Açik öĞrenme

İkili (dual) sistem

UZLAŞMA STRATEJİSİ

UYUMSUZLUK

Bir işgücü piyasasında, iş talep edenlerin sayısı kadar iş piyasaya arz edilmiş ola-bilir. Bununla birlikte, söz konusu işlerden bir kısmı açık kalmaya ve iş arayanlardan bir kısmı da işsiz kalmaya devam edebilir. Çünkü, piyasaya arz olunan işgücü açıkta bulunan işlerin gerektirdiği nitelikleri ve diğer özellikleri taşımayabilir. Bu durumda işgücünün arzı ile talebi arasında bir uyum-suzluk vardır.

Açıklama

Eşdeğer terimler

İNG : mismatch

ALM : Unausgewogenheit,

nausgeglichenheit,

Miβverhältnis

FR : disparité, inadéquation

İlgili terimler

Becerilerin, vasıfların uyumsuzluğu

İşgücünün uyumsuzluğu

İŞGÜCÜ PİYASASI

UZAKTAN ÖĞRENME / EĞİTİM

Uzaktan öğrenme ve eğitim, bir eğitim ve öğretim kurumunun dışında gerçekleştiri-len, eğitim sırasında öğrencilerle öğret-menlerin farklı yerlerde bulundukları ör-gütlü öğrenme biçimidir.

Açıklama

Uzaktan öğrenme, öğrenmeyi, öğrencileri ve öğretmenleri, değişik teknolojik olanaklar-dan özellikle de televizyon ve bilgisayarlardan yararlanarak geleneksel sınıf ortamının dışına taşır. Uzaktan eğitim teknolojileri çok çeşitlidir. Bunlara örnek olarak, kablolu televizyon, inter-net, video kasetler, posta yazışmaları gösterile-bilir.

“Uzaktan öğrenme” ve “açık öğrenme” birbirinden oldukça farklı iki terim olmalarına karşın, kimi durumlarda eş anlamlı olarak kul-lanılmaktadır. Bazı uzaktan öğrenme program-ları, açık öğrenme gereksinimlerini karşılayabi-lir; örneğin birey belirli sınırlar içinde, sisteme girerek, kendi hızında ilerleyebilir. Diğer uzak-tan öğrenme programları ise geleneksel kurum tabanlı programlara benzer. Programlardaki ge-lişme bir sıra izler. Bunlarda birey, belirli süre-lerde belirli öğrenme amaçlarına varmak zorun-dadır.

Eşdeğer terimler

İNG : distance (learning and education)

ALM : Fernstudium

FR : apprentissage à distance, formation à

distance

İlgili terimler

Açık öğrenme

Öğrenme

EĞİTİM PİYASASI

UZMANLIK BECERİLERİ

Belirli mesleklerde yürütülen faaliyetlerin gerektirdiği becerilerin söz konusu mes-leklere uzmanlık katan özelliğidir.


Açıklama

bkz. Uzmanlık eğitimi.

Eşdeğer terimler

İNG : professional skills

ALM : berufliche Fertigkeiten

FR : compétences professionnelles

İlgili terimler

Aktarılabilir beceriler

Anahtar beceriler

Beceri aktarımı

Beceri gerekleri

Beceri uzmanlaşması / uzmanlık alanı / Uzmanlık

Beceriler

Çekirdek beceriler

Değiştirilmiş / Artırılmış / yükseltilmiş beceriler

Temel beceriler

EĞİTİM PİYASASI

UZMANLIK EĞİTİMİ

Uzmanlık gerektiren belirli mesleklerle il-gili eğitimdir.

Açıklama

Bu terim İngiltere’de geleneksel olarak yal-nızca belirli bazı mesleklerin eğitimine ilişkin olarak kullanılır. Hukukçuluk, mimarlık, dok-torluk, üniversite öğretim üyeliği gibi bu tür meslekler aşağıda belirtilen özellikleri taşır:

_ Herkesin kolayca erişemeyeceği özel bilgi birikimi gerektirir.

_ Çözümü zor olan ya da yerleşik çözümleri çok az olan problemleri, kendilerine yol gösterecek ilkeleri kullanarak çözer.

_ Müşterileriyle ilişkilerinde güvenilen kişi-dir. Müşteriler, uzmanın işini değerlendir-me yeteneğine sahip değildir.

