimler
İNG : mismatch
ALM : Unausgewogenheit,
nausgeglichenheit,
Miβverhältnis
FR : disparité, inadéquation
İlgili terimler
Becerilerin, vasıfların uyumsuzluğu
İşgücünün uyumsuzluğu
İŞGÜCÜ PİYASASI
UZAKTAN ÖĞRENME / EĞİTİM
Uzaktan öğrenme ve eğitim, bir eğitim ve öğretim kurumunun dışında gerçekleştiri-len, eğitim sırasında öğrencilerle öğret-menlerin farklı yerlerde bulundukları ör-gütlü öğrenme biçimidir.
Açıklama
Uzaktan öğrenme, öğrenmeyi, öğrencileri ve öğretmenleri, değişik teknolojik olanaklar-dan özellikle de televizyon ve bilgisayarlardan yararlanarak geleneksel sınıf ortamının dışına taşır. Uzaktan eğitim teknolojileri çok çeşitlidir. Bunlara örnek olarak, kablolu televizyon, inter-net, video kasetler, posta yazışmaları gösterile-bilir.
“Uzaktan öğrenme” ve “açık öğrenme” birbirinden oldukça farklı iki terim olmalarına karşın, kimi durumlarda eş anlamlı olarak kul-lanılmaktadır. Bazı uzaktan öğrenme program-ları, açık öğrenme gereksinimlerini karşılayabi-lir; örneğin birey belirli sınırlar içinde, sisteme girerek, kendi hızında ilerleyebilir. Diğer uzak-tan öğrenme programları ise geleneksel kurum tabanlı programlara benzer. Programlardaki ge-lişme bir sıra izler. Bunlarda birey, belirli süre-lerde belirli öğrenme amaçlarına varmak zorun-dadır.
Eşdeğer terimler
İNG : distance (learning and education)
ALM : Fernstudium
FR : apprentissage à distance, formation à
distance
İlgili terimler
Açık öğrenme
Öğrenme
EĞİTİM PİYASASI
UZMANLIK BECERİLERİ
Belirli mesleklerde yürütülen faaliyetlerin gerektirdiği becerilerin söz konusu mes-leklere uzmanlık katan özelliğidir.
Açıklama
bkz. Uzmanlık eğitimi.
Eşdeğer terimler
İNG : professional skills
ALM : berufliche Fertigkeiten
FR : compétences professionnelles
İlgili terimler
Aktarılabilir beceriler
Anahtar beceriler
Beceri aktarımı
Beceri gerekleri
Beceri uzmanlaşması / uzmanlık alanı / Uzmanlık
Beceriler
Çekirdek beceriler
Değiştirilmiş / Artırılmış / yükseltilmiş beceriler
Temel beceriler
EĞİTİM PİYASASI
UZMANLIK EĞİTİMİ
Uzmanlık gerektiren belirli mesleklerle il-gili eğitimdir.
Açıklama
Bu terim İngiltere’de geleneksel olarak yal-nızca belirli bazı mesleklerin eğitimine ilişkin olarak kullanılır. Hukukçuluk, mimarlık, dok-torluk, üniversite öğretim üyeliği gibi bu tür meslekler aşağıda belirtilen özellikleri taşır:
_ Herkesin kolayca erişemeyeceği özel bilgi birikimi gerektirir.
_ Çözümü zor olan ya da yerleşik çözümleri çok az olan problemleri, kendilerine yol gösterecek ilkeleri kullanarak çözer.
_ Müşterileriyle ilişkilerinde güvenilen kişi-dir. Müşteriler, uzmanın işini değerlendir-me yeteneğine sahip değildir.
Uzmanlık mesleklerinin bazıları yasayla ta-nımlanıp düzenlenir. Bu çerçevede eğitim ve bunun belgelendirilmesi biçimi de özel olarak öngörülür.
