Namangan davlat universiteti raxmatova xayrixon ashiraliyevna pedagogik diagnostika
Yüklə 2,44 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4. “Morfologik quti” (“Morfologik tahlil”) metodi. Muallifi Fris Svikki bo‘lgan “Morfologik quti” (“Morfologik tahlil”) metodi o‘z
| 3. “Oltita rangli qalpoqcha” metodi.
Ushbu metod Edvard de Bono tomonidan taklif etilgan. Metod xayolan turli rangdagi oltita qalpoqchani kiyish yordamida ijodiy jarayonni tartibga solishga imkon beradi. Turli rangdagi qalpoqchalar shaxs tomonidan quyidagi harakatlarning tashkil etilishini ifodalaydi: 1) oq qalpoqcha – raqamlar va dalillar tahlil qilinadi; 2) qora qalpoqcha – tegishli masala bo‘yicha faqat salbiy fikrni bildirish; 3) sariq qalpoqcha – muammoning ijobiy tomonlarini izlash; 4) yashil qalpoqcha – yangi g‘oyalarni ishlab chiqish, ilgari surish; 5) qizil qalpoqcha – muammo yuzasidan o‘zining hissiy kechinmalarini bayon qilish; 6) yashil qalpoqcha – natijalarni umumlashtirish 81 . 4. “Morfologik quti” (“Morfologik tahlil”) metodi. Muallifi Fris Svikki bo‘lgan “Morfologik quti” (“Morfologik tahlil”) metodi o‘z mohiyatiga ko‘ra tanlangan ob’ekt unga xos bo‘lgan bir nechta belgini saralab olish orqali bir necha tarkibiy qismlarga ajratiladi. So‘ngra ular mohiyatan o‘zgartiriladi va qayta birlashtiriladi. Natijada yangi ob’ekt paydo bo‘ladi. Mazkur metod XX asarning 30-yillarida shveyratsiyalik astrofizik Fris Svikki (Fritz Zwicky) tomonidan asoslangan. Grafik organayzer g‘oyasini asoslashda Fris Svikki quyidagi misolni keltiradi: parfyumeriya kompaniyasi uchun yangi tashrif qog‘ozini tayyorlash talab qilinsin. Odatdagi to‘g‘ri to‘rtburchakli bo‘ladigan tashrif qog‘ozi shakli o‘zgartilib, yoqimli hid tarqatuvchi uchburchak holatda tayyorlansa, uning shaxs ongiga ta’siri boshqacha bo‘ladi 82 . Qariyb bir asrdan “Morfologik quti” metodi – ob’ektning tarkibiy tuzilmasini tahlil qilishga asoslanuvchi metod bo‘lib, u qabul qilingan qarorning nazariy imkoniyatlarini ifodalovchi barcha variantlarni tizimlashtirishni taqozo etadi. Ma’lumki, odatda qutilarga narsalar muayyan tartib bilan joylashtiriladi. Agarda quti katta hajmli bo‘ladigan bo‘lsa, unga bir necha turdagi narsa, buyum yoki jihozlar turiga qarab, alohida-alohida joylashtirildi. Ya’ni qutida narsalarga ularning turi bo‘yicha ma’lum joy ajratiladi. Muammoli vaziyatlarni tadqiq qilish va yechimlarni tanlashga xizmat qiluvchi ushbu metodning didaktik ahamiyati shundaki, u muayyan jarayon, tur, hatto sohalar bo‘yicha ham tizimli fikrlash, g‘oyalarni tahlil qilish, jarayon, tur, hatto sohalarning umumiy mohiyatini yorituvchi har bir holatni ko‘rib chiqish imkonini beradi. O‘z mazmuniga ko‘ra tahliliy xarakterga ega ushbu metod tizim va uning tarkibiy asoslari to‘g‘risidagi fikrlarni ham oydinlashtirishga yordam beradi. 81 Методики развития креативности // http://moluch.ru/rules/?utm_ source= selfad&utm_medium= popup &utm_campaign=archive. 82 Методики развития креативности // http://moluch.ru/rules/?utm_ source= selfad&utm_medium= popup &utm_campaign=archive. 92 Ayni o‘rinda “Morfologiya” tushunchasining mohiyatini yetarli darajada anglab olish maqsadga muvofiq sanaladi. Yüklə 2,44 Mb. Dostları ilə paylaş:
|