Uzmanlık mesleklerinin bazıları yasayla ta-nımlanıp düzenlenir. Bu çerçevede eğitim ve bunun belgelendirilmesi biçimi de özel olarak öngörülür.

Eşdeğer terimler

İNG : professional training

ALM : Berufsausbildung

FR : formation professionelle

İlgili terimler

Eğitim

Mesleki eğitim ve öğretim

Uzmanlık mesleği

EĞİTİM PİYASASI

UZMANLIK MESLEĞİ

Belgelenmiş özel bir bilgi birikimini ya da özel nitelikleri gerektiren bir grup iş bağla-mında tanımlanan meslektir. Bu mesleklere örnek olarak, avukatlık, doktorluk, mühen-dislik, mimarlık gösterilebilir. Gerekli uz-manlık belgesi (diploma) olmadan söz ko-nusu mesleklere ilişkin bir işte çalışmak mümkün değildir.

Açıklama

Eşdeğer terimler

İNG : profession

ALM : Beruf (oft “freier Beruf”,

akademischer Beruf)

FR : profession, métier

İlgili terimler

Düzene tabi uzmanlık

Mesleki uzmanlık

İŞGÜCÜ PİYASASI

UZMANLIK STANDARTLARI

Uzmanlık standartları, uzmanlık gerektiren bir mesleği yürütecek olanların uzman sta-tüsüne uygun olup olmadıklarını, gerekli uzmanlık becerilerine sahip bulunup bulun-madıklarını gösteren ölçütlerdir. Uzmanlık standartları bulunulan ülkeye göre, yasal bir koşul niteliği taşıyabilir. Uzmanlık standartları devlet tarafından (yasayla veya tüzükle) ya da bir uzmanlık kurumu tara-fından öngörülebilir. Yasal uzmanlık stan-dartları genellikle mesleğin uygulamasını yapabilmek için “ruhsat” alınmasını zorun-lu tutar.


Açıklama

Uzmanlık standartları, (resmi ya da sivil meslek kurumlarca kabul edilen) uzmanlık va-sıflarını yönlendiren eğitim ve öğretim prog-ramlarına temel olarak kullanılabilir. Uzmanlık standartları genellikle uzman uygulayıcının uy-ması geren moral kurallara ve etik uzmanlık davranışlarına ağırlık verdikleri için mesleki standartlardan ayrılır. Söz konusu etik davra-nışlar ve ilkeler, standartların içinde belirtilebi-leceği gibi, ayrı bir uygulama koduyla da öngö-rülebilir.

Eşdeğer terimler

İNG : professional standards

ALM : berufliche Standards

FR : référerentiels professionnelles

İlgili terimler

Aktarılabilir beceriler

Anahtar beceriler

Beceri aktarımı

Beceri gerekleri

Beceri uzmanlaşması / uzmanlık alanı / Uzmanlık

Beceriler

Çekirdek beceriler

Değiştirilmiş/Artırılmış/yükseltilmiş beceriler

Temel beceriler

GENEL KAVRAMLAR

ÜCRET – MAAŞ (AYLIK ÜCRET)

Ücret, çalışanlara, genellikle iş sözleşme-sine dayalı olarak, hizmetleri karşılığında ödenen para, işgücünün ederidir.

Açıklama

Ücret, işçiler bakımından, bir hizmetin karşılığı olarak işveren veya üçüncü kişiler tarafından işçiye sağlanan para ve/veya parasal değeri bulunan çıkarlardan oluşan gelirdir.

Maaş da, kuramsal olarak bir ücret türü-dür. Bir kişiye görevi karşılığında geçimi için her ay ödenen parayı ifade eder. Maaş ile ücret arasındaki temel fark, ücretin bir işin karşılığı olarak, iş görme ediminin sunulmasından sonra ödenmesidir. Maaş ise, çalışmadan önce peşin olarak ödenir. Ücret parça başına, günlük, haf-talık ya da aylık olarak belirlenebilir. Ancak, Türk İş Kanununda, bu şekilde belirlenen üc-retin en geç ayda bir ödeneceği öngörülmüştür. Buna göre, sözleşme ile ücretin günlük veya haftalık ödeneceğinin kararlaştırılması da müm-kündür. Maaş ise, aylık olarak belirlenir ve öde-nir. Öte yandan ücret, daha çok işçilerin eme-ğinin karşılığını maaş (aylık) ise, memurların çalışmaları karşılığında elde ettikleri geliri ifade etmek için kullanılır. Ancak belirtelim ki, söz konusu ayrım bugün büyük ölçüde önemini yi-tirmiştir. Ücret ve maaş sözcükleri birbirinin yerine kullanılabilmektedir.

