Nevevi Kırk Hadis Şerhi

Peygamber (sav)den rivayet edildi: Bizden öncekilerden iki kişiden haber verdi, biri ibadet ehli, diğeriyse nefsine karşı israf ediyordu. İbadet ehli kimse ona öğüt veriyor, o vazgeçmiyoru.Bir gün ibadet ehli kimse onu bir günah işlerken gördü ve günahı çok gözünde büyüttü ve dedi ki: Vallahi Allah seni bağışlamaz. Allah günahları bağışladı ve ibadetehlinin ameli boşa gitti.

Ebu Hureyre (r.a) dedi ki: Bir kelime konutu, o kelime dünyasını da ahiretini de helak etti.

Ebu Hureyre (r.a) kızgınlık anındainsanları bu kelimeyi söylemekten sakındıyordu.

Bunu İmam Ahmed veebu Davud tahric etti.

Bu allah için kızmaktır, sonra adam Allah için kızması anında caiz olmayan birşey konutu.

Bilmediği bir şeyi Allah’a farz kıldı, Allah’ta ameline boşa çıkardı. Kızgınlığı anındanefsi ve hevasıiçin konuşanınhali nasıl olur?

Sahihi Müslim4de İmran binHusayn’dan rivayet edildi: Bir yolculukta rasulullah (sav7 ile beraberken, Ensardan bir kadın dişi bir deve üzerindeydi, kadın sinirlendi ve deveye lanet etti, peygamber (sav) duydu ve buyurduki: onun eşyalarını alınız ve onu terk ediniz.

______

(1) Buhari, Müslim ve Nesai tahric etti,ibni Hibban doğruladı. (2) Hadis sahihtir, Müslim, Ebu Davud ve Nesai osman bin Ebil as’ta tahric etti. (3) Hadis sahihtir, dörtsahabeden rivayet edildi: İbni Ömer (Enes ebu Saidi Hudri,ve Ebu Hureyre (r.a). İbni Ömer hadisini Malik,Buhari, Müslim Ebu Davud veNesai tahri cetti,

zikredilen lafızBuharinindir. Diğerlerinin hadisleri de buhari, Müslim ve Ahmed’de zikredildi. (4) Ahmed ve

Yine Müslimde Cabir’de şöyle dediği rivayet edildi: Birsavaşta rasululah (sav)le birlikte gidiyorduk, Ensardan bir adam su devesinin üzerindeydi, deve biraz gitmez oldu, adam: Yürü, Allah sana lanetetsin,dedi. Rasulullah (sav) buyurdiki: Ondan in,lanet edilmişle bize arkadaşılk yapma.Nefislerinize lanet etmeyi, çocuklarınıza da lanetetmeyin, mallarınıza beddua etmeyin, taki allah’tan duanın kabul edildiği bir saata denk gelirsiniz de kabul edilir.(6)

(S: 285) Bütün bunlar öfkeli adamın kabul saatına rastlarsa, duasanın kabul edileceğine delildir. Öfkeli kendi nefsine ailesine ve malına kızgınlık anında beddua etmekten yasaklanmıştır.

Allah teala buyurduki: Eğer Alah insanlara hayrıistedikleri gbii şeri de acele verseydi, elbette onarın ecelleribitirilmiş olurdu. (7) Mücahid bu ayet hakkında dedik: Bu kızdığı zaman ehilene, çocuğuna vemalına: alah’ın onu mübarek kılma, Allah’ım ona laneteden kimsedir.(Mücahid) diyorki: Eğer bu kendisine acele verilse, beddua edeni helak eder, öldürürür.

Bu söz kızgının nefsine, ehline ve malına ettiği bedduasınınkaul edimediğine delildir.

Hadis ise icabet saatinerastlarsa kaul edileceğine işaret ediyor.

Fudaylbin İyad’dan şöyle dediği rivayetedildi: Hasta sabırsızlanıpta günah işlediği zaman,sadaki melek, soldakine yazma de.

Bunları İbni ebiddünya tahric etti ve dedi ki:Bütün bunların hepsine şeriattan sahih bir şekilde kendisine delil olan bir şey bilinmiyor. Daha önce zikrettiğimiz hadisler bunun zıddına delildir.

