Ortadoğu ve fiLİSTİn sorunu

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

FİLİSTİN

3. 1. 1948 Öncesi Filistin

Osmanlı Devletinin yasaklama ve kısıtlamalarına rağmen Filistin’e yine de birtakım Yahudi göçleri olmuş ve Birinci Dünya Savaşı sona erdiğinde Filistin’deki Yahudi nüfusu da artmış bulunmaktaydı. 1914 de Filistin’de 46 tane Yahudi kolonisi bulunduğunu ve bunların nüfuslarının da toplam 85000 kadar olduğu bilinmektedir.

Yahudilerin Filistin’de toprak mülkiyetlerinin gelişmesi, Mason denilen koloniler (Moşavot) halinde olmuştur. Başlangıçta müsaade ile küçük topraklar üzerine kurulan bu Yahudi kolonilerinin ,topraklarını hızla büyütmelerinde ,satın alınan toprakların ,Yahudilere sempati gösteren Araplar üzerine tescili gibi muvazaa yolu büyük rol olmuştur.

Dünya Savaşı sonunda Osmanlı Devleti yıkılmış, Filistin İngiliz yönetimi (Manda Rejimi) altına girince ,Filistin’e bir Yahudi göçü furyası başlamıştır.²¹ İngiliz Hükümeti, Mısır Büyükelçisi Henri Mahan aracılığı ile Mekke Şerifi Hüseyin ile 1914 yılında temas kurdu. İngilizler Hüseyin’e Arap Yarımadasında Osmanlıya karşı başlatacağı bir isyanda yardım alacaklarını ve kendisinin halife yapılacağı vaadinde bulundular. Ayrıca İngiliz Hükümeti, Şerif Hüseyin ‘den halifeliğe karşılık, Yahudilerin Filistin topraklarına yerleştirilmelerinde yardım sözü aldılar. Şerif Hüseyin 10 Haziran 1918 de Osmanlıya karşı Arap isyanı başlattı.²²

İngiltere’nin Şerif Hüseyin’e oynadığı oyun bu kadarla da kalmadı. Filistin’i bağımsız Arap Krallığına bırakmadığı gibi ,burada Yahudilere bir yurt edinmeyi vaad eden “Balfour Deklarasyonu “nu da kaleme aldı.

Balfour Deklarasyonu denilebilir ki, Chaim Weismann’ın eseridir. 1907 yılında Filistin’i ziyaret etmiş olan Weismann bu siyasi nüfuzundan yararlanarak , Filistin’de bir Yahudi yurdu kurulmasında İngiltere’nin desteğini kazanmak için 1909 ocak ayından itibaren harekete geçti. 2 Kasım 1917 de Lord Rostchild’a Balfur Deklarasyonu adını alan mektubu yazan Dışişleri Bakanı Balfour;

“ Majestelerinin hükümeti Filistin’de Yahudi halkı için bir milli yurt tesisini müsait karşılamaktadır.”

İkinci Dünya Savaşı çıktığında ise, Filistin Araplarının liderlerinden hiçbiri Filistin’de bulunmuyordu. Savaş yıllarında kendi içinde bölünmüş olan Filistin Arapları lidersizdir.

İngiltere’nin Kahire’deki Orta Doğu Devlet Bakanı 4 nisan 1945’te hükümetine sunduğu raporunda Filistin’de “ünite” bir devlet yani tek bir bağımsız Filistin Devleti’nin kurulmasını teklif etmiştir.

İngiltere savaş sonrasında Filistin’in kaderini çizileceği şartlara çözüm için kesin bir formül bulamamış olmanın kararsızlığı içine girmekteydi. Bu kararsızlık tabir caizse İngiltere Filistin’i “bırakıp kaçmaya” sevk edecektir.²³