Nevide akpinar dellal matthias gleitze katarzyna wado

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ HASTA HAKLARI KONUSUNDA BİLGİ VE TUTUMLARI

Dr. Öğr. Üy. Fatma BİRGİLİ, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, [e-mail]

Dr. Öğr. Üy. Adile TÜMER, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, [e-mail]

ÖZET

Hasta hakları sağlık hizmeti alan kişilerin sağlık kurumları ve sağlık personeli karşısındaki haklarını tarif eden bir kavramdır. Bu nedenle tüm sağlık personelinin insancıl ve yasal açıdan hasta hakları ihlalleri ile bunlara bağlı olarak ortaya çıkan sorunların önlenmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesinin arttırılması, sağlık hizmetlerinin insan onuruna yakışır biçimde sunulması için hasta hakları konusunda bilgili, duyarlı ve uygulayıcı olması gerektiğinin önemi vurgulanmaktadır. Bu tanımlayıcı çalışma, ülkemizin batısında bulunan bir eğitim ve araştırma hastanesinde ve ağız-diş sağlığı merkezinde çalışan sağlık çalışanlarının hasta hakları konusundaki bilgi ve tutumlarını saptamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın evrenini bir devlet hastanesi ve ağız-diş sağlığı merkezinde çalışan tüm sağlık personeli, örneklemini ise araştırmaya katılmayı kabul eden 539 kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında anket formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzdelik ve ortalama ± standart sapma, One-Way ANOVA ve Independent Samples t testi kullanılmıştır. Çalışma için gerekli yazılı izinler ve bireylerden sözel onam alınmıştır. Sağlık çalışanlarının %72.4’ü  kadındır, %48.4’ü 31-42 yaş grubundadır, %43.7’si 11-20 yıl deneyimlidir, %56.2’si hemşire/ebe/sağlık memurudur, %69.8’i mesleğini yapmaktan memnundur, %80.9’unun hasta hakları konusunda eğitim aldıkları belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarının hasta hakları hakkında bilgi düzeyleri puanları ortalaması 74.87±9.63, tutum puanları ortalaması ise 3.58±0.36 olarak bulunmuştur. Sağlık çalışanlarının hasta hakları konusundaki bilgi puan ortalamaları hasta hakları konusunda eğitim alanlar ile eğitim almayanlar arasında,  bazı demografik özelliklere göre hasta şikayetleri karşısındaki tutumları ve bilgi puanları arasındaki fark anlamlıdır (p<0.05). Sağlık çalışanlarına hasta hakları konusunda eğitimlerin belli aralıklarla düzenli olarak yapılmasının yararlı olacağı kanaatine varılmıştır.

Anahtar sözcükler: Hasta hakları, sağlık çalışanları, hastane, bilgi ve tutum.

EVALUATION OF ATTITUDES OF NURSING STUDENTS ON VIOLENCE AGAINST WOMEN AND A WORKSHOP STUDY

Nurse Ezgi AYAZLAR, Ankara University İbni Sina Hospital, [e-mail]

Dr. Lecturer Ayşe KOYUN, Afyon Kocatepe University, [e-mail]

Dr. Lecturer Pınar ÇİÇEKOĞLU, Çankırı Karatekin University, [e-mail]
ABSTRACT

Violence against women (VAW) is among world’s most widespread human rights violation. Factors affecting the emergence of VAW are gender inequality, the asymmetric power relationship between men and women, and the acceptance of the role society imposes. The VAW is a universal health problem. It is important to determination of the attitudes of the nursing students (NSs) who will give care to violent victims and provide training to prevent their negative attitudes towards VAW. The aim of this study is to assess the attitudes of NSs towards VAW and to examine the effect of workshop study on NSs' attitudes towards violence. This project is supported by project number 18.KARİYER.07, accepted by Afyon Kocatepe University Scientific Research Projects Commission. The study was carried out in Afyon Kocatepe University Afyon Health School Nursing Department. The data were collected with a questionnaire form and the Scale for Attitudes Toward Violence (SATV). Cross-sectional research was conducted with 315 NSs at the first stage of the study. In the second stage of the study, a single-group semi-experimental type (pretest-posttest) workshop study was conducted with 41 NSs. The workshop study lasted for two days and the documents prepared by the Women's Solidarity Foundation were used in the study. Two weeks after the workshop study, the posttest and the Workshop Evaluation Form were applied. According to the first stage of the study, men and the NSs who declared that they were exposed to physical, verbal and economic violence in the past have higher violence tendencies. While the mean scores of posttest SATV scores of the NSs were significantly lower, it was determined that the male NSs had a higher level of both pre- and posttest SATV scores in the second phase of the study. The results show that violence is learned by living and that workshops have positive effects on NSs' attitudes toward violence. Considering that the feedback received at the end of the workshop study is positive, it is suggested that this subject be included in the nursing curriculum and that NSs should take part in different practices and activities in combating violence.