Peygamber (sav7’in Kızdığın zaman sus sözü,kızgını kızgınlığı anındasusmakla sorumlu olduğuna delildi, o halde konuştuğundan hesaba çekilmiş olur.

Peygamber (sav7’den kızana kızgınlığını telafi edecek,ve kendisini sakinleştirecek söz ve fiileriemrettiği sahih olarak sabittir.

Bu kızgınlığı kesmekle sorumluluğun ta kendisidir. Kızgınlığı anında yaptığındansorumlu olma, diye nasıl deniir?

(S: 286) Ata bin Ebi Rebah dedi ki: Alimleri ömürlerinin sonunda kızıpta, elli altmış yetmiş senelik ameli yok eden kızgınlık kadar başka bir şey ağlatmamıştırNice kızgınlık sahibini, hayal etmediği tehlikeye sokmuştur. Bunu ibniebiddünya tahric etti.

Seleften bazısı dedi ki: Kızgının kızma sebebi hastalık, yolculuk ve oruç gibi mübahbir şeyden dolayı ise kızgınlığından dolayı kınanmaz. Bununla murad, kızgınlık anındasıkılma, sövme gibi sözlerden dolayı günah yoktur.Rasulalh (sav) buyurduki: Ben de ancak bir beşerim, beşerin hoşnut olduğu gibihoşnut olu, kızdığı gibi kızarım. Hangi müslümana sövmüş veya vurmuşsam onu kendisi için kefffaret yapsın (1)

Fakat dinden dönme, adam öldürme hamsız yeremal almak v.b gbii şeylerden dolayı öfkelinin hesaba çekilmeyeceği kastetmediklerini her müslüman şüphesiz bilir. Aynı şekilde öfkelinin boşaması, azad etmesi yemininden dolayı da ihtilafsız olarak sorumlu tutulur.

İmam Ahmed’in müsnedinde Havle binti Sa’lebe’den rivayet edildiki: Evs bin Samit’in karısı geri eşine döndü, adam kızdı ve ona zıharda bulundu (Annesine benzetti), ihtiyar bir adamdı, ahalkı kötü olmuş ve daralmıştı. Kadın peygamber (sav)’e geldi ve adamın kötü

Nesai tahric etti,İbni Hibban hadisi doğruladı (5) Hadis zayfıftır, Taberani Enes’ten tahric etti, senedinde Bişrbin elHüseyinel eshehani var. Darekitni onun hakkında metrüktür, dedi. (6) Müslim ve Ebu Davud tahric eti.

(7) Yanus suresi, ayet: 11

(1) Bun Buhari ve Müslim Ebu Hureyre’den tahric etti.

ahlakından çektiği sıkıntıyı şikayet etti, bunun hemen arkasınadn Allah teala zıhar ayetini indirdi, ve rasullulah (sav) Evs bin Samit’e zıhar keffareti vermesini emretti.

İbni Ebi Hatim başka bir vecihten Ebul Aliye’den tahric etti: Havle’nin kocasıkız ı ve zıhar yaptı, Havle Peygaber (sav)’ geldive bunuhaber verdi ve dedi ki: O boşamayı istemidi.

Peygamber (sav) buyurduki: Ben ancaksenin onaharam olduğunu görüyorum. Ve kıssayı uzunlamasına zikretti. Sounda da dedi ki: Allah boşamayı deiştirdi, ve onu zıhar kıldı. Bu adam öfkesi anındazıhar yaptı.

Peygamber (sav) o zaman zıharı boşama olarak görüyordu ve şöyle buyurdu. Ben ancak seninonaharam olduğunu görüyorum. Yani kocasına boşamı lazım olduğunu söyledi, fakat allah teala zıhrı keffaretli kılınca, peygamber (sav7 ona keffareti lüzumlu kıldı.

(S: 287) Mücahid ibni abbas’tan rivayetetti ki: bir adam ona ibni Abbas’a) dedi ki: Ben kızgınken karımıüç kere boşadım.ibni Abas dedi ki: Alalh’ın sana haram kıldığını ibni Abbassanahelalkılmaya güc üyetmez. Sen rabbine asi oldunve karını kendine haram ettin.