Eşdeğer terimler
İNG : professional training
ALM : Berufsausbildung
FR : formation professionelle
İlgili terimler
Eğitim
Mesleki eğitim ve öğretim
Uzmanlık mesleği
EĞİTİM PİYASASI
UZMANLIK MESLEĞİ
Belgelenmiş özel bir bilgi birikimini ya da özel nitelikleri gerektiren bir grup iş bağla-mında tanımlanan meslektir. Bu mesleklere örnek olarak, avukatlık, doktorluk, mühen-dislik, mimarlık gösterilebilir. Gerekli uz-manlık belgesi (diploma) olmadan söz ko-nusu mesleklere ilişkin bir işte çalışmak mümkün değildir.
Açıklama
Eşdeğer terimler
İNG : profession
ALM : Beruf (oft “freier Beruf”,
akademischer Beruf)
FR : profession, métier
İlgili terimler
Düzene tabi uzmanlık
Mesleki uzmanlık İŞGÜCÜ PİYASASI
UZMANLIK STANDARTLARI
Uzmanlık standartları, uzmanlık gerektiren bir mesleği yürütecek olanların uzman sta-tüsüne uygun olup olmadıklarını, gerekli uzmanlık becerilerine sahip bulunup bulun-madıklarını gösteren ölçütlerdir. Uzmanlık standartları bulunulan ülkeye göre, yasal bir koşul niteliği taşıyabilir. Uzmanlık standartları devlet tarafından (yasayla veya tüzükle) ya da bir uzmanlık kurumu tara-fından öngörülebilir. Yasal uzmanlık stan-dartları genellikle mesleğin uygulamasını yapabilmek için “ruhsat” alınmasını zorun-lu tutar.
Açıklama
Uzmanlık standartları, (resmi ya da sivil meslek kurumlarca kabul edilen) uzmanlık va-sıflarını yönlendiren eğitim ve öğretim prog-ramlarına temel olarak kullanılabilir. Uzmanlık standartları genellikle uzman uygulayıcının uy-ması geren moral kurallara ve etik uzmanlık davranışlarına ağırlık verdikleri için mesleki standartlardan ayrılır. Söz konusu etik davra-nışlar ve ilkeler, standartların içinde belirtilebi-leceği gibi, ayrı bir uygulama koduyla da öngö-rülebilir.
Eşdeğer terimler
İNG : professional standards
ALM : berufliche Standards
FR : référerentiels professionnelles
İlgili terimler
Aktarılabilir beceriler
Anahtar beceriler
Beceri aktarımı
Beceri gerekleri
Beceri uzmanlaşması / uzmanlık alanı / Uzmanlık
Beceriler
Çekirdek beceriler
Değiştirilmiş/Artırılmış/yükseltilmiş beceriler
Temel beceriler
GENEL KAVRAMLAR
ÜCRET – MAAŞ (AYLIK ÜCRET)
Ücret, çalışanlara, genellikle iş sözleşme-sine dayalı olarak, hizmetleri karşılığında ödenen para, işgücünün ederidir.
Açıklama
Ücret, işçiler bakımından, bir hizmetin karşılığı olarak işveren veya üçüncü kişiler tarafından işçiye sağlanan para ve/veya parasal değeri bulunan çıkarlardan oluşan gelirdir.
Maaş da, kuramsal olarak bir ücret türü-dür. Bir kişiye görevi karşılığında geçimi için her ay ödenen parayı ifade eder. Maaş ile ücret arasındaki temel fark, ücretin bir işin karşılığı olarak, iş görme ediminin sunulmasından sonra ödenmesidir. Maaş ise, çalışmadan önce peşin olarak ödenir. Ücret parça başına, günlük, haf-talık ya da aylık olarak belirlenebilir. Ancak, Türk İş Kanununda, bu şekilde belirlenen üc-retin en geç ayda bir ödeneceği öngörülmüştür. Buna göre, sözleşme ile ücretin günlük veya haftalık ödeneceğinin kararlaştırılması da müm-kündür. Maaş ise, aylık olarak belirlenir ve öde-nir. Öte yandan ücret, daha çok işçilerin eme-ğinin karşılığını maaş (aylık) ise, memurların çalışmaları karşılığında elde ettikleri geliri ifade etmek için kullanılır. Ancak belirtelim ki, söz konusu ayrım bugün büyük ölçüde önemini yi-tirmiştir. Ücret ve maaş sözcükleri birbirinin yerine kullanılabilmektedir.
