İslam akaiDİ ve kelama giRİŞ

İSLAM AKAİDİ VE KELAMA GİRİŞ 8

Temel Kültür Dizisi 8

ÖNSÖZ 8

A. İmanın Tarifi Ve Muhtevasına Dair Görüşler 9

1. İman Kalbin Tasdikidir 9

â. Âyetler 9

b. Hadisler 10

2. İman Kalbin Ma'rifetidir (İman-Bilgi) 10

3. İman Dilin İkrarıdır 10

4. Îman Kalb İle Tasdik, Dil İle İkrardır 11

5. İman Kalbin Tasdiki, Dilin İkrarı Ve Amelden İbarettir 11

B. Ehli Sünnet Kelamcılarına Göre Îman-Amel Münasebeti 12

1.Amel İmanın Cüz'ü Değildir 12

2. Amelin Lüzumu 13

C. İcmâlî Ve Tafsîlî İman 13

1. İcmâlî İman 13

2. Tafsili İman 13

a. Birinci Derece: 13

b. İkinci Derece: 14

c. Üçüncü Derece: 14

d. Taklîdî Ve Tahkiki İman 14

e. Îmanda Artma-Eksilme 14

f. İman-İslam Münasebeti 15

g. İmanın Geçerli (Sahih) Olmasının Şartları 16

h. Küfür, Şirk, İrtidâd, Nifak 16

1. Küfür 16

a. Küfr-i İnkârı: 17

b. Küfr-i Cühûd: 17

c. Küfr-i İnâdî: 17

d. Küfr-i Nifak: 17

2. Şirk 17

a. Şirk-i İtiklâl: 18

b. Şirk-i Teb'îz: 18

c. Şirk-i Takrîb: 18

d. Şirk-i Taklîd: 18

a. Şirk-i Esbâb: 18

3. İrtidâd 18

4. Nifak 19

İ. Kebîre (Fısk-Büyük Günah) 19

1. Tarifi 19

2. Sayısı 19

3. Büyük Günah İşleyenin Durumu 20

İMAN ESASLARI 20

A. ÎLAHİYYAT BAHİSLERÎ 20

1. ALLAHA İMAN 20

a. Allaha İnanmanın Lüzumu 20

b. Allahın Varlığının Delilleri 21

1. Kuranda İsbât-ı Vâcib 21

2. Fıtrat Delîlî 22

3. Hudûs Delili 22

4. İmkân Delili 23

5. Nizâm Delili 23

6. Kaûl-i Âmme (Beşer Tarihi) Delili 23

7. İhtira Delili 23

8. Hareket Delili 24

9. Kemâl Delili 24

10. Namütenahi Delili 24

11. Ahlâkî Delil Ve Fazilet Delili 24

12. Sofiyeye Göre Allahın Varlığı 25

13. Asrımızda Allahın Varlığına Dair İleri Sürülen Delillerden Bazıları 25

c. Allahın İsimleri 27

1. “Allah” Özel İsmi 27

2. Îsmi A'zam (Allahın En Büyük İsmi) 27

3. Esmâ-i Hüsnâ (Allah'ın Güzel İsimleri) 27

d. Allahın Sıfatları 28

1-Vücüd Sıfatı (Sıfat-ı Nefsiyye) 29

2. Selbi Sıfatlar (Tenzihât) 29

a) Kıdem 29

b) Beka 29

c) Muhalefetün lil-havâdis 30

d) Kıyam Binefsihî 30

e) Vahdaniyet 30

3. Sübüti Sıfatlar 31

a) Hayat 32

b) İlim 32

c) İrade 32

d) Kudret 33

e) Sem 33

f) Basar 33

g) Kelâm 33

h) Tekvin 34

4. Fiilî Sıfatlar 35

a) Tahlîk (Yaratma) 35

b) Hidayet Etmek Ve Dalâlete (Sapıklığa) Sevketmek 35

c) Peygamber Göndermek, Kitap İndirmek 35

d) Ba's ve Haşr 36

e) Ten'îm Ve Ta'zîb (Nimet Vermek Ve Azab Et­mek) 36

5. Haberi Sıfatlar 36

2. KADER VE KAZAYA ÎMAN 37

a. İnsanın Fiilleri 37

b. İnsan İradesi Ve Fiildeki Rolü (Halk-Kesb) 37

1. Cebriyye 38

2. Kaderiyye-Mutezüe 38

3. Eş'ariyye 39

4. Mâtürîdîyye 39

c. Kader Ve Kazaya Îman 39

d. Tevekkül 41

e. İstîtâat 41

f. Hayır Ve Şer 42

g. Hidayet-Dalâlet, Saadet-Şekavet 42

3- DİĞER İLAHİYAT BAHİSLERİ 43

a. Salah-Aslah 43

b. Hikmet-İllet 43

c. Hüsn-Kubh 44

1. Hüsn Ve Kubh Şer'î Midir Aklî Midir? 44

2. Hüsn Ve Kubh, Şeriat Gelmeden İnsanların Mü­kellef Olmalarını Gerektirir Mi? 45

d. Teklıfu Mâla Yutak (Kulu Güç Yetirilemeyecek Şeyle Mükellef Tutmak 46

e. Ecel 46

Ecel-i Kaza Ve Ecel-i Müsemmâ: 47

f. Rızk 47

B. NÜBÜVVET BAHİSLERİ 48

1. Peygamberlere İman 48

a İnsanların Peygamberlere Olan İhtiyacı Ve Peygamber Gönderîlmesindeki Hikmet 48

