Örneklerle
Yüklə 5,79 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BURSA’YI YAŞAMAK
BURSA SURESİSU AYETİ: Yaşamın başlangıcında SU var bitişinde de SU ! KORO:
“Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi su gibi akar zamana koşut... I. Buruk bir büyüyle canlandı her şey garip bir efsunla, yıkılınca Atussa1 donunca zaman tek bir solukta Prusa Bursa oluverdi ansızın. Gök kubbede duran ışık çağladı,ağdı Ova’ya bir damla su daha sızdı revakta duran kovaya. Bu yüzdendir belki de toprağındaki bereket bu yüzdendir gizemindeki soylu kan ve kutsanmışlığındaki talan bu yüzdendir mutlaka “Billur bir avize(dir) Bursa’da zaman.”2 Hannibal’dan3 Hacivat’a Karagöz’den Mezitler’e Her mevsim erguvan4 her gün erguvann....
II.
KORO: İlk suyu Pınarbaşı verdi Bursa’ya Hisar’da tavlandı demir çeliğe kalemin yerini kılıç alınca kılıcın önüne kalkan gelince Orhan’ı bu görkem çekti Bursa’ya Susurluk,Adırnaz,Nilüfer derken Olympos’un göğsü aktı Bursa’ya Apolyont,İznik,Dalyan gölleri suyun güvenini sundu Bursa’ya. III.
ağıp geçen uygarlıklar bir böceğe ulaştılar hükmüne diz çöktüler gizine secde ettiler su olup kozanın yüreğine akınca Bursa çekmesi’ne5 ilmik attılar İpekçe dokudular tarihi Bu yüzden ipekçe söyleşir Bursa ipekçe gülümser ipekçe güler ipekçe sevişir ipekçe sever. IV.
tam da bu yüzden çok su götürür o görkemli serüven ve su
dolaşıp zamanın çıkmaz sokaklarını bir nokta olur tarihinde Bursa’nın: “Yeşil” bir nokta: varsayılan iki dünya kendini Bursa’dan saymış bu dünyalar birbirine yeşil bir yolla kavuşmuş müziğin mistik yanında tasavvufa keman olmuş.
V.
Yaşamın bir rengi de çınarcadır Bursa’da İnkaya’nın giz yükü canımı çeker alır seviyi anlatır bana her bahar sevdalanır her yazın gölge verir, her lodos ırgalanır. Kule-i Cihan’dan7 bakan görür rüyasını Sultan Ahmet Camisi’nin altı minaresini Karcıbaşı kar getirir İstanbul üzre satar Şeyh Küşteri8 bir oyunla gösterir hünerini. Kirazlıyayla’ya gittiğim bir gün ben de içtim badesini sevinin sevda defterime konan kuşlarla ben de uçtum Bakacak’tan9 aşağı. VI.
“Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi su gibi aydınlık,su gibi uzun ta Thedora’nın10 ıslak bedeninden sağarak şehvetli sıcağını Pythia’da11 örneğin bir Eski Kaplıca’da bu kentin ağrısı suya dökülür acısı,sızısı suyla sökülür Sarıkız’dan12 alıp esin dilini bin yıldır sulara türkü yakılır: “Bursa’nın üçtür kurnası” Çekirge’den Oylat’a dek um yerine sular akar sular cana canlar katar derince bir felsefedir sular hep uygarlık kokar. VII. KORO:
“Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi akar Marmara’ya suyla buluşur iyotun gizini söyler tuzlu su yakamoz gösterisinden alıp fosforu getirip Bursa’ya bir çeşni sunar: Suyun büyüsü yayılır harelenen dalgalarla deniz kızları oynaşır ebruli zamanlarla. VIII.
minberden mihraba kadar su gibi konuşur hem de Ulucami’de kabartmalar.
çininin dilinden selam verirler İncil’den,İsa’dan, “yarin yanağından başka her şeyde hep beraber” diyen Şeyh Bedrettin ustadan... gönül alır gönül verirler...
Beyce’den13 öteye yollar dağdan dağa ulanırlar Bursa’nın çağdaşlığınca onlar çağ dışı kalırlar.
Harmancık’tan gelir kendi krom madeninde yazgı kahredici kara yazgı: Bindirilir Mudanya’dan gemiye uzun sürgünlere açılır yolu denizler aşırı gider ben de giderim ardından yüreğim,aklım da gider: Al olaydı gül olaydı göllenip bizde kalaydı bizim olan güzellikler bizlerden saygı göreydi.
