Mała encyklopedia kultury antycznej

Pilon (łac. Phihii) 1. F. z Aten (V w. p.n.e.), w okresie władzy 30 tyranów zmuszony do opuszczenia Aten osiedlił się w mieście porto­wym Oropos i zajmował się rozbojem. Po upad­ku 30 tyranów chciał zostać członkiem Rady w Atenach, lecz sprzeciwił się temu Lizjasz. 2. F. z Eleusis, architekt (IV w. p.n.e.), o któr>m Witruwiusz podaje wiadomość, że był również pisarzem. 3. F. z Bizancjum (pocz. II w. p.n.e.), uczeń Ktesibiosa, autor częściowo zachowanego

Fitonides z Laodikei

261

filozofia

dzida Mechanika syntaksis (O mechanice), w 9 księgach; ocalała ks. IV w oiyginale i frag­menty z ksiąg V, VII i VIII w przekładzie arab­skim i w wyciągach. Pod jego imieniem zacho­wało się dziełko Perl tOn heptd thedmaton (O 7 cu­dach świata) pochodzące z IV • VI w. n.e. 4. F. z Larissy w Tesalii (II/I w. p.n.e.), filozof aka­demik, uczeń i następca Klejtomacha. W dziele pt. O podziale filozoficzne] nauki zaczął zrywać z bezwzględnym sceptycyzmem panującym w Aka­demii. Wykładów jego słuchał m.in. Cyceron. F. wyodrębnił i określił metodycznie poszczególne działy filozofii, usiłował też wykazać zgodność poglądów Starej i Nowej Akademii. 5. F. s Alek­sandrii (20 r. p.n.e.-50 n.e.) przedstawiciel ży-dowsko-greckiej filozofii synkretycznej. Zgodnie z religijno-mistycznymi tendencjami epoki ześrodkował swe zainteresowania na pojęciu Boga, którego określał na wzór starotestamentowego Jahwe, ale za pomocą greckich pojęć i formuł. Skrajny dualizm między Bogiem a światem, duchem a materią łagodził F. przez wprowadzenie ogniwa pośredniego, które nazwał Logosem, two­rząc stosowany później przez Greków i chrześcijan schemat tzw. aleksandryjskiej metafizyki. Poglą­dy swe wyłożył w dziełach mających postać komentarzy do Pięcioksięgu: O ofiarach Abla i Kaina, O Cherubinach i in. Pisma jego dzieli się na .3 grupy: 1) filozoficzne, 2) komentarze do Pięcioksięgu, 3) historyczno-apologetyczne. Do głównych dziel F. należą: Aleksander czyli O ro­zumie zwierząt, zachowane w przekładzie armeń­skim, Alegorie Świętych praw i Apologia Żydów. Zachowały się obszerne fragmenty.

Filonides z Laodikei (n w. p.n.e.), filozof ze szkoły tpikurejskiej, uprawiał również studia matematyczne i zajmował się polityką. Wg tra­dycji zebrał dla Antiocha Epifanesa pokaźną bi­bliotekę epikurejską, która umieszczona została w Antiochii; dzięki jego działalności Syria stała się ważnym ośrodkiem filozofii epikurejskiej.

Filopojmen z Megalopolis (ok. r. 254-183 p.n.e.) przywódca Związku Achajskiego, zwy­ciężył Spartan i zmusił ich do przyłączenia się do Związku. Messeńczycy skłonieni przez Rzy­mian zwyciężyli go, uwięzili i skazali na wypicie cykuty.

Filoponos przedstawiciel aleksandryjskiej szko­ły neoplatońskiej z VI w. n.e.

Filostefanos z Kyreny (m w. p.n.e.), pisarz okresu aleksandryjskiego, uczeń Kallimacha z Ky­reny, autor niezachowanego poematu O nie­zwykłych rzekach, zaliczanego do gatunku para-doksograficznego.