b. Peygamberlerin Sıfatları 49

2 - Emânet 49

3 - İsmet 49

4 - Fetânet 50

5 - Tebliğ 50

c. Peygamberler Hakkında Caîz Olan Şeyler 50

d. Peygamberlerin Sayısı Ve Kur'an-ı Kerimde Adı Geçen Peygamberler 51

e. Peygamberlerin Dereceleri 51

1 - Ülü'I-azm Peygamberler 52

2 - Rasûl 52

3 - Nebi 52

f. Nübüvvetin (Peygamberliğin) Sabit Oluşu 53

1- Mucize 53

2 - Diğer Olağanüstü Haller 53

g. Kur'an-ı Kerîmde Geçen Mucizeler 54

h. Hz. Peygamberin Nübüvvetinin İsbatı (Mucizeleri) 54

1- Manevî (Aklî) Mucize Olan Kur'an-ı Kerim: 54

2 - Hissî Mucizeleri 54

3 - Haberi Mucizeleri 55

i. Vahiy Ve Vahyin Geliş Şekilleri 55

2. KİTAPLARA İMAN 56

a. Mukaddes Kitaplar 57

1- Suhuf (Sahifeler) 57

2- Tevrat 57

3 - Zebur 58

4 - İncil 58

5 - Kur'ân-ı Kerim 58

a) Kur'an-ı Kerimin Mucize Oluşu: 59

b) Kur'an-ı Kerimi Diğer Mukaddes Kitaplardan Ayıran Özellikler: 59

b. Önceki Kutsal Kitapların Bozulma­sının Sebepleri Ve Bozulduğunun Delilleri 60

1 - Kutsal Kitapların Bozulmasının Sebepleri 60

2- Diğer Kutsal Kitapların Bozuldu­ğuna Dair Deliller 60

c. Bir Müslümanın Diğer Mukaddes Taplar Karşısındaki Durumu 61

C. SEM'İYYÂT BAHİSLERİ 61

1. Milek'lere İman 61

a. Meleklerin Özellikleri 62

b. Meleklerin Sayıları Ve Çeşitleri 64

c. İnsanlarla Melekler Arasındaki Üstünlük 66

d. Cin Ve Şeytan 66

1- Cin 66

2- Şeytan 68

2. AHİRETE ÎMAN 70

a. Ahîret Günü Ve Ahirete Îman 70

b. Ahîret Hayatının Devreleri 72

1- Kabir (Berzah) Hayatı 72

2- Kıyamet Ve Kıyamet Alametleri (Eşrâtü's-Sâat) 72

a) Küçük Alâmetler: 73

b) Büyük Alâmetler: 74

3- Sür Ve Sûra Üfürülüş: 75

4- Ba's (Yeniden Diriltilme) Ve Ahiret Halleri 76

a) Ba's 76

b) Haşr Ve Mahşer 77

c)- Defterlerin Dağıtılması 77

d) Hesap. 78

e) Mizan 78

f) Havz 79

g) Sırat 79

h) Şefaat 79

i) Cehennem 80

j) Cennet 81

k) Ru'yetullâh (Allahın Gözlerle Görülmesi) Ahîrette 82

c. Rüh Meselesi 83

2. KELÂMA GİRİŞ TARİF, TARİHÇE, ESERLER VE ÖNBİLGİLER 84

Kelâm (Akâid) İlminin Tarifi, Mevzuu Ve Gayesi 84

A. Akâid 85

B. Usûluddin 85

C. Tevhid Ve Sıfat İlmi 85

D. Fıkhı Ekber 86

E. İlmi İstidlal Ve Nazar 86

F. Kelam İlmi 86

1. Tarifi 86

a. Konusuna Göre Tarifi: 86

b. Gayesine Göre Tarifi: 87

2. Kelâmın Konusu: 87

3. Kelâm İlminin Gayesi 88

4. Mertebesi Ve Önemi 88

5. Kelâm Îlmi Denilmesinin Sebepleri 89

II 89

TARİHÇE VE ESERLER 89

A. Asrı Saadetteki Durum 89

B. İtikadı Problemlerin Doğuş Sebep­leri Ve İlk Fikri Hareketler 90

C. Kelâm İlminin Doğuşu Ve Mutezile İlmi Kelamı 91

D. Ehl-i Sünnet Kelâmcılabı 92

E. Kelâm-Felsefe Münasebeti 92

F. Müteahhirin İlmi Kelâmı 93

1. Gazzâlı Ve Kelam İlmindekî Yeri 93

2. Felsefe İle Mezcedilmig Kelâm Devri 94

3. Şerh Ve Derlemecelik Dönemî 94

G. Yeni İlmi Kelâm Dönemi 95

H. Eserler 96

1. Akaid Kitapları 96

b. Ebû Ca'fer Et-Tahâvî: 96