En güzel şiirlerini Bursa’nın Bursalı bıçakçılar bıçaklarıyla yazdılar su vererek zağ zağ ipildeyen mavi çeliğin ağzına sonu hazin aşklarının kozmik resmini kazdılar: İncelttiler çeliğin beğenisini bir yanı yaralı düşlerini de katarak ağırbaşlı ellerine sivrilttiler kınalı hançeri yalana,dolana,yanlış olana umuda sevdaya bileyip hıncı yaşamın kör yanına sundular: Her gün bir çıban deşilsin diye sürsün diye suyun hükmü sonsuzca... XI.
son adı Uludağ,tanrılar dağı “gökyüzü senatosu orda toplandı”15 Tazecik gelindir kış boyu beyaz baharda yeşilli,nazlı,zilli kız yazın serin yaylasıdır sevdanın sonbaharda binbir rengin yorumu: Belki iç yüzü içimin belki dış yüzü dışımın bazen yangınıma körük bazen de tuzu aşımın: Kırk kat kültür ögesidir evrensel çağrıya açık nice bir ulu olsa da bülbülü güle dolaşık. XII.
minareden ormanı yüzlerce meyhanenin geçer kadeh kervanı şarabın antik tadında eder gönül harmanı Prusa’yı Bursa yapan bu evrensel çağrısı özünü,tözünü bilen bilmez yürek sayrısı. XIII.
KORO. Kibele’nin sütlü göğsü Mysius’da16 gül oldu Süleyman uçarken gökte Keşiş Kayası’na17 kondu Hannibal’in kaçak sesi boğa kanında boğuldu İskender’in “büyük” gülü Hisar burcunda soldu Timur’un hoyrat eli Bizantin’den el aldı Selçuklu’nun adaleti Bursa’yı ziynet bildi Yıldırım’ın yarım gözü Şüşter Bağı’nda18 kaldı Cumhuriyetin özgür sesi Bursa göğünde dondu.
güller gülleri çağırır ne o güller antik şimdi ne de ötüşen bülbüller. “Misk-i amber diyarında”19 duman,sis,kirli hava estetiğin divanında yargılanır bu dava. XIV.
akar gider yüzyıllardır serüven
ürktü,korktu,kimliğini yitirdi Hüsn-ü Güzel20 rüyasını bitirdi.
demir filizleri el açıp göğe minareler gibi duaya durdu.
binlerce ayıbın çığlığı kaldı. Ovası elmasız,gülsüz, gülşensiz dağları Hera’sız21,merasız kaldı. Dutları Çin kumaşı sardı ipekböcekleri yapraksız kaldı Duğulu Baba’nın22 türbesi öksüz tahta kılıçları anlamsız kaldı En güzel şiirlerin yazıldığı yer Eski Tutukevi23 sahipsiz kaldı yıkıldı ne varsa Nazım’a değgin Bursa Nazım’sız,Nazım Bursa’sız kaldı Talana uğradı bağı bostanı kokusu kayboldu, tadı bozuldu bütün renklerini zamana verdi yerine hazin bir destansı adlı. KORO: Bu kentin yazgısı benim de yazgım ülkemin aynası, tenimde yangın!... Artık, sular bile Bursa’ya dargın! XV.
demli bir çay içesim var dostlarım içimdeki burukluğu atasım var dostlarım akşam güneşine göğsümü açıp nargilemden çekesim var dostlarım dilimdeki acılardan kaçasım var dostlarım çıkıp Tophane’ye Bursa’ya karşı sevdalımı sevesim var dostlarım Bursa’yı yaşamaya hevesim var dostlarım!
XVI.
KORO: “Su” ayetiyle başlar Bursa Suresi... Bursa,2002 Bursa Defteri, Ahmet Hamdi Tanpınar Şiirleri 2002(kitap), Diji Mecmua BİNALARDAN BİR BİNA -Eski Bursa hapishanesi’nin anısına- 1. Gökyüzünün rengini kimse boyayamadı kendi rengine ve Bursa hep yeşil kaldı, hep şeftali tadında. Kocaman bira kadehlerinin çınladığı daracık sokakları ve yamaçları yüreklerin 2. Kalın taş duvarlı binalardan bir bina orada alnında kuşlar gözü çok dili yok
kenti bir mil uzaktan hüzünleyen bir zaman beni bir adım şimdi
kurtlar bayramında kementte incecik boynu. 3. Doyumsuz içilen yürekyağıyla dokuma fabrikaları tektük , ilk özgür türküsünü dillendirirken en ilkel günlüğünde ülkesinin tarihe bir şair şaire ceza ve cezaya ün kaydediyordu unutulmasın diye puşt oyunları mavi dünya yüzünde sevinin acılı çağları gitsin dönmesin diye.