Bun Cevzecanive Darekutni Müslim’in şartı üzere bir isnatla tahric etti.

Kadı İsmail bin İshak Ahkamül kuran kitamında sahih bir isnatla Ayşe (r.a)den şöyle dediğni tahric etti: Yeminlerde lağv çekimişde, şakada ve kalbin bağlanmadıı her konuşmadayapılan yemindir.Kızgınlık ve başka halde ciddi olarak bir şeyi yapacağına veya terk edeceğine dair yaptığınher yemin keffaret yeminidir. Bunlar yemin akdirid ve kaffaret gerektirir. ibni Vehb’de Yunus’tan, oda Zühri’den O’da Urve4den oda Ayşe (ra)den böyle rivayet etti.

Buisnatların en sahihlerindendir. Bu Ayşe (r.a)den merfu olarak rivayet edilen şu hadisin: Kapalılılk içerisinedn boşam azad etmen yoktur. (1) Ya sahih değildir, ya da öfkeyle tefsiri doğru değildir.

Sahabeden bir çoğundan şöyle fetva verdikleri sahih olarak sabittir. Kızgını yemini geçirlidir ve keffaret gerikir.İbniabbas’tan bu zıt rivayetin isnadı sahih değildir.

Hasan dedi ki: Sünnet boşama: İlişki kurmaksızın,temizliği anında bir kere boşamaktır ve onu üçhayız gören kadar muhayyerdir. Eğer geri karısına dönmek isterse onun için bu hak vardır.

(S: 288) Hasan dedi ki: Kimse boşama pişman olmasın diye Allah açıklamada bulundu. Buun kadi İskail tahric eti.

Alimlerden çoğu kızgınlık anında söylenilen kinayeli sözleribile açık boşama gibi kıldılar ve bunu boşamadan başka bir manayla yorumlamanın kabul edilmeyeceeni bildirdiler.

Bazıları kızgınıkla birlikteki kinayelir niyet gibi kıldı, ve boşamanınbatınen bile gerçekleştiğine hükmettiler.Kızgınlıkaçık boşamanın vukuuna engel olduğu nasıl söylenilebilir?

_______

(1) Hadis sahihtir, Ayşe (r.a)’den Ahmed, Ebu Davud, İbni Mace ve Hakim tahric etti. ve dedik: Müslimin şartıüzere sahihtir. Zehebi bunu reddetti ve dedi ki:İki yoldan birinde Muhammed bin Ubeyd binSalih var, Müslim onunla deliendirmemiştir. Ebu Hatim ve İbni Hacer’de onu zayf görmüşlerdir, diğerrivayette de Nuaym bin Hammad var, O da münker hadisler rivayet etmektir.

ON YEDİNCİ HADİS

HER ŞEY ÜZERİNE İYİLİK

Ebu Yala: Şeddad bin Evs (r.a)’dan rasulullah (sav)’in şöyle buyurduğu rivayet edildi: Allah her bir şey üzerine yilik yazdı, öldürdüğünüz zaman öldürmeyi iyi yapınız, boğazladığnız zaman boğazlamayı iyi yapınız,sizden biriniz, bıçağını keskinleştirsin, ve hayvanını rahatlatsın “Bunu Müslim rivayetetti.

Bu hadisi Müslim Buharinin Ebu Kılabe rivayetindoen tahric etti, Oda Ebul Eşas Es Sana’niden Oda Şeddad bin Evs’ten rivayetetti.Buhari Sahihinde Ebul Eşas hadisinden hiç tahric etmedi, o şamlı güvenilirdir.

Buna benzer Semure, peygamber (sav)’den rivayet etti, peygamber (sav) buyurduki: Allah azz eve celle iyilik sahibidir, iyilk yapınız, sizden biriiz öldürdüğü zaman öldürülene ikrametsin, boğazladığı zaman bıçağını keskinleştirsin,kestiği hayvanı rahatsın “Bunu ibni Adiy tahric etti. (1)

Taberani Enes (ra)den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti.

