Ioan. De salas, gvmielensis, e provincia castellana, societatis iesv
Yüklə 18,48 Mb.
|
|
tur, fructus eius cedere fisco. Nec dubium, quin à die rescissionis contractus, fructus talis rei ad fis- cum pertineant, quia iam res est fisci, & ideo illi fru ctificat: iam verò diximus alienationes neces- cessariò reuocari per sententiam latam contra reum. Sed quæres, an facta reuocatione venditionis factæ ab hæretico, debeat emptori restitui pretiũ. Sotus 1. iust. quæst. 6. artic. 6. ait non esse illi resti- tuendum pretium, nisi datum fuerit pro alimen- tis, quia cum delinquens habeat ius emendi sibi omnia necessaria, venditor ius habet, vt pretium de bonis emptoris illi detur. Sed Antonius Gomez, tom. 3. variar. cap. 2. nu. 2. absolutè docet, fiscum posse recuperare rem nō tradito pretio emptori, nisi inter bona delinquen- tis reperiatur: quam sententiam cum multis tenet Rosella absolutio 1. num. 19. & esse veram, putat Vazquez disp. 172. cap. 2. sed explicandam ex Si- manca, tit. 9. num. 27. & Couarruuia 2. 4. cap. 6. n. 9. Syluestro verb hæreticus 1. quæst. 4. Conrado, tract. 1. de contract. cap. 7. Primò, vt qui scienter contraxit cum eo, cuius bona erant confiscata, cō- demnetur in pretio rei, quā ipse emit, & restituat rem emptam. Secundò, vt si contraxit bona fide, nempè nesciens confiscata esse bona, quę emebar, restituatur ei pretium, quod dedit, sit extet apud venditorem: dicitur autem extare, quoties versum est in vtilitatem ipsius quia scilicet eo ditior effe- ctus est. Tertiò, vt si venditor non est ditior inde effectus, nihil de pretio restituendum sit, quare si in medietate tātùm, verbi gratia, factus est ditior, ea tantùm restituenda est. Primùm probatur, quia ille, qui sciens rem esse confiscatam, illam emit, meretur pretium ipsius amittere. Sed subiungit Vazquez. Vtrùm cùm suprà à nobis dictum sit, quem-
@@0@ @@1@ Ait autem Simancas, pretium censeri conuer- sum in vtilitatem venditoris, si venditor ex eo pretio emit rem aliam, etiam si ea posteà casu pereat, & mihi hoc placet, quia cùm fiscus ex eo contractu non sit pauperior effectus, non est cur rem venditam petat sine pretij restitutione. Addit Simancas idem esse, si permutata est vna res pro alia æquali: tunc enim non est, cur con- tractus rescindatur, scilicet non reddita illa re, quam hæreticus accepit, nec eius valore. Si enim vellet Simancas permutationem fuisse validam, & non esse rescindendam: meritò fuisset repre- hensus à Vazquez de inconstantia, cùm sentiat alienationes ab hæretico factas, esse nullas, vt re- tulimus, nisi hoc limitet ad eas, quæ non sunt ver- sæ in æqualem saltem eius vtilitatem. Sed Vazq. multò probabilius putat, quod in vniuersum cæ- teros Doctores sentire ait, omnes contractus re- scindendos esse, & pretium tunc tātùm restituen- dum emptori bonæ fidei, quando extat actu in bonis ipsius venditoris: vt autem dicatur extare, debere attendi tempus rescissionis. contractus, parumque referre, quòd anteà conuersum fuerit in vtilitatem, si res empta ex illo, iam casu petiit:
cùm anteà bona omnia hæretici sint confiscata, & realiter obligata fisco, non debent per contra- ctus posteriores minui. Sicut enim per sententiam applicantur bona illius fisco, quantùm ad pro- prietatem & ideò minui non possunt per contra- ctus subsequentes: eodem modò nec ante senten- tiam minui possunt, quia per legem sunt realiter obligata fisco, idemq́ue seruatur in hypothecis censuum, vt si pretium hypothecæ venditæ extet, hypotheca extrahatur ab emptore ratione obli- gationis realis, quæ antiquior est. Sed mihi hæc doctrina difficilis est, cùm enim occasione contractus ipse hæreticus, ac