Ünden bugüN

524

525

KENT İÇi ULAŞIM

Kemerburgaz'ın güneydoğusunda yer alan Eğri Kemer ve çevresi. Çeçen, Kırkçeşme

1957'de Bulgaristan'dan gelen 30 hanelik göçmen grubu Göçmen Mahallesi a-dıyla anılan bölgeye yerleştirilmiştir. Bu ise 1955-1960 arasında, Kemerburgaz'ın nüfusunda genel artış hızının üstünde bir artışa neden olmuştur. Daha sonraki yıllarda Kemerburgaz az da olsa göç almaya devam etmiştir. Ancak kırsal özelliğini kaybetmeyen bölge, göç açısından büyük bir nüfus hareketine sahne olmamaktadır. Son 10 yıl içinde Kemerburgaz'ın içi, çevresi ve özellikle Göktürk Köyü'nün; kırsal nitelikli villa tipi siteler ve bunlara hizmet veren rek-reatif amaçlı golf alanları, atlı spor kulüpleri gibi kullanımlara açıldığı gözlenmektedir.

Nüfusun çoğunluğunun tarımla uğraştığı bu merkezde, aile yapısı, günümüzde büyük ölçüde modern aile yapısına dönüşmüştür.

Bölgenin ekonomik yapısında tarım sektörü ağırlıktadır. Birinci sınıf tarım toprağına sahip Kemerburgaz ve çevresi, yaz kış İstanbul'un sebzelerinin bir bölümünü karşılamaktadır. Tarımsal üretim, sulu ziraat, kuru ziraat ve hayvancılık olarak gelişmiştir. Hayvancılık, Göktürk Köyü'nde daha fazla önem kazanmıştır.

Kemerburgaz'da ticaret kırsal nitelikli olup, 19öO'a kadar yok denecek düzeydeydi. 1960'tan sonra İstanbul'un önemli bir mesire alanı olan Belgrad Ormanı ve Karadeniz kıyılarına yaz mevsimindeki günübirlik transit ulaşım, sezon boyunca Kemerburgaz'a büyük bir canlılık kazandırmaktadır. 1970'lerden sonra Zonguldak kömür tesislerinin ihtiyacı karşılayamaması nedeniyle Kemerburgaz kırsal bölgesinin Karadeniz kıyılarındaki kömür havzalarında, kömür arama, çıkarma ve dağıtım faaliyetleri yoğunlaşmıştır. 1970'ten sonra kömürün nakil ve dağıtımında Kemerburgaz-Eyüp ulaşım aksı ile Kemerburgaz-Sarıyer ulaşım aksı önem kazanmıştır.

Orman kanununun kısıtlayıcı koşulları sanayinin buraya gelmesini önlemiştir.

Çevredeki taşocaklarmdan çıkarılan killeri değerlendirmek üzere 19ö9'da işletmeye açılan tuğla fabrikası 1970'te faaliyetini durdurmuştur. Kemerburgaz'ın girişinde bazı küçük sanayi işyerleri yer almaktadır. Küçük sanayi ve evde el sanatları ile uğraşmak da ekonomik faaliyetler arasındadır ve beldede kapalı ekonominin izleri hâlâ mevcuttur.

Bölge memba suları yönünden zengin olduğundan, en eskisi Hamidiye olmak ü-zere, Kum Suyu, Binbaşı Suyu, Kemer Su, Kuzey Su gibi kaynak sularını şişeleme ve depolama tesisleri vardır.

Orman ürünleri, tarım ürünleri, kömür ve çevreki taşocaklarmdan çıkarılan kilin ve kaynak sularının nakledilmesi, kamyon taşımacılığını geliştirmiştir. Bugün yerleşmenin merkezinden geçen ve özellikle öğle saatlerinde yemek için park eden ağır vasıtaların yarattığı kargaşa, Kemerburgaz için sorun yaratmaktadır.

Kemerburgaz'ın önemli bir sorunu da, İstanbul Belediyesi'nin çöplerinin dökülmesi yüzünden Kemerburgaz-Eyüp yolu üzerinde Telsiz mevkiinin karşısında büyük bir çöp alanının meydana gelmesidir. Bu çöplük, Büyükşehir Belediyesi'nin 25 Mart 1994 tarihli onayı ile Göktürk Köyü, Odayeri mevkii katı atık depolama ve imha tesisi alanı olarak planlanan yere taşınacaktır.

Kemerburgaz'ın ve tüm İstanbul'un diğer önemli bir sorunu da taş, kil ve özellikle kömür ocakları yüzünden Karadeniz kıyıları ve gerisinde ormanlık bölgede, doğanın ve ekolojik dengenin tahrip olması ve bozulmasıdır. Turizme müsait olan bu güzel alan kömür tozları ile kıraç balçık hale gelmiş, yeşil tamamen yok olmuş, kaynak suları kuruyup kaçmıştır.

Kemerburgaz, orman içi köy yerleşmesi özelliğini, bütün güçlüklere, sorunlara rağmen korumaya ve orman sınırları içinde yaşamaya çalışan bir tarım beldesidir. Bibi. Evliya, Seyahatname, I; S. Eyice, "istan-

bul", İA, V/l; Ş. Sadullahoğlu-S. M. Erses-I. Bü-yükculha-M. Ozyıldmm, "Kemerburgaz Araştırma Raporu", (iller Bankası yayımlanmamış plan raporu), ist., 1976; K. Esmer, Tarih Boyunca istanbul Sulan ve istanbul Su ve Kanalizasyon Sorunu, ist., 1983; Nirven, istanbul Sulan; S. N. Nirven, İstanbul'da Fatih II. Sultan Mehmed Devri Türk Su Medeniyeti, İst., 1953; Çeçen, Kırkçeşme; Çeçen, Taksim-Ha-midiye; Çeçen, Halkalı.

FAHRÜNNİSA (ENSARİ) KARA