Hükmettiğiniz zaman adaletli olunuz, öldürdüğünüz zaman iyilik yapınız, çünkü Allah iyilik sahibidir, iyilik sahiplerini sever.(2)

(S: 290) Rasulullah (sav) Allah her bir şey üzerine iyilk yazdı sözü,Ebu İshak el Fizari’nin siyer kitabında Halid’denonunda Ebu Kılabe’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğu rivayet edildi: Allah iyiliği her şey üzerine yazdı afraz kıldı) veya Her biryaratık üzerine yazdı.

Bu şekilde mürselolarak ve her şey üzerine veyaher yaratıküzerine diye şüpheli tahric etti.

_________

(1) İbni Adiy elKamil’de tahric etti, senedi zayıftır, fakat Şeddat’ın hadisi ona şahiddi. (2) NadisiTaberani Enes’tentahric etti. Heysemi deik: Adamları güvenilirdir. (3) Nisa ayet: 103 (4) Bakara, ayet: 183 (5)Bakara, ayet: 216 (6) Mücadele, ayet: 21 (7) Enbiya, ayet: 105 (8) Mücadele ayet: 22 (9) Hadis sahih, müttefak aleyh’tir Ayşe (7.a)’den Buhari, Müslim ve Ahmed tahric etti. (10) İmam Ahmed Vasile bin elEska’dan tahric etti.

Şerhuttakrib’te denildiki:Senedi güzeldir.Münziri ve Heysemi dedi ki:Senedinde Leys bin Ebi Süleymanvar, O güvenilir, müdellistir. (11) Sahihtir, Buhari, Müslim ve Ebu Davud İbni Abbas’tan bunayakın başka lafızla tahric eti (12) Nahl, ayet: 90 (13) Bakara, ayet :195

Zahiri iyiliği her şey ve her mahluk üzerine yazdığını gerektirir.

Denildiki: Mana : Allah her şeye, veya her şey üzerine, veya her şey üzerine yapılan velayette iyiliği yazdı, bunagöre üzerine yazılan zikredilmemiş olur, zikredilen ancak kendisine iyilk edilendir.Fakihlerin ve usulcülerin çoğuna göre yazmak farzolmayı gerektirir. Yazma lafzı ya şeran kurandan faz olan için kullanıır. Allah tealanın şu kavli gibi: (Namaz mü’minlerin üzerine vakitleri belli bir farzdır.) (3) ve Oruç sizin üzerinize yazıldı farz kılındı (4) Savaş sizin üzerinize yazıldı (5) veya takdir olarak kesinlikefarz olan için kullanıır, şu ayet gbii: Allah elbete ben ve elçilerim galip geleceğiz, diye yazmıştır. (6) ve Andolsun ki zikirden sonra Zebur’da da:Yeryüzüne iyi kularım varis olacaktır” diye yazmıştık (7) ve İşte onlarınkalbine Alah, ima yazmıtır. )(8)

Rasulullah (sav) ramazan ayının kıyamı hakkında buyurduki: Ben sizin üzerineze yazılmasından farz olmasından korktum (9)

Ve buyurduki Misvaklaemrolundum, hatta üzerime yazılmasından korktum (10) (S: 291 ) Ve buyurdik0 Adem oğluna zinadan payı yazılmıştır, kesinlikle o payı alacaktır. (11)

O halde bu hadis iyiliğin farzlığı hususunda nastır.

Allah tealada bununla emretti, buyurduki: Allah adaletve iyiikle emreder (12)

Ve buyurduki: İyilik ediniz, Allah iyilik sahiplerine sever.) (13)

Bu iyilikle emir bazan farzolabilir, annebabaya iyilik, iyilik ve sıla gerçekleşecek miktarda iyilik, konuklayacak miktarda misafire iyilik gibi.

Bu hadis amellerde iyilğin her şeyde farz olduğuna delildir. Fakat her şeye ihsan yerine göredi, Zahiri ve batıni farzları yerie getirmekte iyilik onların farzlarını kamilen yerine getirmekledir, iyilikten bu miktar farz değildir.