proinde & fiscus, non minus habeat in bonis, non est cur cum iactura innocentiũ locupletetur, accepta re, & non restituto pretio, & non videretur lex iusta, quæ obligaret bona delinquentis fisco, vt ea ra- tione innocentes, qui cum illo contrahunt, tot damna patiantur, nec est simile de hypotheca: sibi enim imputet emptor, si rem emat non priùs exa- minans bene, an sit hypothecata alteri, at cōmu- niter sciri non potest quis sit, vel non sit hæreti- cus, aut simili crimine affectus, cui annexa sit con- fiscatio, nec debet id examinari. Nec in omnibus est eadem ratio de cōtrahente cum hæretico post sententiam: quia tunc bona fides non præsumitur, & contractus facti ab hæretico, sunt irriti omni- nò, quia sunt de bonis alienis. Vnde quisque tene- tur rem vsu non consumptibilem restituere fisco, qui tamen tenebitur ei pretium dare, cum occa- sione illius contractus nihil minùs in bonis ha- buerit hæreticus, nec modò ipse habeat fiscus, sed casu, vel negligentia hæretici. Hîc verò debet ex- plicare, an pretium pro re alteri tradita acceperit, & an versum sit in eius vtilitatem, sed vt cũ Simā- ca tit. 9. num. 60. admonet Vazquez disp. 172. ca. 2. num. 11. sola confessio rei asserentis non esse ver- sum in eius vtilitatem, non posset nocere ementi, sed id aliunde probandum est: qua verò ratione probanda sit bona, vel mala fides in eo, qui emit rem confiscatam, Iurisperiti citati fusè tractant.<-P>@@ <-P>Quod autem modò dicebamus de restituendo pretio, vel re æquiualente, ei, qui cum hæretico contraxit, apertè docet Azor tom. 1. lib 5. cap. 7. q. 7. dum cum multis docet, eum qui commutauit cum hæretico rem æqualis æstimationis, aut rem ab hæretico datam, retenturum, vel aliam æquiua- lentem recepturum: & ideò nullum damnum pas- sutum, & quæst. 8. ait si Petrus Titio criminoso mutuum dedit ad eius inopiam subleuandam, non publicatur, nec pertinet ad fiscum, si verò ex pe- cunia horreum necessarium factũ est, vel aliquid ruiturum refectum, vel in funus suum, vel suorum expensum, restitui mutuanti debet. Idem quando pecunia in res necessarias, vel vtiles sumpta fue- rit, licet posteà res casu perierint, vt si frumentũ mutuò sumptum in horreo depositum perijt, si seruum, vel equum necessarium emit, qui posteà mortuus est. Si criminosus rem vendidit, ex com- muni iurisperitorum non est amptori danda, quia venditio rescindi potest: si tamen pretium, vel aliquid loco pretij, vel pars pretij, esset in bo- nis venditoris, reddendum emptori esset, Ioann. And. Archid. Dominic. Ancharanus & Francus, cap. cum secundùm leges de hæretic. in 6. Hæc Azor. Sed adhuc quæres, an huiusmodi delinquentes possint hæreditari, & aliis bonis sibi delatis post crimen, sed ante sententiam, renuntiare, nec con- fiscentur. Tellius Fernandes, l. 4. Tauri. numer. 62. putat renuntiationem hæreditatis sic delatæ vali- dam esse: ideò talem hæreditatem non posse cō- fiscari, etiamsi hæreditas sit delata per testamen- tum morte testatoris iam confirmatum. Idem te- net Vazquez disp. 172. cap. 3. & mihi placet. Pro- batur primò ex l. cum quidam ff. de iure fisci, vbi dicitur, Cùm quidam capitis reus emanciparet filium, vt adiret hæreditatem, rescriptum est, nō videri in frau. dem fisci factum, quod acquisitum non est. Secundò, quia propter confiscationem solùm reuocantui alienationes factæ titulo oneroso, vel donatione: ista autem non est alienatio, sed tantùm non ac- quisitio, nec fit titulo oneroso, sed gratioso, nec demum est donatio. Et licet aliquomodo dicatur donatio, tamen non est rei qua pauperior fiat, vn- de non videtur reuocabilis per confiscationem, sicut licet sint prohibitæ aliæ donationes