Fflostratos 1. F. FJavius sofista grecki (ok. 170-249 n.e.), autor pism: Bioj sofistón (Ży­woty sofistów), Perf gyimastikes (O gimnastyce). F. napisał również biografię Apolloniosa z Ty-any. 2. J'', s Lenuws, autor Ejkones (Portrety), to jest opisu 65 obrazów w galerii neapolitańskiej, poprzedzonego rozprawą o istocie malar­stwa. 3. wnuk poprzedniego, autor drugiej (gor­szej) serii Ejkones.

filozofia (gr. filosofia dosł. miłość mądrości) pierwszym etapem rozwoju /. greckiej była tzw. jońska f. przyrody, powstała na grec­kim wybrzeżu Azji Mn. Jej przedstawicielami byli: Tales z Miletu (VD/VI w. p.n.e.), Ana-ksymander z Miletu (ok. 610-540 p.n.e.), Anaksymenes z Miletu (ok. 610-550 p.n.e.) i Heraklit z Efezu (VI/V w. p.n.e.). Przedmiotem zainteresowań tej szkoły było szukanie natural­nych praw rządzących przyrodą. Dwie następne szkoły filozoficzne powstały na zachodzie, w po­łudniowej Italii. Były to szkoły: pitagorejska i eleacka. Założyciel pierwszej. Pitagoras (VI w. p.n.e.) był prekursorem idealizmu pla­tońskiego, a jego doktryna stanowiła połączenie nieuchwytnej i mglistej mistyki ze ścisłością myślenia matematycznego.! Nauka o wędrówce dusz, postulat ascezy, łączenie się w bractwa zbliżały .pitagorejczyków do orfizmu. Ze star­szych pitagorejczyków znamy nazwiska dwu lekarzy z Krotonu, Alkmeona i Demokedesa (zob. pitagoreJczycy). Prekursorem szkoły eleackiej był Ksenofanes z Kolofonu (VI/V w. p.n.e.), który pierwszy spopularyzował wyniki osiągnięte przez oświecenie jońskie i wsławił się krytyką politeizmu. Właściwym twórcą szkoły był jego uczeń, Parmenides z Elei (VI/V w. p.n.e.), któ­rego uczniami i kontynuatorami nauki byli Melissos i Zenon z Elei (V w. p.n.e.) oraz Em-pedokles z Akragas (V w. p.n.e.). Eleaci byli, podobnie jak pitagorejczycy, związani z kołami arystokracji greckiej. Nauczali, że istnieje tylko byt, a niebytu nie ma, zaprzeczali istnieniu ruchu, a więc przekreślali możliwość istnienia jakiejkolwiek doktryny dopuszczającej zmianę i transformację zjawisk. F. w Grecji macierzystej, mianowicie w Atenach, rozwija się dopiero w V w. p.n.e.; Anaksagoras z Klazomenaj w Azji Mn. (ok. r. 500-430 p.n.e.), przyjaciel Peryklesa, osiada w Atenach, gdzie głosi swą naukę przez 30 lat i dopiero wyrok śmierci za

filozofia

262

filozofia

bezbożność wydany przez sąd ateński zmusza go do opuszczenia Aten. Pierwszy konsekwentnie zbudowany materialistyczny pogląd na świat stworzył, przejściowo bawiący w Atenach, De" mokryt z Abdery (ok. r. 460 - 370 p.n.e.), kon­tynuator poglądów i nauki Leukippa (V w. p.n.e.). Demokryt wykluczał możliwość działania sil nad­przyrodzonych w przyrodzie, przyjmował jedynie byt atomowy i próżnię i twierdził, że istnieją tylko dwa rodzaje wiedzy: wiedza prawdziwa, której źródłem jest rozum, i wiedza nieprawdziwa, której źródłem są zmysły. Zajmował się rów­nież zagadnieniami logiki i etyki. Prawdziwą rewolucję intelektualną wprowadzili sofiści (zob.), którzy na pierwszy plan wysunęli zagad­nienia społeczne i zaintesowanie człowiekiem. Do najwybitniejszych sofistów należeli m.in.:

Protagoras z Abdery, Prodikos z Keos, Anty-ton, Trazymach, Likofron, Gorgiasz z Leontinoj, Alkidamas, Hippiasz z Elidy. Znaczenie sofistów dla kultury greckiej było olbrzymie. Tezami swymi podważali tradycyjne poglądy. Nauczali dialek-tyki, a przez to ścisłego myślenia i poddawania krytycznej analizie zarówno wyrazów, jak pojęć. Relatywizm głoszony przez sofistów znalazł naj­większego i najskuteczniejszego przeciwnika w Sokratesie (470/69-399 p.n.e.). Podstawa jego /. była idealistyczna; w przeciwieństwie do sofistów wierzył w istnienie obiektywnej prawdy i możność jej poznania. Dla kierunku myśli greckiej miał Sokrates decydujące znaczenie:

w nauce jego tkwiły już ziarna idealizmu pla­tońskiego; pogląd jego o nierozłączności cnoty, wiedzy i szczęścia stał się podstawą .wszystkich niemal kierunków filozoficznych i etyki greckiej;' ważne było również dla rozwoju myśli zastoso­wanie na szeroką skalę metody dialektycznej. Następne szkoły filozoficzne greckie wywodzą się niemal wszystkie bezpośrednio lub pośrednio od Sokratesa. Największym z uczniów i konty­nuatorów Sokratesa był Platon (427 - 347 p.n.e.). Dość szybko jednak wyszedł poza naukę swego mistrza, dążąc do stworzenia nowego poglądu na świat. Starał się stworzyć syntezę nauki Heraklita i nauki eleatów. Wg Platona prawdziwy byt, przysługujący jedynie ideom i dostępny jedynie dla poznania rozumowego, jest wieczny i nie­zmienny (jak. uczyli dead), świat rzeczy natomiast nie istnieje naprawdę, lecz jedynie staje się (jak nauczał Heraklit). Platon założył w Atenach instytut naukowy, nazwany Akademią (zob.). Z nauki Sokratesa wywodzą się dwie inne szkoły

filozoficzne, cyników i cyrenaików. Założycielem szkoły cynickiej (zob. cynicy) był Antystenes (436 - 366 p.n.e.), który nauczał, że jedynym dobrem jest cnota, nie wymagająca niczego prócz siły moralnej; potęga, pieniądze, przyjem­ności zmysłowe, cześć, dobre imię itd. to prze­sądy głupców. Protest przeciwko ówczesnej rze­czywistości i stosunkom społecznym wyrażał się u cyników w ucieczce od życia w krainę biernej kontemplacji. Uczniami Antystenesa byli Dio-genes z Synopy (r. 413 - 323 p.n.e.) i Krates z Teb wraz z żoną Hipparchią. Szkoła cynicka cieszyła się wielką popularnością przez całą starożytność, zwłaszcza wśród biedoty. Cy­renaików (zob. cyrenejska szkolą) charak­teryzował, podobnie jak cyników, negatywny stosunek do społeczeństwa; w etyce głosili pogląd, że najwyższym dobrem jest przyjemność, szczęście, którego źródeł należy szukać w samym sobie. Do wybitnych cyrenaików należeli Hegezjasz (który wyciągając skrajne konsekwencje ze swej doktryny, namawiał do samobójstwa) oraz Te­odor zwany ateistą, który do swej etyki włączył postulat bezwzględnego kosmopolityzmu. Do Platońskiej Akademii należał największy uczony świata starożytnego, Arystoteles ze Stagejry (384-322 p.n.e.), który jednak odszedł od swego mistrza i założył nową szkołę, nazwaną Liceum lub perypatetycką (zob. perypatetycy). Doktryną najbardziej brzemienną w kon­sekwencje dla dalszego rozwoju /. była nauka Arystotelesa o pierwszej przyczynie, wynikająca z jego pojęcia ruchu. Dalszy rozwój szkoły perypatetyckiej szedł raczej w kierunku uprawiania nauk ścisłych i humanistycznych (Teofrast, Dikajarchos, Straton), Na przełomie w. IV i III p.n.e. powstają dwie nowe szkoły: stoicka i epikurejska. Założycielem szkoły stoickiej (zob. stoicy) był Zenon z Kition (r. 336-264 p.n.e.), uczeń cynika Kratesa z Teb. Stoicy, po­dobnie jak cynicy, uważali cnotę za najwyższe dobro, a główną dewizą ich nauki był nakaz żyda zgodnie z naturą. Ich etyka była tak samo etyką rezygnacji i ucieczki od życia czynnego. W/, stoików były pewne elementy materialistycz-ne, zwłaszcza w ich fizyce, materializm ten był jednak niekonsekwentny i zawierał szereg sprzecz-czności. Etyka stoików wywarła ogromny wpływ na kształtowanie się koncepcji moralności zaró­wno rzymskiej, jak i chrześcijańskiej. Jednocześnie głosił swą naukę Epikur (341 - 270 p.n.e.), który przyjął materialistyczne podstawy doktryny De