Haramlarda iyilik: Onlardan kaçınmak, onun açığını ve gizlisini terk etmektir. (S:292) Allah tealanın şöyle buyurduğung gibi Günahın açığının da gizlisini de terk edin (1) İhsandan bu miktar farzdı.

Güç yetirilenler üzerine sabır ise: Öfkelenmeden güzel bir şekilde bu hususlarda sabretmektir.

Yaratıklarla muamele ve muaşerette fraz olan ihsan: Bütün bunlarda Allah’ın farz kıldığı hakları yerine getirmektedir.

Yaratıkları yönetme ve onların siyasetinde farz olan ihsan ise: Yönetiminbütün farzlarını yerine getirmektir.

Bütünbu miktarlar üzeirine fazlaolan ihsan, farz değildir.

İnsanlardan ve hayvanlardan öldürülmesi caiz olanlarda ihsan0 Ruhunun en hızlı, en kolay ve en rahat bir şekildeçıkmasını sağlamak ve fazla azap vermeden elem vermeden öldürmektir.

Bu çeşidi peygamber (sav) bu hadiste zikretmiştir. her halde misal olsun diye zikretmiştir, veya o haldeyken açıklama ihtiyacından dolayı zikretmiştir, ve buyurmuştur ki:

Öldürdüğünüz zaman öldürmeyi, bğazladığınız zaman boğazlamayı iyi yapanız

Bu öldürülmesi mübah olanlarınenhazıl ve en kolay şekide öldürülmesiin farz olduğuna delildir.

İbni Hazm Boğazlananhayvana ihsanın farz olduğundan icma bulunduğunu hikaye etti.

İnsan oğlunun en kolay ölümü, boynunun kılıçla vurulmasıyladır, Allah teala kafirler hakkında buyurduki: savaşta inkar edenerle karşılaştığınızzaman boyunlarını vurun (2) ve ben kafirelrin yüreğine korku salacağım vurun boyunlarına! Vurun onların bütün parmaklarına! (3) Denildiki: (S: 293) Öldürülen içinen kolayolan yeri belirledi, oda kemiklerin üstü, dimağın altıdır. Düreyd bin EsSımme (4) kendine öldürecek olanabu şekilde öldürmesini tavsiye etti.

Peygamber (sav) Allah yolunda savaşan bir lik gönderdiği zaman onlara şöyle buyururdu: Temsil yapmayınız organ organkeserek ve cismin şeklini değitirerek öldürmek) Ve çocuğu öldürmeyiniz. (5)

Ebu Davud ve ibni Mace ibni Mesud (ra)’dan peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahric etti. Öldürme şekli bakımından insanların en iffetlisi iman ehlidir. (6)

Ahmed ve Ebu Davud İmran bin Husayn ve Semure bin Cündüb’ten tahriç ettiler ki:

Peygamber (sav) müsleden Temsil ile aynıdır) nehyetti (7)

Buhari Abdullah bin Yezid’den tahric etti. Peygamber (sav) müsleden nehyetti.

İmam Ahmed Ya’la binMürre’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahric etti.

Allah teala kullarıma müsle (organ organ keserek ve vücudun şeklini değitirerek öldürmek yapmayınız, buyurdu. (8)

(S: 294) Yine sahabeden birisi Peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti. Kim ruh sahibinimüsle yapar da tevbe etmezse, kıyamet günü Allah ona müsle yapar (1)

Bilki mübah öldürme iki şekilde olur:

Birincisi: Kısas olur, Kısas alınanın müsle yapılması caiz değildir bilakisöldürdüğü gibi öldürülür. Öldürülene öldüren müsle yapmışsa, kendisine de müsle yapılır mi, yoksa kılıçla mı öldürülür? Bunda alimlerin iki meşhur görüşü vardır.

Birinci görüş: Ölüye yaptığı gibi kendisine de yapılır: Bu Malik, Şafii, ve Ahmed’in meşhur görüşüdür. Sahiyande Enese (ra)denşöyedediği rivayet edildi: Üzerinden gümüşten yapılmış bir cariye Medine’den çıktı,bir Yahudi ona taşlaattı,Cariye rasulullah (sav)’e getirildi. can çekişiyordu Rasullah (sav)ona Seni filan mı öldürdü? buyurdu, başını yukarı kaldırdı hayır manasında, üçüncü defasıda seni filan mı öldürdü? buyurdu, başını aşağı indidi evet manasında, Rasullulah (sav) onu çağırttı, ve onun başınıiki taş arasında ezdi.