inter virum & vxorem constante matrimonio, hæc ta- men prohibita non est. Vnde l. si sponsus §. si ma- ritus ff. de don. inter vir. & vxorem dicitur. Si ma- ritus hæres institutus, repudiat hæreditatem donatio- nis causa, Iulianus scripsit, lib. 17. digestorum donatio- nem valere: neque enim pauperiorem fieri, qui non ac- quirat, sed qui de patrimonio suo deposuerit. Repudia- tio autẽ mariti mulieri prodest, si vel substituta mulier sit, vel ab intestato hæres futura. Simili modo si legatũ repudiet, placet nobis valere donationem. Tertiò, quia ex multorum sententia, quam sequitur ibi Tellius num. 2. & Couarruuias ca. Raynaldus de testam. §. 3. num. 12. renuntiatio hæreditatis, & legatorum facta in fraudem creditorum, valet: ergo & facta in fraudem fisci valebit. Vbi bene aduertit Vazq. debitorem, qui renuntiat hæreditati, vel legato in fraudem creditorum peccare, quia tenetur vnde- cumque commodè possit debita soluere, licet re- nunciationem putet fore validam: quia cùm nō- dum habuisset ille dominium hæreditatis, & illa fuerit delata sub ea conditione tacita, si non repu- dietur, ipso facto transit vel ad substitutum, vel<-P>
@@0@ @@1@ accretionis deuolueretur ad hæredem institutum, quando à legatario repudiantur. Sed hæc tertia ratio difficultatem habet, quia legata acquiruntur à morte testatoris ante acceptionem secundùm Antonium Gomez tom. 1. opin. cap. 12. num. 22. ergo qui renuntiat legato, de suo deponit, atque adeò legatum confiscatur, sicut cætera bona, quæ delinquens alienauit. Nihilominus Vazq. idem ait de legato, quia renũciatio legati facta in frau- dem creditorum valet, vt ait Tellius Fernandez suprà, nu. 99, ergo & in fraudem fisci: eadem enim ratio est de vtraque renunciatione. Item de re- nunciatione legati, & hæreditatis: nam, vt ait Tel- lius Fernandez, legatum non transit in dominum legatarij à die obitus testatoris: sed à die accepta- tionis: licet fructus, quos res legata fecerit ante acceptationem, cùm ipsa cedant legatario, si acce- ptet legatum, si verò repudiat legatum, non cedẽt illi fructus interim facti à legato: ergo signum est non acquisiuisse dominium illius. Vnde Vlpianus l. 1. §. vt autem ff. si quid in fraudem patroni fiat, Quamuis enim legatum retrò nostrum sit, nisi repudie- tur, attamen cùm repudiatur, nostrum non fuisse palàm est. Quartò probatur: quia hæreditas delata per te- stamentum morte confirmatum, nisi adeatur ab hęrede, non transmittitur ad hęredes instituti per mortem ipsius, sed ad alios qui simul erant hære- des instituti per ius accrescendi, vel ad hæredes ab intestato, l. vnic. §. in nouissimis, C. de cadu. tol- lend. sed fiscus est veluti hæres delinquentis: ergo ad ipsum non pertinebit hæreditas delata reo, si ab ipso non adeatur. Quintò, cùm renunciat aliquis hæreditati sibi delatæ, & ea peruenit ad alios hæredes simul in- stitutos, vel ad hæredes ab intestato, tunc illi non dicuntur accipere hæreditatem à renunciante: sed à testatore, vel institutore: ergo renunciatio illa nō est donatio, & ita propter confiscationis legẽ, non reuocabitur. Hoc limitat Vazquez, vt verum habeat, quando renunciatio fit absolutè, secus cùm in fauorem & gratiam singularis personæ, vel collegij, aut vni- uersitatis: quia tunc esset verè donatio, ergo reuo- caretur: sicut Tellius l. 4. Tauri, à num. 57. dixit, re- nunciationem factam in fraudem creditorum: si fiat in gratiam singularis personæ, nullam esse: se- cus, si fiat absolutè. Sed censeo, nec in hoc euentu esse propriè donationem, quia donatio est de re iam propria, renunciatio verò tantùm de appro- prianda per acceptationem, ideò Tellius Fernādez absolutè, & sine vlla distinctione dixit, hæredita- tem, aut legatum renunciatum in fraudem fisci, non reuocari. Obiicies l. in fraudem fisci, ff. de iure fisci, vbi dicitur, in fraudem fisci non solùm per donationem, sed
