Neft va gazkondensatni qayta ishlash texnologiyasi

 

---

111 
9.2-Jadval
Porshenli aviatsiya dvigatellari moylari xossalari 
MS-14 
MS-20 
MS-22 
100
0
C dagi qovushqoqligi, mm
2
/s 
14 
20 
22 
50
0
C dagi qovushqoqligi, mm
2
/s 
- 
- 
- 
-40
0
C dagi qovushqoqligi, mm
2
/s 
- 
- 
- 
50
0
C va 100
0 
C qovushqoqligi nisbati 
6,55 
7,85 
8,75 
Kokslanish darajasi, % 
0,45 
0,30 
0,70 
Kislota soni, KON/2 
0,25 
0,03 
0,10 
Alangalanish harorati, yopiq tigelda 
0
C 
200 
250 
230 
Qotish harorati, 
0
C 
-30 
-18 
-14 
Zolligi 
0,003 
0,003 
0,004 
korroziya (Pinkevich bo‘yicha rux
plastinkalarida 100
0
C da) g/m
2 
60 
20 
2,0 
MS-20 moyini MS-14 va MS-20 moylari kabi sharqiy oltingugurtli 
neftlardan deasfaltizatni selektiv tozalash orqali olinadi. Unda boshqa moylarga 
nisbatan oltingugurt miqdori 1% gacha bo‘ladi. MK-22 moyini tanlab olingan 
neftlardan kislota-kontaktli tozalash usuli orqali tayyorlanadi. 
 Gaz turbinali dvigatellari moylari 
Gaz turbinali aviatsiya dvigatellari (turboreaktiv TRD va turbovintli 
dvigatellar) konstruktsiyasi va ishlatilish sharoitlariga ko‘ra porshenli 
dvigatellardan katta farq qiladi. Shuning uchun ularni moylash uchun 
ishlatiladigan moylarning sifatiga juda yuqori talablar qo‘yiladi. Ko‘plab gaz 
turbina dvigatellarida moylash sistemasi sirkulyatsion, ya’ni porshenli 
dvigatellarinidek yoqilg‘i havo aralashmasi yonish kamerasi bilan birlashmaydi 
tutashmaydi, shuning uchun ularning sarfi kamroq. Unda moy turbina va 
kompressor podshipniklarini, uzatish quttisi va yordamchi mexanizmlarni 
moylaydi. 
Zamonaviy turboreaktiv dvigatelarida moylar 140 – 160
0
C haroratda har 
xil metallar va havo bilan kontaktda ishlaydi. Bu holat moyning smolali 
qoldiqlar hosil bo‘lishi va natijada ular moylaydigan yuzalarni emirilishiga olib 
keluvchi intensiv oksidlanishiga sabab bo‘ladi. Shuning uchun moyning 

---

112 
termooksidlanish talablarini barqarorligi va bug‘lanish talablarini ortishiga olib 
keladi. Undan tashqari ular – 50
0
S da dvigatelni yengil o‘t olishini ta’minlovchi
yaxshi qovushqoqli, haroratli xossalarga ega bo‘lishi, shu bilan bir vaqtda 
maksimal yuqori haroratda yuqori qovushqoqlikka ega bo‘lishi kerak. Moylar 
past haroratda harakatchan ya’ni qotish harorati past bo‘lishi kerak. Ularni
tayyorlashda chuqur parafinsizlantirilgan kichik fraktsion tarkibli yuqori 
tozalangan 
distillyatlardan 
foydalaniladi. 
Moylarni 
kerakli 
darajadagi
ekspluatatsion 
xossalarini 
qo`ndirmalar 
qo‘shish 
bilan ta’minlanadi. 
Turboreaktiv dvigatellari uchun MS-6, MS-8
p
, MK-8 markadagi moylar ishlab 
chiqariladi. Ularning xossalari quyidagi jadvalda keltirilgan.