Buhari ve Müslimin bir rivayetinde de: Adamın hesabı çekidi ve itiraf etti: Müslimin bir rivayetindede:Yahudilerdenbir adam bir cariyeyi süs eşyasından dolayı öldürdü,ve sonra onu kuyuya, atttı,başını da taşla ezdi, adam alınıp rasulullah (sav)’e getirildi, ölünceye kadar taşlanmasınıemretti,ve bunun üzerine ölünceye kadar taşlandı.

İkinci görüş: Kısas ancak kılıçladır. Bu Sevri, Ebu Hanife ve bir rivayette de imanı Ahmed’in görüşüdür.

(S: 295) Ahmed’den üçüncü b ir rivayet dha var: Ateşle yakması ve müsle yapması dışında öldürenin yaptığı gbii yapılır.Yakma ve müsleyapması durumunda öldüren kılıçla öldürülür, çünküyakarak ve müsle yaparak öldürmekyasaklanmıştır. Bunu ondan Esram nakletti.

Peygamber (sav)’den şöyle buyurduğu rivayet edildi: Kısas ancak kılıç iledir?

Bunu İbni Mace tahric etti ve isnadı zayıftır, Ahmed dedi ki: Kısas ancak kılıçcladır” hadisi rivayet ediliyor, fakat isnadı güzel değildir.

(1) Enam, ayet0 120 (2) Muhammed suresi, ayet: 4 (3) Enfal, ayet: 12 (4) O:Düreyd bin EsSımme el Cüşemi el Bekri. Kahraman, şair Cüşeym kabilesinin efendisi, komutanıidi.Müslümanlığıa yetişti fakat müslüman olmadı. (5) Hadis sahihtir.Müslim Büreyde’den tahric etti. Ahmed ve İbni Mace Safvan binAssal’dan tahric etti. (6) Hadishasendir. İbni Mesud’dan Ahmed, Ebu Davud, İbni Mace, İbniebi ŞeybeİbniHibban, Beyheki, Tahavi ve İbni ebi Asım tahric etti . (7) Hadis sabittir, Ahmed ve Ebu Davud tahric etti. (8) Ahmed tahric etti.

İsnadında Ata bin Saib var. O karıştırmıştır.

(1) Ahmed, Taberani Evsat’ta tahric etti. Heysemi dedi ki: Ahmed’in adamları güvenilirdir. (2) O iyas bin Abdu Ya Leys esSüselimHaber Taberi tefsirinde zikredilmiştir. Şevkani Neylül evtar’da dedi ki: Ebu Bekir sahabenin huzurunda ateşle yaktı, Halid bin Velid dinden dönen bir kısım insanları yaktı, aynı şekilde Ali (r.a)de yaktı.

Enes hadisinin Yani Yahudi’nin taşla öldürülmesi hadisi-isnadı daha güzeldir.

Eğer katil müsle yapsa, mesale önce sağından solunda, kese, sonra öldürse, onu öldürmekle mi yetinilir,.yoksaöldürüleneyaptıı gibimi yapılır? Bunda iki görüş vardır:

Birincisi: Yaptığı gibieşit olarak yapılır. EBuebu Hanife, Şafii, ve iki rivayetten birindede Ahmed’inİshak’ın görüşüdür.

İkinci Vecih: Öldürmenin ya asli veyadinden dönmeden dolayı meydana gelen küfürden dolayı olmasıdır. Alimerin çoğuna göre yine bundada müslenin caiz olmadıı ve kılıçla öldürelceği görüşündedir.

Seleften bazısından Halid binVelid’in yaptığı gbii müsle ve ateşle yakma gibi öldürmenin caiz olduğunu rivayet edildi.

(S: 296) Ebu Bekir (r.a)’in fecae’yi (2) yakarak öldürdüğünü rivayet edildi.

