Sulfidlar
Bu guruhga kiruvchi 40 dan ortiq metallar oltingugurt, selen, tellur, margimush
va surmalar bilan birikmalar hosil qilib, og`irlik miqdori yer qobig`ining 0,15% ga
teng. Bu guruhiga oid minerallarning eng muhimlari: xalkozin – CuS
2
, argentit –Ag
2
S,
galenit - PbS, sfalerit - ZnS, grinokit - CdS, kinovar - HgS, nikelin - NiS,
pentlandit - (FeNi)
9
S
8
, xalkopirit – CuFeS
2
, auripigment-As
2
S
2
, realgar -AsS,
antimonit-Sb
2
S
3
, vismutin –Bi
2
S
3
, molitbdenit-MoS
2
, pirit – FeS
2
, kobaltin-SoAsS,
arsenopirit - FeAsS va boshqalar.
Sfalerit (rux aldamchisi) ZnS
–ko`pchilik xollarda kurtaksimon rivojlangan,
yaxlit massali yaxshi shakllangan tetraedrik kristall shaklda uchraydi. Qattiqligi 3,5–4;
zichligi 3,9-4,2 g/sm
3
; odatda qo`ng`ir yoki malla rangda bo`ladi, ayrim xollarda qora
kamdan–kam sariq, qizil, yashilsimon yoki rangsiz bo`lishi mumkin. Sariq yoki xar xil
qo`ng`ir rangda jilovlanadi. Yaltiroqligi–olmosdek. Yoki shafaqsimon ulashish
tekisligi
juda
mukammal
o`zidan
oltingugurt
ajratib
azot
kislotasining
kontsentratsiyasida eriydi. Asosan galenit bilan birga uchraydigan gidrotermal konlari
mavjud. Rux olishdagi asosiy ruda hisoblanadi.
Pirit FeS
2
– ko`pchilik xollarda yaxlit massali, qirralari yaxlit rivojlangan kubik
kristall xolida uchraydi. Qattiqligi 6-6,5, zichligi 4,9-5,2 g/sm
3
, rangi samondek sariq,
ayrim xollarda ola–bula va qo`ng`ir rangda taraladi, chegarasi qo`ng`ir qora; metaldek
yaltiroq, ulanish tekisligi juda nomukammal. Sulfidlarning ichida yer yuzasida eng
ko`p tarqalgan va har xil sharoitda hosil bo`ladi. Sulfat kislotasi olishda ishlatiladi.
Dostları ilə paylaş: |
