Öss tarih teknik f¬ormülleri

ÖSS TARİH TEKNİK F­ORMÜLLERİ

1.TEKNİK FORMÜL:

1. 
   TARİH ÖNCESİ DEVİR
   
2. 
   YAZISIZ (ARKEOLOJİK) DÖNEMLER
   
3. 
   ARAÇ VE GEREÇLER
   

AÇIKLAMA: Bu 3 kavramdan birini soruda görürseniz diğer ikisini hemen hatırlamak zorundasınız. Bu 3 kavram birbirinden ayrılmaz. Bu soruda TARİH ÖNCESİ DEVİR tabirini görürseniz o soruda YAZISIZ DÖNEMLER ile ilgili bir anlatım var demektir. Dolayısıyla yazısız dönemleri ARAÇ – GEREÇLER ile birbirinden ayırabilirsiniz. Araç ve gereçler ikiye ayrılır: Taş araç ve gereçler­­­­ – Maden araç ve gereçler.

TAŞ DEVRİ MADEN DEVRİ

Kabataş’tan yapılan araç ve gereçler Bakır’dan yapılan araç ve gereçler

Yontma taş’tan yapılan araç ve gereçler Tunç’tan yapılan araç ve gereçler

Cilalı taş’tan yapılan araç ve gereçler Demir’den yapılan araç ve gereçler

SONUÇ: Gördüğünüz gibi Tarih Öncesi Devir yani TAŞ ve MADEN Devrinde YAZI YOKTUR. Her ikisi de birbirinden ARAÇ ve GEREÇ’LER ile ayrılmıştır. Göreceksiniz bu tür sorular kolayca çözülecektir.

NOT 1: Bu devirler arasındaki bir fark şudur. İnsanlar giderek daha sağlam araç ve gereçler yapmışlardır.

NOT 2: Maden denilince sadece bakır, tunç ve demiri düşünmeyin. Herhangi bir toplum bunların dışında altın, gümüş, çinko, kurşun vb. den araç ve gereçler yapmış olabilir. Ulaşacağımız yargı şudur: Bu toplum maden işlemesini bilmektedir. Burada yine önemli olan şunu ayırt etmektir: Bu toplum yazıyı biliyor mu? İşte ayırt etmek için kullanacağımız formül yine yukarıda öğrendiğiniz formüldür.

ÖRNEKLER:

1. 
   Anadolu’da tarih dönemlerinin Mezopotamya ve Mısır’dan daha geç başlaması, Anadolu’nun aşağıdaki özelliklerinden hangisinin bir sonucudur?
   
   1. 
      Yazının kullanılmasına daha geç başlanması Açıklama: Tarihi dönemlerde yazı var. Tarih önce
      
   2. 
      İstilaların daha çok olması si dönemlerde yazı yoktur. Öyleyse “Anadolu’da
      
   3. 
      Siyasi birliğin daha geç kurulması tarih dönemleri neden geç başlamıştır. Cevap A
      
   4. 
      Önemli ticaret yolları üzerinde bulunması
      
   5. 
      Çeşitli inançlara sahip insanların bulunması ( 1980- ÖYS )
      

2. 
   Cilalı Taş Devrinde yiyecek olarak kullanılmak üzere çeşitli bitkiler yetiştirilmeye başlamış, su kıyılarında birbirine bitişik bahçeli evler yapılmış, taşlardan yapılan alet ve silahlar daha kesici hale getirilmiş, bitki liflerinden giysiler, yiyecekleri saklamak için topraktan çanak çömlek yapılmıştır.
   

Bu açıklamada, Cilalı Taş Devri’nde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmiş olduğunu gösteren bir kanıt yoktur?

1. 
   Yerleşik hayata geçilmesi Açıklama: Cilalı Taş Devri Tarih öncesi devirdir. Bu nedenle
   
2. 
   Toraktan eşya yapılması henüz yazı bulunmamıştır. Cevap: E
   
3. 
   Kullanılan silahların geliştirilmesi ( 1991- ÖSS )
   
4. 
   Tarım üretimine geçilmesi
   
5. 
   Yazının bulunması
   

3. 
   Tarih öncesinin devirlere ayrılmasında aşağıdaki gelişmelerden hangisi daha çok etkili olmuştur?
   
   1. 
      Bazı hayvanları evcilleştirme Açıklama: Tarih öncesi Devir kavramını gördünüz mü?
      
   2. 
      Giyim kuşamda değişme Cevap: E (1984 ÖSS)
      
   3. 
      Tarımla uğraşma
      
   4. 
      Toplumsal dayanışma
      
   5. 
      Araç ve gereç yapma
      
4. 
   Tarih öncesinin devirler inceleyen bir tarihçi, en çok aşağıdaki bilimlerden hangisinden yararlanır?
   

A) Sosyoloji B) Arkeoloji C) Coğrafya D) Kronoloji E) Paleoğrafya (1988- ÖYS)

2.TEKNİK FORMÜL:

TARİH ÇAĞLARI ÖNEMLİ EVRENSEL OLAYLAR

TARİH DÖNEMLERİ __yazılı dönemler __ ÖNEMLİ OLAYLAR

TARİH DEVİRLERİ ÖNEMLİ KİŞİLERİN ETKİNLİKLERİ

AÇIKLAMA: Sizlerinde bildiği gibi tarih YAZI ile başlar. Yazının bulunmasından sonra Tarihi olayları aydınlatmak için artık araç gereçlere ihtiyaç yoktur. Neden? Çünkü artık YAZI vardır. Yukarıdaki teknik formülde gördüğünüz gibi Tarih çağları veya Tarih dönemleri veya Tarih devirlerinde YAZI temel etkendir. Peki, bu yazılı dönemlerin birbirinden ayrılmasındaki yöntem nedir? Evet, tarih dönemleri ya önemli evrensel olaylara göre ya da önemli olaylara göre ya da önemli kişilerin etkinliklerine göre birbirinden ayrılır.