Ali (r.a)dinden dönen insanlardan bir kısmını yaktı, bu hususta ibni Abbas ona itiraz etti.

Rivayet edildi ki: Ümmü Kıfe el FizariyyeEbu Bekir (r.a) halifeliği zamamnında dinde döndü veEbu Bekir (ra) emretti saçının örgüsü iki genç deve veya altın kuyruğuna bağlandı sonra hayvanlara bağrıldı hayvanlar kaçınca kadın parçalandı. Bu kıssanın isnatları kopuktur.

ibni sa’d tabakatında isnadsız olarak Zeyd bin Harise’nin peygamber (sav)’in zamanında bu şekilde öldürdüğünü ve bunupeygamber (sav)’e haber verdiğini rivayet etti.

Denildiki: O onları yakmadı, ancak ölünceye kadar, kendilerini dumana verdi. Denidiki: önce ödürdü sonra yaktı.Bu sahih deiğldir. ondankendisine dinden dönmüş birinin getirildiği ve emredip ayaklar altında tepeletip öldürttüğü rivayet edildi.

Ashabımızdan İbni Ukayl Özellikle küfür büyük olursa müsle ile öldürmenin caiz olduğunu, kısasta müslenin yasak olduğunu tercih etti.

Bunu caiz görenler Uraniler hadisini delil gösterdriler. Bunu Buhari ve Müslim Enes’ten tahriç etti. Urayne’den bir kısım inszanlar Medine ‘ye rasulullah (sav)’e geldiler. Medine’de kalıp Medine’ninhummasınadn zarar görmekten dolayı kalmak hoşlarına gitmedi. Rasulullah (sav) onlara buurduki: Eğer zekat develerinin oraya gidip, sütleriden ve idrarlarıdan içmek isterseniz yapınız hastalıklarının iyileşmeisi için böyle yaptılar ve iyileştiler, sonra çobanları öldürdüler,dinden döndüler rasulullah (sav)’in develerini de sürdüle, bu haber peygamber (sav)’e ulaştı, peşlerinden adam gönderdi ve onlar getirildi. (S: 297) Ellerini ve ayaklarını kesti gözleriniökoydu veHarra’da Medine’de bir mevki) ölünceye kadar terk etti. Bir rivayette de Sonra ölünceye kadar güneşaltına atıldıla. Bir rivayettet de Gözleri oyuldu ve Harra’ya atıldıla, su istiyorlardı kendilerine su verilmiyordu.tirmizi ‘nin bir rivayetinde de: Ellerini ve ayakarını çaprazlama kesti.

Nesai’nin rivayetindede: Ve onları astı.

Alimler onların cezalandırılışı şeklinde ihtilaf etti. Bir kısmı: Kim onlargibi yapar, dinden döner, harb eder ve mal alırsa, onlara yapıldığı gibi yapılır, dedi.

Bu Ebi Kılabe ve rivayette deimam Ahmed’in görüşüdür. Baıları dadeki:Kısaca bu suç büyük olanara müslenin caz olduğuna delildir, müsle ancak kısasta caiz değildir. Bu ashabımızdan İbni Ukayl’in görüşüdür.

Bazıları da dedi ki: Urayne’lilere yapılan müslenin yasaklanmasıyla neshedilmiştir.

Bazıları dedi ki: Bu hadlerin ve savaş ayetlerinin inmesinden önceydi, sonra bunlarla neshedildi. Bu Evzai ve ubu Ubeyd’in görüşüdür. Bazıları da dedi ki: Peygamber (sav)’in onlara yaptığı savaş ayetiyledir, ve bundan bir şeyneshedilmemiştir. Ve dediler ki: Peygamber (sav) öldürdü, ve ellerini kesti, çünkü onar mal daaldılar. Kim mal alır ve adam da öldürürse, kesilir, öldürülür ve kesinlikle asılır. Öldürdüğü için öldürülür mal aldığı için el ve ayağı çaprazlama kesilir, iki cinayeti bir arada topladığı içinasılır.

Bu Hasan ve bir rivayette de imam ahmed’in görüşüdür.

Onlar çobanların gözlerini oydukarı için onların gözünü oydu. Müslim’de Enes’ten bu şekilde tahric etti.