Eşdeğer terimler

İNG : wage-salary

ALM : Lohn, Gehalt, Gehälter

FR : traitement (memurlar için),

honoraire (serbest meslek sahipleri için), salaries (özel sektörde çalışan-lar için)

İlgili terimler

Gelir

İşçi

İşletme

İŞGÜCÜ PİYASASI

ÜCRET (ASGARİ ÜCRET )

Birçok ülkede, saatlik, günlük, haftalık ya da aylık olarak, işverenlerin işçilerine öde-yebilecekleri en düşük ücret yasayla be-lirlenmektedir. Bu ücrete “asgari ücret” adı verilir.

Açıklama

Modern iş hukukunda işçinin korunması düşüncesiyle asgari ücretin ancak parayla öde-nebileceği kabul edilmekte ve bu yönde yasal düzenlemelere gidilmektedir. Buna karşılık, üc-retin, asgari ücretin üzerinde kalan kısmı işçiye parayla ölçülebilir değeri olan bir çıkar sağ-lanması şeklinde kararlaştırılabilir.

Eşdeğer terimler

İNG : minimum wage

ALM : Mindestlohn

FR : salaries (minimum)

İlgili terimler

Gelir

İşçi

Ücret

İŞGÜCÜ PİYASASI

ÜCRET (GENİŞ ANLAMDA ÜCRET ) – VEKALET ÜCRETİ

Ücret en genel anlamda, her türlü iş görme borcunun karşılığı olarak tanımlanabilir. Bir kişi her hangi bir iş görme sözleşme-sine dayalı olarak belirli bir iş görme edi-mini sunduğunda, yaptığı işin karşılığı ola-rak ücret alır.

Açıklama

Genel anlamda, eser sözleşmesine dayalı olarak bir işin görülmesinin, bir edim sonucu-nun yaratılmasının ya da vekalet sözleşmesine dayalı olarak bir hizmetin sunulmasının karşı-lığı da, iş akdinde olduğu gibi ücret olarak ifade edilir.

Bu bağlamda vekalet ücreti, müşterileri ile aralarında çalışan çalıştıran ilişkisi bulunma-yan uzman kişilere, yürüttükleri üst düzey mes-leki faaliyetlerin karşılığı olarak yapılan ödeme şeklinde tanımlanabilir. Bugün Türk hukukunda vekalet ücreti, Roma hukukunda geçerli olan, müvekkile ait hak ve çıkarların hatır için korun-duğu ve onurlu bir hizmet olduğu düşüncesinin uzantısı olarak, vekalet sözleşmesinin zorunlu unsuru değildir. Ancak, sözleşmeyle kararlaştı-rılabilir. Öte yandan, Türk Borçlar Kanununda, kaynak İsviçre Borçlar Kanununda olduğu gibi, teamül gerektiriyorsa, vekilin ücrete hak kaza-nacağı kabul edilmiştir (m.386/3).

Eşdeğer terimler

İNG : fees

ALM : Honorare, Vergütungen

FR : homoraires

İlgili terimler

Gelir

Hizmet

İşçi

İŞGÜCÜ PİYASASI

ÜÇLÜ YAPILANMIŞ KURUMLAR

Üçlü yapılanmış kurumlar, yönetim organı devlet, işverenler ve işçi temsilcilerinden oluşan kurumlardır. Bu kurumların yöneti-mine devletin katılımı her düzeyde olabilir. Üçlü yapılanmış kurumlarda işverenleri ba-zen işveren örgütleri, işçileri ise, çoğunluk-la işçi sendikaları temsil eder.

Açıklama

Eşdeğer terimler

İNG : tripartite bodies

ALM : Gremien, zusammengesetzt aus

Vertretern von Arbeitgebern, Arbeit-nehmern und Regierung

FR : comité / groupe paritaire

İlgili terimler

İşçi sendikaları

İşveren örgütleri

İşverenler

Sosyal Taraflar

PAYDAŞ-ÇIKAR GRUBU