filozofia

263

Firmicus Maternus

mokryta uznając, że materia jest wieczna i nie­zniszczalna, a poza materią nie istnieje nic. Etyka Epikura, która wychodziła z hedonistycznych za­łożeń Arystypa, prowadziła w praktyce do as-cezy i kultywowania cnót. Za najważniejsze za­danie filozofii uważał Epikur uwolnienie ludzi od przesądów religii i od strachu przed śmiercią;

istotnie, jego uczniowie i zwolennicy najwięcej cenili w jego nauce ateizm obok wskazania, aby żyć w ukryciu, w oderwaniu od zagadnień spo­łecznych i politycznych. Trzecia, jednocześnie powstała szkoła filozoficzna, a mianowicie sceptyczna, założona w -Elidzie przez Pirrona (ok. r. 360-270 p.n.e.), miała dużo mniejsze znaczenie. Sceptycy stali na stanowisku, że żad­nego problemu nie można trafnie rozwiązać, że pewności nie można zdobyć ani przez postrzeżenia, ani przez pojęcia, ani przez dedukcję, ani przez indukcję; toteż ideałem filozofa powinno być wstrzymanie się od sądów, czyli tzw. afasia. W etyce stanowisko Pirrona było podobne do postawy Epikura: wszystko jest zupełnie obo­jętne, jedynym dobrem jest spokój ducha, ata-raksia. Kierunek sceptyczny w III w. dotarł do Akademii Platońskiej, przyjęty przez Arkesila-osa, i panował tam jeszcze przez cały II w. p.n.e. Najwybitniejszymi jego przedstawicielami byli Karneades i jego uczeń Klejtomach. W I w. p.n.e. w Nowej Akademii zaczyna się odwrót od scep­tycyzmu i tendencja do eklektyzmu (Filon z Larissy i Antioch z Askalonu). Również w tzw. Średniej Stoi zapanowała tendencja eklektyczna (Panajtios i Posejdonios). — Rzym zapoznał się z filozofią grecką dopiero w poł. II w. p.n.e., kiedy to w r. 155 przybyli do niego jako posłowie ateńscy trzej wybitni filozofowie: akademik Kar-neades.iperypatetyk Kritolaos i stoik Diogenes. Przebywali też w Rzymie epikurejczycy Alkajos i Filiskos, ale w r. 154 p.n.e. usunięto ich z po­wodu złego wpływu, jaki mieli wywierać. Rzy­mianom, zwłaszcza arystokracji, najlepiej od­powiadała f. stoicka, która wywarła duży wpływ na wybitnych prawników rzymskich poprzez swą dialektykę (zwłaszcza oddziałał Panajtios). Epikureizm szerzyli w I w. p.n.e. tzw. philosophi plebei, a mian. Gajusz Amafiniusz, Rabiriusz, Tytus Gajusz Insuber, o których z pewną po­gardą wspomina Cyceron. Sam Cyceron, uczeń przedstawiciela Akademii, Filona z Larissy i jego ucznia Antiocha z Askalonu a także epi­kurejczyka Fąjdrosa, stoika Diodota i platonizującego stoika Posejdonisa, był eklektykiem.