Propter hanc legem glossa ibi ait, renunciatio- nem hęreditatis, vel legati factam ab eo, cuius bo- na confiscata sunt, post mortem testatoris, reuoca- ri postea à fisco, & sic interpretatur hanc legem; renunciationem verò factam ante mortem testa- toris nō reuocari, & sic intelligit legem cùm qui- dam: sed hanc interpretationem rectè reiicit Vaz- quez, quia lex, cùm quidam, loquitur de eo, qui emancipauit filium, vt hæreditatem sibi delatam<-P>@@ <-P>adiret, ex quo factum est, vt pater non acquireret vsumfructum in hæreditate delata filio, cùm pos- set: atqui si nondum erat confirmatum testamen- tum, nondum erat delata hæreditas, sed deferẽda, nec vlla vrgebat necessitas emancipandi filium, cùm tunc non esset adeunda hæreditas: ergo lo- quitur lex de hęreditate delata ex testamento iam confirmato. Deinde glossa explicat legem, vt intelligatur reuocanda renunciatio, qua quis neglexit acqui- rere fructus ex propriis bonis, & permisit alteri, vt eos haberet: hāc expositionem reiicit Vazquez, quia in hoc casu non tam videtur renunciatio, quàm donatio fructuum, lex autem loquitur de renunciatione. Sed facilè dici posset, legem in vl- timis verbis non agere de renunciatione, nec de donatione, sed de permissione, & velle fructus nō quidem donatos, sed permissos ab aliis capi, reuo- candos esse: idemq́ue est de aliis bonis, in quorum recuperatione delinquens fuerit negligens, fortè sciens à fisco esse capienda. Vazquez approbat aliam interpretationem Al- ciati, & Tellij, per legem illam eodem modo esse puniendam fraudem, quæ fit fisco in alienatione rerum confiscatarum, siue ius queratur ei, qui illas accepit, siue nō, siue alienatio sit valida, siue non. Sed violenta expositio est, quia lex non dicit, quæ-
absolutè, quærātur, nec verbum vllum dicit de pu- nitione, aut de valore, vel non valore alienatio- nis. Retinenda ergo secunda interpretatio. ------------------------------------------------------------ Quibus modis cognoscatur, quando lex continet senten- tiam latam, aut ferendam. 1. lib. 5. cap. 9. Felin. cap. Rodulphus de rescript. Tiraquellum l. si vmquā, verb. reuertatur C. de reuocan. don. à num. 20. vsque ad 269. Castro 2. de lege pœnali cap. 1. Dico primò, quando lex non dicit, ipso iure, ipso
tiam latam, sed ferendam, vt si dicat sub pœna ex- communicationis, & priuationis omnium bono- rum: glos. Ioan. Andr. Hostiensis, & alij, ca. dolen- tes de celebr. miss. secus si addat, ipso facto, ipso iure, &c. vt in extrauagan. ambitiosæ de reb. eccles. non alien. cap. licet, canon. cap. commissa de elect. in 6. extrauag. execrabilis, Ioan. XXII. cap. de multa de præbend. cap. pro humani de homicid. in 6. ca. fœ- licis de pœnis in 6. extrauag. detestabile, inter cō- munes de symonia, Castro 2. de lege pœnali, ca. 1. Vazquez disp. 173. cap. 1. & omnes, qui idem dicũt, quando lex dicit, de futuro, excommunicetur, priue-
bene limitat Castro, nisi aliquid concurrat, quod cogat legem aliter interpretari, vt si dicat: sit irre- gularis: nam irregularitas non potest ab homine induci, sed à lege: aliud exemplum ponit Castro in pœna infamiæ, quæ non potest imponi ab homi- ne, sed à iure: ideò cùm in l. improbum, C. ex quibus causis infamia irrogetur, dicitur, exer- centibus vsuras pœnam infamiæ irrogandam esse, in- telligendum est, infamiam contrahi ante senten- tiam. Vnde Azor tom. 1. lib. 5. cap. 7. quæst. 