Eşdeğer terimler
İNG : wage-salary
ALM : Lohn, Gehalt, Gehälter
FR : traitement (memurlar için),
honoraire (serbest meslek sahipleri için), salaries (özel sektörde çalışan-lar için)
İlgili terimler
Gelir
İşçi
İşletme
İŞGÜCÜ PİYASASI
ÜCRET (ASGARİ ÜCRET )
Birçok ülkede, saatlik, günlük, haftalık ya da aylık olarak, işverenlerin işçilerine öde-yebilecekleri en düşük ücret yasayla be-lirlenmektedir. Bu ücrete “asgari ücret” adı verilir.
Açıklama
Modern iş hukukunda işçinin korunması düşüncesiyle asgari ücretin ancak parayla öde-nebileceği kabul edilmekte ve bu yönde yasal düzenlemelere gidilmektedir. Buna karşılık, üc-retin, asgari ücretin üzerinde kalan kısmı işçiye parayla ölçülebilir değeri olan bir çıkar sağ-lanması şeklinde kararlaştırılabilir.
Eşdeğer terimler
İNG : minimum wage
ALM : Mindestlohn
FR : salaries (minimum)
İlgili terimler
Gelir
İşçi
Ücret
İŞGÜCÜ PİYASASI
ÜCRET (GENİŞ ANLAMDA ÜCRET ) – VEKALET ÜCRETİ
Ücret en genel anlamda, her türlü iş görme borcunun karşılığı olarak tanımlanabilir. Bir kişi her hangi bir iş görme sözleşme-sine dayalı olarak belirli bir iş görme edi-mini sunduğunda, yaptığı işin karşılığı ola-rak ücret alır.
Açıklama
Genel anlamda, eser sözleşmesine dayalı olarak bir işin görülmesinin, bir edim sonucu-nun yaratılmasının ya da vekalet sözleşmesine dayalı olarak bir hizmetin sunulmasının karşı-lığı da, iş akdinde olduğu gibi ücret olarak ifade edilir.
Bu bağlamda vekalet ücreti, müşterileri ile aralarında çalışan çalıştıran ilişkisi bulunma-yan uzman kişilere, yürüttükleri üst düzey mes-leki faaliyetlerin karşılığı olarak yapılan ödeme şeklinde tanımlanabilir. Bugün Türk hukukunda vekalet ücreti, Roma hukukunda geçerli olan, müvekkile ait hak ve çıkarların hatır için korun-duğu ve onurlu bir hizmet olduğu düşüncesinin uzantısı olarak, vekalet sözleşmesinin zorunlu unsuru değildir. Ancak, sözleşmeyle kararlaştı-rılabilir. Öte yandan, Türk Borçlar Kanununda, kaynak İsviçre Borçlar Kanununda olduğu gibi, teamül gerektiriyorsa, vekilin ücrete hak kaza-nacağı kabul edilmiştir (m.386/3).
Eşdeğer terimler
İNG : fees
ALM : Honorare, Vergütungen
FR : homoraires
İlgili terimler
Gelir
Hizmet
İşçi
İŞGÜCÜ PİYASASI
ÜÇLÜ YAPILANMIŞ KURUMLAR
Üçlü yapılanmış kurumlar, yönetim organı devlet, işverenler ve işçi temsilcilerinden oluşan kurumlardır. Bu kurumların yöneti-mine devletin katılımı her düzeyde olabilir. Üçlü yapılanmış kurumlarda işverenleri ba-zen işveren örgütleri, işçileri ise, çoğunluk-la işçi sendikaları temsil eder.
Açıklama
Eşdeğer terimler
İNG : tripartite bodies
ALM : Gremien, zusammengesetzt aus
Vertretern von Arbeitgebern, Arbeit-nehmern und Regierung
FR : comité / groupe paritaire
İlgili terimler
İşçi sendikaları
İşveren örgütleri
İşverenler
Sosyal Taraflar
PAYDAŞ-ÇIKAR GRUBU
Dostları ilə paylaş: |