Ogromną zasługą Cycerona było spopularyzo­wanie różnych kierunków /. greckiej wśród Rzymian i stworzenie subtelnej i precyzyjnej ter­minologii filozoficznej w języku łacińskim. Epikureizm znalazł najlepszego przedstawiciela w osobie poety Tytusa Lukrecjusza Karusa (r. 95 - 55 p.n.e.). W okresie augustowskim elita umysłowa pozostawała w dalszym ciągu pod wpływem /. stoickiej, która znajdowała zwolen­ników i za późniejszych cesarzy (jak bp- Seneka, poeta Lukan, Publiusz Petus Trasea, Kornutus, Muzoniusz Rufus, cesarz Marek Aureliusz i jego nauczyciel Epiktet, w II w. n.e. Arrianus i in.). Natomiast wśród proletariatu przez długie lata największą popularnością cieszyła się /. cynicka, rozpowszechniana przez wędrownych filozo-fów-kaznodziejów. Inne kierunki, jak akademizm i platonizm, sceptycyzm, neopitpgoreizm, także miały swoich zwolenników i kontynuatorów (np. Plutarch z Cheronei — akademik, Sekstus Empirykus — sceptyk itd.), nie były jednak tak popularne jak stoicyzm i cynizm. W III w. n.e. powstał ostatni system filozoficzny starożytności, neoplatonizm Plotyna (r. 204-269), który choć nazywał się objaśniaczem Platona, stworzył nowy system filozoficzny włączając do niego, obok nauki platońskiej, elementy stoickie, neo-pitagorejskie i synkretyczną filozofię Filona. Szkoła jego miała bardzo duże znaczenie dla dalszego rozwoju myśli filozoficznej; wśród neo-platoników wymienić należy Porfiriusza, Jamblicha oraz pisarzy chrześcijańskich: Orygenesa i Dionizego Wielkiego z Aleksandrii.

Fineus mit. l, syn Belosa i Arsinoe, brat Ajgyptosa, Danaosa i Kefeusa, pragnął zdobyć Andromedę; Perseusz za pomocą głowy Meduzy zamienił go w kamień. 2. syn Agenora, król trackiego Salmydessos, obdarzony darem wiesz­czym. Jego żona Idaja oskarżyła niesłusznie jego dwu synów z pierwszego małżeństwa, że nastawali na jej cześć, za co F. kazał ich oślepić; bogowie ukarali go za tę zbrodnię zsyłając na niego Harpie, które porywały mu ze stołu pokarmy lub je zanieczyszczały. F. groziła śmierć głodowa, dopiero Kalais i Zetos uwolnili go od Harpii.

Fintia* Łob. Damon.

Firmicu» Matemus pisarz łaciński (IV w. n.e.), ur. w Syrakuzach, autor traktatu, astronomicz­nego pt. Matheseos libri VIII (Osiem ksiąg nauki), w którym lączyFpoglądy neoplatońskie z chrześ­cijańskimi. W drugim jego dziele De errwe profanwwn rehgionum (O błędzie religii pogaoskiah) •

Finnum

264

Flavii

po raz pierwszy pojawia się wezwanie cesarzy do prześladowania pogan.

Finnum dziś Fermo; miasto w Picenum.

Firmus (Marcus F.) dowódca wojsk rzymskich cesarza Aureliana; wzniecił bunt w Egipcie, aby wesprzeć w ten sposób sprawę Palmyreńczyków walczących przeciw Aurelianowi. Zwyciężony i ujęty przez Aureliana, został przez niego w r. 274 ukrzyżowany.

fiscus (łac. dosł. koszyk lub skrzyneczka z wikliny do przechowywania pieniędzy) w okre­sie republikańskim termin ten oznaczał. skarb państwa; za cesarstwa nazywano tak prywatną kasę cesarską, założoną przez Oktawiana Au­gusta i pozostającą pod zarządem cesarskich prefektów.

Flaccus przydomek kilku rodów rzymskich, jak Korneliusze, Fulwiusze i in. Zob. też Horacy Valerii.

flamen łac. kapłan rzymski służący kultowi jednego bóstwa. Kolegium flaminów składało się z 15 kapłanów; najważniejszy był /. Jowisza czyli /. Dialis, dwaj inni służyli Marsowi i Kwi-rynowi, /. Martialis i /. QiiirinaUs, pozostali słu­żyli mniejszym bóstwom, jak: Wulkan, Flora, Pomona i in. Wybierano ich kolejno to spośród patrycjuszów, to spośród plebejuszów. Kapłanowi Jowisza /. Dialis nie wolno było patrzeć na uzbrojone wojsko ani nosić pierścienia i pasa. Przysługiwał mu liktor oraz krzesło kurulne.