İbni Şihab onların çobanı öldürüp müsle yaptıklarını zikretti. İbni Sa’d çobanın elini ve ayağını kestiklerini ve diline ve gözüne ölünceye kadar diken batırdıklarını zikrettti.Bu halde kesilmeleri, gözlerinin çıkarılmaları ve susuz bırakılmaları kısas olmuş olur.

(S: 298) Bu şöyle söyleyenin sözüne yorumlanır. Harbi kısas gerektirecek bir cinayet yaptığı zaman öldürülmeden önce ondan kısas alınır, Bu İmam Ahmed’in mezheb görüşüdür. Fakat bu gibi farz olarak öldürmekle mi?yoksakısas üzere ve velinin affıyla düşer mi?Bu husuta Ahmed’deniki rivayet var. Fakat tirmizi4nin rivayetinde: Çaprazlama kesilmeleri, onların harp ettiklerindendolayı olduğuna delildir, ancak çobanın elini ve ayağını çaprazlama kesmeleri müstesna (bu durumda kısas olarak kesilir) Allah en iyisini bilir.

peygamber (sav)’den ateşle yakmaya izin verdiği sonra nehyettiği rivayet edildi: Sahihi Buharide Ebu Hureyre (r.a)den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğu irvayet edildi: Rasulullah (sav) bizi bir toplulukla gönderdi ve buyurduki: Eğer filan ve filanı Kureyş’ten iki adam bulursanız ateşle yakınız. Sonra çıkmak isteğimiz zaman buyurduki: Ben size filan ve filanı ateşle yakmanızı emretmiştim, ateşle ancak Allah azaplandırır, eğer o ikisini bulursanız öldürünüz.

Yine onda İbni Abbas’tan peygamber (sav)’in şöyle buyurduğu rivayet edildi: Allah’ın azabıyla azaplandırmayın (17

Ebu Davud,Nesai ve İmam Ahmed İbni Mesud’dan şöyle dediğni tahric etti: Biz peygamber (sav)’le beraberkenNelm köyüne uğradık, yanmıştı. Peygamber (sav) kızdı ve buyurduki: Beşeriçin allah,’ın azabıyla azablandırması layık değildir.

Halid bin Velid dinden dönme esnasından birtopluluğu yaktı değildir.

Halid bin Velid dinden dönme esnasında bir topluluğu yaktı. Sahabede bir gruptan Lut Kavminin fiilini (livata) yapanların ateşle yakılmasının caiz olduğunu görüşü rivayet edildi.

Ali (r.a)’inEbu Bekir’e (r.a) önce öldürüp sonra yakmasını işaret ettiği rivayet edildi. Bunu İshak bin Raheveyht ateşle azaplandırmamış olmak için ,güzel gördü.

İmam Ahmed’in müsnedinde şöyle geçiyor: İbni Mülcim Ali (r.a)’ye vurunca dedi ki: Ona rasullullah (sav)’in bir adamı öldürmek istediği zaman yapmak istediği gibi yapın, ve dedi ki: Onun öldürün, sonra yakın. (2) Alimleri çoğuna göre haşeratı ibretle ateşle yakılması mekruh olduğunu görüşündedir. (S:299) İbrahim enNahai dedi ki: Akrebin ateşle yakılması müslemdir. Ümmüd Derdapirenin ateşle yakılmasını nehyetti. Ahmed dedi ki: Balık canlıyken ateşle pişirilmez, ve dedi ki: çekirge daha hafiftir, çünkü onun kanı yoktur.

Peygamber (sav)’in, hayvanın hapsedilip sonra ok ve benzeri şeyle vurularak öldürülmesini nehyettiği sabittir.

Sahiynde Enes’ten rivayet edildiki: Peyamber (sav) hayvanların hapsedilip, ok ve benzeri şeylerle vurularak öldürülmesini nehyetti.

Yine Buhari ve Müslimde İbni Ömer’den rivâyet edildiki: O bir tavuk dikip ona atış eden bir kavme rastladı, İbni Ömer: kim yaptı, rasulullah (sav )bunu yapana lanet etti, dedi.