d. İbn Teymiyye: 96

e. Beyhaki: 96

f. Seyyid Sabık: 96

2. Mütekaddimîn Kelâm Dönemi Eser­leri 96

a. Eş'arî: 96

b. Mâtüridî: 97

c. Bâkıllânî: 97

d. Abdülkâhir Bağdadî: 97

e. İsferâyînî: 97

f. Cüveynî: 97

g. Hakim Semerkândî: 97

h. Ebû Yüsr Pezdevî: 97

3. Müteahhîrin Kelam Dönemi Eserle­ri 97

a. Eş'ariyye Kelamına Ait Eserler: 97

1) Gazzâlî: 97

2) Şehristânî: 98

3) Fahruddîn Râzî: 98

4) Seyfuddîn Âmidî: 98

5) Kâdî Beyzâvî: 98

6) Adudüddîn Icî: 98

7) Teftâzânî: 98

8) Cürcânî: 98

9) Devvânî: 99

b. Matüridiyye Kelamına Dair Eserler. 99

2) Burhânuddiıı (veya Ömer) Nesefî: 99

3) Nûreddîn Sâbûnî: 99

4) Ebu'l-Berekât Nesefi: 99

5) Sirâcuddin Ali b. Osman el-Üşî: 99

6) Îbnü'l-Hümâm: 99

7) Hızır Bey: 99

8) Taşköprîzâde Isâmuddîn Ahmed Ef.: 100

9) Aliyyü'l-Kârî; 100

10) Kemâlüddîn Beyâzî: 100

11) Zebîdî: 100

4. Yeni Îlm-i Kelâm Dönemi Eserleri 100

a. Îsbât-ı Vacibe Dair Yazılanlar: 100

b. Klasik Kelam Konularını İhtiva Eden Eski Ananeye Bağlı Eserler: 101

c. Klasik Tarzda Yazılmış Fakat Yeni Problemleri De Ele Alan Eserler: 101

d. Akaid Ve Kelâm Sahasında Yeni İlmi Çalışmalar: 101

E. Müsteşriklerin Çalışmaları: (Türkçeye Terceme Edilenleri) 102

İ. Eserlerde Göze Çarpan Muhteva Özellikleri 102

1. Selef Dönemi: 102

2. Mütekaddimîn Dönemi: 102

3. Müteahhirîn Dönemi: 102

a. Gazzâlî: 102

b. Felsefe İle M Eze E D İlin İş Kelâm Dönemi: 103

1) el-Muhassal, Fahruddîn Râzî: 103

2) el-Bidâye, Sâbûnî: 103

c. Şerh Ve Derlemecilik Dönemi: 103

4. Yeni İlmi Kelâm Dönemi: 103

III 104

ÖNEMLİ İTİKADI MEZHEPLER 104

A. Ehli Sünnet 104

1. Selefiyye 105

2. Mâtürîdiyye 105

3. Eş'ariyye 106

B. Ehl-i Bid'at 107

1. Mutezîle 107

2. Şia 107

a. Keysâniyye: 108

b. Zeydiyye: 108

c. İmâmiyye: 108

d. Ğâliyye: 108

e. Bâtıniyye: 108

3. Haricîyye 109

4. Mürcîe 109

5. Müşebbihe Ve Mücessime 109

6. Cebriyye 109

IV 109

HÜKÜMLER, DELİLLER, METODLAR 109

A. Hükümler 109

1. Dîni Hükümler 110

a. İtikâdî Hükümler 110

b. Amelî Hükümler 110

c. Ahlâkî Hükümler: 110

d. Dini Hükümlerin İtikâdî Yönü: 111

2. Aklı Hükümler 111

a. Vâpib 111

b. Mümkin (caiz) 111

c. Mümteni' (muhal, müstahîl) 111

B. Deliller 111

1. İlim 112

b. Kadîm İlim 112

b. Hadis İlim 112

1) Zarurî İlim: 112

2) Nazarî Ve İstidlali İlim: 112

c. Yakîniyyât-Zaniuyyât 113

2. Delil 113

a. Akli-nakli Delil 113

b. Kat'î-Zannî Delil 113

c. Bürhân-Hatâbe 114

3. İstidlal Ve Çeşitleri 114

a. Ta'lil (Burhân-ı Limmî, Mantıkî Kıyas, Dedüction, Tümdengelim) 114

b. İstikra (Burhân-ı İni, İstidlal, Endüction, Tü­mevarım) 114

c. Temsil (Fıkhı Kıyas, Analoji) 114

C. Metodlar 115

1. Selefiyye 115

2. Kelâmcılar 116

a. Sağlam Duyulur (Havâss-ı Selime) 116

b. Doğru Haber (Haber-i Sâdık) 116

c. Akıl 117

3. Süfîyye 117

4. Felsefeciler 117

BİBLİYOGRAFYA 118