Flaminia via zob. drogi.

flaminica łac. małżonka kapłana, w szczegól­ności żona flamen Dialis. Otaczana była wiel­kim szacunkiem. W czasie ofiar miała na sobie purpurową szatę i głowę owijała zasłoną; nie wolno jej było trefić i zdobić włosów.

Flaminii Flaminiusze, ród rzymski pochodze­nia plebejskiego. 1. Caius Flaminius, trybun lu­dowy z r. 232 p.n.e., zdobył wielką popularność dzięki wniesieniu ustawy agrarnej. W r." 227 p.n.e. był pretorem, w r. 223 jako konsul pokonał Galów insubryjskich. Jako cenzor w roku 220 p.n.e. zbudował via Flaminia, wiodącą z Rzymu do Ariminum; zbudował również Circus Flami­nius, aby > organizować tam ludl plebei w przeci­wstawieniu do igrzysk dla arystokracji, które się odbywały w Circus Maximus. Popierał prawo wniesione przez trybuna ludowego Klaudiusza, a skierowane przeciwko prowadzeniu handlu przez senatorów. Zginął w czasie drugiej wojny punickiej, w bitwie nad Jeziorem Trazymeńskim w r. 217 p.n.e., gdy był po raz drugi konsulem.

Nie wierzył we wróżby i znaki i nie usłuchał ich przed bitwą; toteż Fabiusz Kunktator wygłaszając mowę po jego śmierci oświadczył, że konsul za­winił bardziej lekceważeniem obrzędów religijnych i auspicjów niż lekkomyślnością i ignorancją.

2. Caius F., syn poprzedniego, walczył w r. 210 p.n.e. pod dowództwem Scypiona w Hiszpanii, był kolejno edylem, pretorem, konsulem; w r. 181 p.n.e. założył kolonię Akwileję na południowo-wschodnim wybrzeżu Italii. 3. Caius F., kolega Cycerona jako pretor w r. 66 p.n.e. 4. Lucius F. Chilo ubiegał się o trybunat ludowy w r. 45 p.n.e. 5. Caius F. z Arretium, uczestnik spisku Katyliny w r. 63 p.n.e., może identyczny z F. 3.

Flamininus (Titus Quinctius F.; t. 230-175 p.n.e.) konsul w r. 198 p.n.e.; w roku 197 odniósł zwycięstwo nad Filipem V Macedońskim pod Kynoskefalami i uroczyście proklamował wolność miast greckich.

FlaTianum lus łac. Gneus Flawiusz syn wy­zwoleńca, sekretarz Appiusza Klaudiusza Cekusa, opublikował w roku 304 p.n.e. zbiór formuł pro­cesowych (zwanych legis actiones) oraz wykaz dni, w których można było toczyć spory sądowe, dies fasti, i dni, w których te czynności były zakazane, dies nefasti. W ten sposób ogół do­wiedział się o sprawach znanych dotąd tylko kapłanom-patrycjuszom. Posunięcie to skierowane było przeciw kolegium kapłańskiemu pontyfików, którzy byli wówczas jedynymi znawcami i inter-pretatorami prawa. Dzieło Flawiusza otrzymało nazwę lus mile Flayianum.

Fiata Flawiusze, ród rzymski pochodzenia plebejskiego. 1. Cnaeus Flayius, syn wyzwoleńca cenzora Appiusa Klaudiusza, kwestor w r. 304 oglosił kalendarz z wykazem dni fasti i nefasti (zob. Flavianum lus). 2. Caius F. Fimbria, przy­jaciel i towarzysz Mariusza, w czasie wojny z Mitrydatesem w r. 86 p.n.e. legat konsula 1. Waleriusza FIakkusa, przeciw któremu zbun­tował się, a następnie spowodował jego śmierć Walczył z powodzenie!", przeciw Mitrydatesowi ale z chwilą zbliżenia się Sulli opuszczony przez żołnierzy popełnił samobójstwo (w r. 85 p.n.e.).

3. Titus F., układacz mozaiki znalezionej w r. 1823 przy via Appia w Rzymie, przedstawiającej Apol-lina; czas jego życia nie znany. 4. F. Aetius zob. Aetius. S. F. Arrianus zob. Arrian. 6. F. lo-sephus zob. losephus Flavius. — Do gens Flavia należeli również cesarze: Wespazjan (zob. Wes-pazjan 3), Tytus (zob. Wespazjan 4) i Domicjan (zob.) w I w. n.e., Walentynian i Walens w III w.

FIavus

265

flota

n.e. oraz Konstancjusz Chlorus, Konstantyn i ich potomkowie w TV w. n.e.

FIavus brat Arminiusa (zob.), służył w wojsku rzymskim i brał udział w wyprawie Germanika do Germanii w r. 16 n.e.

Flegeton mit. jedna z czterech rzek podziem­nych, otaczała Tartar i wraz z Kokytem wpadała do Acheronu. Fale jej zamiast wód toczyły pło­mienie.

Flegias (gr. Flegyas) mit. król Lapitów, syn Aresa, ojciec Iksiona i Koronis, uwiedzionej przez Apollina, matki Asklepiosa. F. chcąc na bogu pomścić hańbę córki spalił jego świątynię w Delfach.

Flegijczycy (lub Flegiowie, gr. FJegyaj) roz­bójniczy szczep w Tesalii, którego herosem-epo-nimem był Flegias.

Flegon z Troiłeś (II w. n.e.) wyzwoleniec ce­sarza Hadriana, autor kroniki historycznej w 16 księgach Olympiades, z której zachowały się tylko fragmenty, oraz dwu pism paradoksogra-ficznych Perl thaumasion (O cudach) i Peri makrobion (O długowiecznych). Jeden z epizo­dów jego dzieła, historia romansu widma zmarłej dziewczyny z gościem jej rodziców, wszedł do literatury światowej jako temat słynnej ballady Goethego Narzeczona z Koryntu.

Flegra starożytna nazwa półwyspu macedoń­skiego, później nazwanego Pallene. Według mitu, tutaj miał Zeus porazić gigantów piorunami.

Flevo lacus dziś Zuider Zee; jezioro w Ger­manii zachodniej, tuż nad wybrzeżem morskim na północo-wschód od ujścia Renu.

Fliunt (gr. Flius, dop. Fliuntos, łac. Phlius) miasto na Peloponezie pomiędzy Sikionią a Ar-golidą, sojusznik Sparty, ojczyzna filozofa Ti-mona z Fliuntu. i

Flora mit. rzymska bogini wiosny i kwiatów, identyfikowana z grecką boginią Chloris. Świą­tynia jej znajdowała się w Rzymie w pobliżu Circus Maximus.

Floralia święta ku czci bogini Flory, obcho­dzone od 28 kwietnia do 3 maja, połączone z igrzyskami i przedstawieniami scenicznymi.

Florencja (Florentia) dziś włos. Firenze; miasto w Etrurii nad rzeką Amus, kolonia Faesulae, zdobyta .przez Rzymian w III w. p.n.e. W czasie wojny sullańskiej (r. 81 - 79 p.n.e.) mieszkańcy F. zostali sprzedani w niewolę. W okresie cesar­stwa miasto odbudowało się i rozwinęło, w poł. VI w. n.e. zostało zniszczone przez króla Ostro­gotów, Totiię.

Florianus (Marcus Annius F.) cesarz rzymski, panował przez trzy miesiące w r. 276; zginął w walce z Probusem.

Florus 1. lulius F. poeta, jeden z młodszych przyjaciół Horacego, należący do bliskiego oto­czenia cesarza Tyberiusza. O jego życiu i twór­czości wiemy bardzo niewiele (jedynym źródłem . wiadomości są listy Horacego adresowane do Florusa). 2. Publius Annius F„ literat i poeta. z otoczenia cesarza Hadriana (n w. n.e.), autor rozprawki Yergilius orator cm poeta. 3. Lucius Annaeus F., historyk nymski z czasów Hadriana (II w. n.e.), autor dziejów Rzymu w dwu księ­gach stanowiących skrót historii Tytusa Liwiu-sza, pt. Epitome de Tito Lnio. Mimo niewielkiej wartości książka przez długi czas była używana jako podręcznik w starożytności i później, jesz­cze nawet w XVII w. Znać w niej silny wpływ retoryki. Niektórzy uczeni uważają tego histo­ryka za identycznego z Publiusem Anniusem F., literatem i poetą (zob. 2).