Şimdi
doksanlı bindokuzyüzlerinde ayaz vurgunu takvimin düş hırsızları kestane yapraklarında kirliyeşil ve gülücük düşmanları Zeus tapınağında ayakta .
iIşiyorlar kendi değeryargılarına. Ben vişneçürüğü kadar hüzünlü şair. geçerken siyah taştan boynu bükük duvarların dibinden destansı bir ses duyarım: Karanfilli türkülerde taşlar tuğlalar birini özlemişler: kahkahasını birinin şiir okumasını: bin yıldan beri bin dilden ders verişini Balaban'a ve sırtüstü yatıp ranzasına elleri ensesinde kenetli o tehlikeli işi işlemesini sık sık ve sözcüklerden çobandürümü yapıp sunuşunu halkına. . 5.
yanlış tanrılarına adanan yanlış kere kurbandı o her bağlanışında elleri yüreğine adı dünyayı /tuttu
ve hiç bir yargılık yadsıyamadı yaşama tanıklığını o hep büyük kaldı büsbüyük. 6. Binalar bina olalı böyle duvar görmediler uvarlar duvar olalı böyle mutlu olmadılar. 7. Şimdi öksüzlüğünü,yalçın kayalar arasında biten çiğelem gibi ve nasıl bir tarla kuşu olduğunu anlatıyor gelip geçenlere.
Ciğerlerine ulaşan kirli eller bile karartamadı alnında parlayan bitimsiz ışıltıyı şair hep el üstünde- şairimsiler çatlasın- ve yürekler üstünde. Dosdoğrusu bu. 9. Utandın mı ey yanlışı koşullayan takvim yüzü kara zaman dünya seni suçlu bulacak tarihleri yanlış düşüyorsun yanlışa ayarlıyorsun çitlenbiğin çirtmesini yanlış yerlerde ve yanlış zamanlarda tüketiyorsun yanlışlarını yanlışsız kalacaksın.
Gücün büyüsün ey çağrışım gizemli gücü şiirin yolla bildirini karıncalar kadar çok alanlara de ki
yakın bir yüzü tarihin Bursa' da geçmişini arıyor.
Selam olsun adı kutsal direnmelerine her şeyin! Yazarın YÜREĞİM KOYNUNDADIR(1986) adlı kitabından. BURSA’YI YAŞAMAKBursa’yı yaşamak hep düşe kalka bir düşün ardından koşmak gibidir Bursa’yı yaşamak Bursa’dan öte gülün oylumuna düşmek gibidir. Işığın gözgüsünden süzülen tüller kutsal ve eskil bir yasak gibidir yalnızca minberde okunur faslı.
kimliği kaybolmuş kentler gibidir tözünü çözecek rehberi bekler.
antik notalardan örgü gibidir Sarıkız’ın sesi dindirir onu.
Üstüne çığ düşmüş nergis gibidir suyun aynasında görünür cismi.
hüznünü dağlara şakır gibidir Olympos manastırlarında tüten dumanın.
Bursa’yı düşlemek solmak gibidir Bursa’yı özlemek Hamburg’dan öte yağlı çıra gibi yanmak gibidir anlıyorum artık uzak da olsa Bursa’yı yaşamak Bursa’dan öte gülün oylumunda kalmak gibidir.
Tam da şimdi karşıdan Veddel’e doğru trenler geçiyor usulca tekerlek izleri alnımda.
dişlerimde Hamburg tadı Ulubat kıyısında mıyım Alster’de mi mavi yeşil gözlerim sularda ıslak.
ve giderken biraz da benden götürdü her biri şimdi bilinmez bir kentin uğultusu gibi sinsice söyleniyorum bir tek rüya görebilseydim eğer doğru dürüst bir rüya Elbe’de boğulmazdım.
neden suya para attım Blumen Park’ta neden gecenin yara yerinde döner merdivenlerini görmeye gittim Messehalle’nin... Bilir gibiyim gerçi,bilemiyorum alnımda tekerlek izler silemiyorum. Hamburg,1998, Yazarın YÜREĞİM KOYNUNDADIR(1986) adlı kitabından BURSA’DA ÖZLEM Salkım söğütler bencileyin inliyor Hacivat Dersi’nin ıssız kuytularında.
dudağımın kıyısında ardından yüreğim uçuyor.
sensizlik kokuyor gülüm seni özlüyor.
I.Bölüm
1. Neyse ki tez uyandım kurtardım oryantal düşlerimi Elbe’de boğulmaktan. Kutsallık adına bütün surelerin okunduğu bu kentte sular alabora ve sokağa düşmüş bir gemi gibidir yaşam. 2. Tutkunun bir adı vardı öyle değil mi kutsalın el değmemiş olmaklığın ama her gelen dokun(dur)uveriyor çekincesiz ‘İsa’nın Son Yemeği’ndeki kutsal fareye. Gül sanıyordum ya değilmiş meğer aldandım aşkın rengine yitirdim aşkın rengini.
Yollar öylesine bakımlı yaşam öylesine yavan ki buralarda tutup tombul bileklerinden sevgilimi düşe kalka kaçıramıyorum dağ taş kan ter içinde kalamıyorum korkunun elvanlısından tutmak gereğini duymuyor ellerimi sevgilim belki de unutmuş diğer ellerin arasında.kimbilir. Botanik Bahçesi’ndeki bir kaktüs gibi Hamburg’un yaşamak istemiyorum tropik utancımla el bebek gül bebek atımı istiyorum ayağımı basabileceğim üzengimi ve böyle uzağında durup sürgit kolayına kaçmayı düşünmüyorum yaşamın dağlarını da istiyorum türkülerimin kaçak odun kesmeye korkmaya kurdundan kuşundan ormancısından yan gelip yorgunluk atmaya yamaçlarında dedikodu yapmaya omuzları ıslak köylü dostlarımla ya da biraz politika bir dakikaya bin yalan sığdırabilen ve öğretmen sürdüren kasabalı politikacılarla... II.Bölüm 1. Neyseki tez uyandım, kurtardım ilkel düşlerimi Elbe’de boğulmaktan. Boğabilirler yine bir kaşık suda şiir yürekli ülkemin sevgili ecinnileri gönüllerince yargılayıp yüreksiz yasalarının kaygan hükmünce yüz yıla kıyabilirler kalem kırıcılar insancalara ve sevdiklerime ulaşamamanın öfkesi ve özlemiyle hırpalanırken yüreğim eşebilirler ayağımın altını iki yüzlü akrabalarım suçlayabilirler kolayından iki yüzlü ve iki kat yeteneksiz devrimci dostlarım.
Nasıl akmıyor sular buralarda neden göremiyorum suların rengi var mı neyse ki ayrımına vardım sonunda bütün bunların umurumda değil artık hangi sular akarsa aksın köprülerin altından. Kimliğimi soruyorlar bulanıp duruluyorum usuldan ürkek kağıtlara yazmıştım: terimiz aynı kokmuyor alnımızın çizgileri bile değişik... belki bir poyraz gelirde Samanlı Dağları’ndan Narlı yönünde savurur ulaşamadığım zamana kalakalmam buralarda topal bir fil gibi yapışkan ve umarsız.
nasıl anlatabilirim ki... ’bir ömür ardından koştuğunu’ sevdiğinin örneğin ve günün birinde kolayca, ve ‘çok sevdiği, ve kıskandığı için’ öldürdüğünü... ve neden insanlara değil de içini dağlara taşlara döktüğünü... 3. Neyseki tez uyandım kurtardım oryantal düşlerimi Elbe’de boğulmaktan. 4. Kurtardım 5. Kurtulamadım. Yazarın ÜLKEMİN GÜZEL YÜZLERİ adlı kitabından ÇOCUKLARA BURSALI ŞİİRLER SESSİZ ÇIĞLIK Küçük Sanayi’sinde Gemlik’in gücü yetmedi sözü geçmedi diye yaptığı işe duydu
bir deprem gibi şaklayan tokadın sesini ince dudaklı yüzünde soluk benizli minnacık... Küçük Sanayi’sinde Gemlik’in yanaklarından sızarak iz bıraktı gözyaşları ince dudaklı yüzünde korku bakışlı,minnacık...
çığlığı sessiz çocuğun Hamburg’da cıvıl cıvıl...
“ama”sı şu biri çırak biri çocuk. NARLI KÖYÜ ANISI -Narlı’nın dünkü ve bu günkü çocuklarına...- Narlı köyü deyince aklıma yeni gelin gibi nazlı ve gerdanı incili Gemlik Körfezi gelir.
teni çıbanlı çocuklar dalgalarla oynaşan tekneler gelir. Narlı köyü deyince aklıma zeytin gelir,kumsal gelir aşk yapan gençlerin terli kokusu yoksul balıkçıların korkusu gelir Ve bir yandan pirzola,börek kokusu bir yandan inşaat işçilerinin mide gurultusu gelir. Köylülerle söyleştiğim kentlilerle yüzleştiğim bahçesine fidan dikip hüznünü paylaştığım eski okulum gelir.
toprakla dostluğunu sağlama almış sırtını güneşe avuçlarını yağmura açmış bir zeytin dalı gibi sürgünüm gelir. Narlı’yı anımsayınca Zamanın su olduğunu Duru duru aktığını düşlerim.
Muratoba köyündeki öğrencilerimden söz zamanı geldiğinde söyleşmeye durduk gözlerindeki bütün ırmakları durdurdu Müzeyyen göl oldu.
ucu çıkmazlara varan yol oldu.
şimşek çaktı ve bir sağanak başladı sınıfımızda iri damlalar birleşip sel oldu.
onlar büyüdüler güle bülbül oldular bense yaşlı bir çınar zaman zaman da olsa gelip dalıma kondular. Yüklə 5,79 Mb. Dostları ilə paylaş:
|