4. scri-<-P> @@0@ @@1@ suum effectum ante sententiam. At verò Vazquez suprà ait, in his euentis irregularitatem, & infa- miam induci quidem ab ipso iure, dependenter tamen à sententia iudicis, qua crimen declaretur: & hoc modo ait Vazquez, induci irregularitatem propter crimina notoria. Dico secundò, duplicatio verborum, vt, electio sic facta cassabitur, & irritabitur, non inducit sen- tentiam latam, sed ferendam, vt rectè Castro, & Vazquez contra aliquos tenent. Dico tertiò, verbum imperatiui, etiam præsen- tis temporis non continet sententiam latam, vt cùm dicit, expellatis, expellatur, priuetis, priuetur, nisi verba sint, quæ non significẽt ministeriũ hominũ, vt, subiaceat, subdatur, cōtrahat, amittat, perdat, cadat, incurrat, incidat in excommunicationem, &c. præser- tim si addat, illico, mox, statim, confestim, continuò, pro- tinus, incontinenti, ex tunc, &c. idem si dicat, est, vel sit excommunicatus, suspensus, &c. si autem dicat, sit excommunicandus, priuandus &c. sententia est fe- renda.
Dico quartò, sententiam latam esse, si lex dicat, excommunico, anathematizo, suspendo, interdico, rele- go, priuo, declaro esse excommunicatum, suspensum &c. vel, excommunicationem, aut suspensionem incurrere, esse priuatum dominio bonorum, beneficio, vel admini- stratione, aut amittere beneficium, dominium, admini- strationem, vel esse infamem, vel ad hæc, aut illa inha- bilem, & ineptum, carere iure ferendi suffragium, vel eligendi. Item si dicat, denuntietis, aliter facientes esse excommunicatos, suspensos, priuatos, depositos, inhabi- les, infames. Idem est, si dicat, sit irritum, & inane, ca- reat viribus, vires non habeat, non valeat, vel ipso iure non valebit, nihil agitur, vel, agetur, non teneat, nullum sit factum, pręsertim si addatur aduerbium, omninò. prorsus, penitus. Idem si lex dicat, sit ineligibilis, in- testabilis, non possit eligi, vel eligere, excommunicatur, suspenditur, nouerit se suspendi, excommunicari, &c. Sed notāt Azor, & Castro, ex glossa Panormita- no, Felino, & Franco, quoties de aliqua lectione in lege pœnali posita meritò ambigitur, significet, nec ne sententiam ipso iure latam, iudicandũ esse, non sententiam latam, sed ferendam continere: quia iuxta regulas iuris, odia sunt restringenda, &
in dubiis tutiorem partem sequendam, tametsi in diuersitate opinionum alia sit seruanda regula, vt tradit in tract. de conscientia: vbi & nos latè de eadem re egimus, & communis Iurisperitorum, & Theologorum, veráque doctrina est, in dubio la- tè dicto siue suspensionis, siue opinionis formari posse conscientiam, vt minor pœna intelligatur, si maior non possit sine notabili damno, vel incom- modo executioni mandari, secus si maior posset sine tali damno, vel incommodo mandari execu- tioni: in dubio autem strictè in quo nullum est iudicium veritatis, aut probabilitatis, non est lici- tum operari. ------------------------------------------------------------ De obligatione legis, quæ continet sententiam pœnæ ferendam. tiam ferendam, non potest iudex reuocare alienationes factas post crimen ante talem sententiam. Vt si lex dicat simpliciter, sub pœna confis-
iudex retrotrahere confiscationem ad diem cri- minis, irritando alienationes ex tunc factas: sed solùm poterit confiscare bona, quæ tempore sen- tentiæ sunt ipsius delinquentis (sic quidam dicũt, retrotractionem non habere locum, nisi fuerit iu- re expressa) alioqui non esset efficacior lex conti- nens sententiam latam, quàm quæ ferendam. Ita docet Vazquez disp. 173. cap. 1. vbi etiam admo- net primùm cum Sarmiento 3. selectarum cap. 3. num. 4. læsum non solùm posse petere apud iudi- Yüklə 18,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|