206
Yargı
Yargı organı, bağımsız ve tarafsız mahkemelerden meydana gelir. Yargı organını
meydana getiren mahkemeler, devletin diğer organlarının işlemlerini ve eylemlerini denetler.
Bu kapsamda yasaların, meclis içtüzüğünün, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasaya
uygunluğu Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenir. Başta bakanlıklar olmak üzere kamu
tüzel kişilerinin işlem ve eylemleri idari yargı tarafından denetlenir. Mahkemelerin yargı
denetimini yapabilmeleri, bağımsız ve tarafsız olmalarına bağlıdır. Bu bağımsızlığı ve
tarafsızlığı sağlayabilmek için yargıç ve savcılara anayasayla güvence getirilmiştir. Bu
kapsamda yargıçlar ve savcılar azlolunamaz, kendileri istemedikleri takdirde anayasada
belirtilen yaştan önce emekliye ayrılmaz, bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması
nedeniyle bile olsa aylık, ödenek ve diğer özlük haklarından yoksun bırakılamazlar.
Anayasaya göre, yargıçlar, görevlerinde bağımsız ve tarafsızdırlar. Anayasaya, yasayaa
ve hukuka uygun olarak vicdani kanılarına göre karar verirler. Hiçbir organ, makam, merci veya
kişi, yargı yetkisini kullanırken mahkemelere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez,
telkin ve tavsiyede bulunamaz. Görülmekte olan bir dava hakkında mecliste yargı yetkisinin
kullanılmasıyla ilgili soru soramaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda
bulunulamaz. Yasama ve yürütme organlarıyla idare, mahkeme kararlarını uymak zorundadır.
Adı geçen organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir biçimde değiştiremez ve bunların
yerine getirilmesini geciktiremez (Bilgili/Demirkapı 2017: 61).
Yargıdan söz ederken tabii (kanuni) hâkim/yargıç ilkesine de değinmek gerekir. Bu ilke,
bir uyuşmazlığa bakacak yargıcın, o uyuşmazlığın ortaya çıkmasından önce yasa tarafından
belli edilmesini öngörür. Diğer bir anlatımla doğal mahkeme, uyuşmazlığa konu olan olaydan
önce kurulmuş ve somut olayla kuruluş bakımından ilgili olmayan mahkeme anlamına gelir.
Doğal yargıç ilkesi, uyuşmazlığa olaydan sonra kurulacak bir mahkemece bakılmasını yasaklar
(Gözler 2018: 61).
Dostları ilə paylaş: