Mühazirə Məhlular. Məhlulların kolliqativ xassələri. Difuziya və Osmos

ΔT_qay=E ∙ m

E- Ebulioskopik sabit və ya qaynama temperaturunun molyar artması adlanır. E-nin qiyməti həll olan maddənin növündən asılı olmayıb, yalnız həlledicinin növündən asılıdır.

RTo2,q

E 

1000

-xüsusi qaynama istiliydir, m-molyal qatılıqdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, məhlulların kolliqativ xassələri yuxarıda göstərildiyi kimi miqdari ifadə edildikdə göstərilən tənliklər qeyri-elektrolit məhlulları üçün ödənilir. Elektrolit məhlulları üçün təcrübi müşahidə olunan qiymətlər hesablanmış qiymətlərdən böyük olur. Həm qeyri-elektrolit, həm də elektrolit məhlulları üçün tənliyin formasını eyni saxlamaq üçün Vant-Hoff elektrolit məhlulları üçün tənliklərə izotonik əmsal i-nin daxil edilməsini təklif etmişdir.

A

ln k  B 

T

Bu tənliyi bəzən aşağıdakı kimi də yazırlar:

E



k  k₀ e ^RT

k₀ – eksponent qarşısı vuruqdur; E-aktivləşmə enerjisi; R-universal qaz sabitidir.

Tənliyi loqarifmləyək:

0 E (1)

ln k  ln k 

RT

Buradan görünür ki,

E

B ln k₀ A 

R

(1) tənliyindən göründüyü kimi lnk ¹ -dən xətti asılıdır. Həmin asılılığın T

qrafiki şəkildə göstərildiyi kimidir. Düz xəttin meyl bucağınının tangensi

E

tg_{ } -dir. Buradan aktivləşmə enerjisini tapmaq olar:

R

E Rtg

(1) tənliyinə əsasən aktivləşmə enerjisinin qiymətini başqa cür də müəyyən etmək olar. bunun üçün həmin tənliyi T₁ və T₂ temperaturları üçün yazaq: E ln k₁  ln k₀ 

RT₁

E ln k₂  ln k₀ 

RT₂

Bu tənlikləri bir-birindən çıxaq

E 1 1 

ln k₁ ln k₂ R^_T₁ T₂ ^

və ya

ln k1  ET1 T2  k2 RT1T2

Buradan

k

RT1T2 ln 1

k²

E  

T1 T2