Keywords: nursing students, violence towards women, Scale for Attitudes Toward Violence

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN GÜDÜLENME KAYNAKLARI VE SORUNLARI İLE ATILGANLIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Dr. Öğr. Üy. Fatma BİRGİLİ, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, [e-mail]
ÖZET

İnsan davranışlarını etkileyen çeşitli etkenlerden söz edilebilir. Ancak davranışın yönünü, şiddetini, kararlılığını belirleyen en önemli güç kaynağı güdülenmedir. Bu anlamda güdülenmenin ve güdülenme kaynaklarının insan davranışlarının değişimini hedefleyen eğitim-öğretim çalışmalarında dikkate alınması önemlidir. İnsanlar birbirleriyle ilişki kurarken genel olarak üç türlü yaklaşımdan birini benimser. Birinci tipteki yaklaşım içinde olanlar yalnızca kendilerini düşünürler ve başkalarının önüne geçmeyi kendilerine hak görürler. İkinci tipteki yaklaşımı benimseyenler başkalarını her zaman kendilerinin önüne koyarlar ve başkalarının kendi haklarını çiğnemesine izin verirler. Üçüncü yaklaşım biçiminde olanlara sık rastlanmasa bile bu davranış içinde olanlar en başta kendilerini düşünürler fakat başkalarının haklarını ve duygularını da hesaba katarlar. İşte bir bireyin bir başka kişinin haklarını çiğnemeksizin gereksinimlerini karşıladığı davranış biçimine atılgan davranış denir. Atılgan olmayı birçok faktör etkileyebilir. Özellikle hemşirelerin atılgan davranış göstermemelerinin en önemli nedeni, kadın mesleği olması ve kadının toplum içindeki geleneksel rolü olarak görülmektedir. Kadının geleneksel kız kardeş ve bakıcı rolü zaman zaman onun katı ve otoriter davranarak saldırgan olmasına, zaman zamanda pasif davranmasına neden olmaktadır. Ayrıca stres karşısında verilen tepkiler, benlik değerinin düşük olması, rol model eksikliği, atılgan olmayı öğrenme fırsatlarının eksikliği, hiyerarşik değerler de hemşirelerin pasif ya da saldırgan davranmasına sebep olabilir. İleride hemşirelik mesleğine adım atacak öğrenci hemşireler için ise bir üniversite öğrencisi olarak yaşadıkları sorunların yanında okul ve hastane çevresinden kaynaklanan sorunlar da bulunmaktadır. Hemşirelik eğitimi bütün bu yönleri ile güç bir süreçtir ve hemşire öğrencilerin atılgan davranması zor olabilir. Bu araştırma, hemşirelik öğrencilerinin güdülenme kaynakları ve sorunları ile atılganlık düzeylerinin incelenmesi amacıyla yapıldı. Araştırmada veri toplamak amacıyla 12 sorudan oluşan sosyo demografik özellikler, güdülenme kaynakları ve sorunları ölçeği ile Rathus atılganlık envanteri (RAE) kullanıldı. Çalışma araştırmaya katılmayı kabul eden ve ulaşılabilen 500 öğrenci ile yapıldı. Veriler SPSS 20.0 paket programında yüzdelik ve ortalama, standart sapma, independent t testi ve ANOVA testi ile değerlendirildi. Çalışmaya katılan öğrencilerin 17-20 yaş grubunda (%46.8), kız (%62.6), evde arkadaşlarıyla kaldıkları (%45.8), üniversiteye giriş puan ortalamasının 301-350 arasında (%57.6), 1.sınıf (%35.8) akademik başarı puan ortalamalarının 2.01-3 arasına (%39.0), sosyal etkinliklere katıldıkları (%7.2), oldukları belirlendi. Öğrencilerin yaş gruplarına, cinsiyetlerine, bulundukları sınıfa, evde/yurtta birlikte kaldıkları kişi sayısına, üniversiteye giriş puanlarına göre güdüleme ve sorunları arasında anlamlı fark belirlendi (p<0.05). Öğrencilerin yaş gruplarına, cinsiyetlerine, bulundukları sınıfa, katıldıkları sosyal etkinliklere, üniversiteye giriş puanlarına, akademik başarı durumlarına göre atılganlık düzeyleri arasındaki farkın anlamlı olduğu tespit edildi (p<0.05). Öğrencilerin güdülenme ve atılganlık düzeylerinin, motivasyonlarının artırılması için farkındalık yaratılması, eğitim verilmesi, sosyal faaliyetlere katılmaları ve yayın takip etmeleri konularında teşvik edilmelerinin yararlı olacağı kanaatine varıldı.

Anahtar sözcükler: Güdülenme, atılganlık, hemşirelik öğrencileri, hemşirelik eğitimi