SORU: Evrensel olay nedir?

CEVAP: Tüm insanları etkileyen olaylara evrensel olay denir.

SORU: Bir olay nasıl evrenselleşir?

CEVAP: Başka insanların veya başka toplumların ihtiyaçlarına (gereksinimlerine) cevap veriyorsa sözü edilen olay evrenselleşir.

SORU: Tarihte neden böyle bir ayırma olayı var? Neden Tarih Öncesi Devirler veya neden Tarihi Çağları diye birbirinden ayrılır?

CEVAP: Tarih araştırmalarında ve incelemelerinde kolaylık olması için.

AÇIKLAMA 2: Sevgili öğrenciler EVRENSELLİK ÖSS Tarih için önemli olduğu kadar sizlerin de bilmesi gereken zorunlu bir bilgidir. Bu zorunlu bilgi sizin bir insan ve bir dünya vatandaşı olmanızdan kaynaklanır. Kısaca, siz bir insansınız ve bir dünya vatandaşısınız, öyleyse tüm insanlar tarafından bilinen ve bilinecek ortak bilgileri bilmelisiniz.

I.ÖRNEK:

I. Yemek yemek

II. Su içmek

III. Uyumak

IV. Muz yemek

V. Konuşmak

VI. Tuvalet ihtiyacı

VII. Sigara içmek

VIII. Giyinmek

IX. Uçmak

X. Barınmak

Yukarıda verilenlerden hangisi dünyadaki bütün insanlar tarafından yapılmaz?

VEYA:

Yukarıda verilenlerden hangilerine bütün insanlar ihtiyaç (gereksinim) duymazlar?

CEVAP: IV. VII ve IX

II. ÖRNEK:

I. Demokrasi

II. Fransız ihtilali

III. Yeniçeri Ocağını Kaldırılması

IV. Anayasa-devlet örgütlenmesi

V. Yazının kullanılması

VI. Frigyalıların tarıma önem vermesi

VII. Cumhuriyet

IX. İnsan hakları

X. Osmanlı-Fransız ilişkilerinin düzenlenmesi

Yukarıda verilenlerden hangileri dünyadaki bütün insanların ihtiyaçlarına cevap verebilecek özellik taşımaz?

VEYA:

Yukarıda verilenlerden hangileri bütün insanlığı etkileyecek özellik taşımaz?

VEYA:

Yukarıda verilenlerden hangileri evrensel özellik taşımaz?

CEVAP: III, VI Ve X

ÖRNEKLER:

1. 
   Osmanlı İmparatorluğunda;
   
   • 
     1512–1520 yıllarında Yavuz,
     
   • 
     1520–1566 yılarında Kanuni,
     
   • 
     1564–1579 yılarında Sokullu,
     
   • 
     1566–1691 yıllarında Köprülüler dönemi yaşanmıştır.
     

Bu durumlara bakarak Osmanlı tarihindeki dönemlerin adlandırılmasında nasıl bir yol izlendiği söylenebilir?

A) Dönemlerin önemli olayları göz önüne alınmıştır. Açıklama: “Yavuz Dönemi”,

B) O yıllarda tarihin akışında rol oynayan kişilere bakılmıştır. “Kanuni Dönemi”

C) Dönemler, devlet yönetiminde en uzun kalanlara göre adlandırılmıştır. “Sokullu Dönemi”

D) Birbirine benzeyen padişah isimlerinin karıştırılmaması önemli sayılmıştır. “Köprülüler Dönemi”

E) En yaşlı devlet adamının ismi esas alınmıştır. Kişi atlarıyla dönemlerin

Belirlenmesi görülüyor.

Cevap: B (1984 ÖSS)

2- Osmanlı İmparatorluğunda,

• 
  İstanbul’un Fethi ile Kuruluş,
  
• 
  II. Viyana Kuşatması ile Duraklama,
  
• 
  Patrona Halil Ayaklanması ile Lale Devri sona ermiştir.
  

Bu bilgilere dayanarak, devirlerin sona ermesinde aşağıdakilerden hangisinin temel alındığı savunulabilir?

A) Diğer devletlerle ilişkiler Açıklama: “Kuruluş Dönemi”, “Duraklama Dönemi”, “Lale Devri” kişi B) Ünlü kişilerin adlarından söz etmediği için Cevap: C (1997 ÖSS)

C) Önemli olayların

D) Yapılan yeniliklerin

E) Kentlerin el değiştirmesinin

3. 
   I. Türk Kurtuluş Savaşı bütün tutsak uluslara yol gösterici olmuştur.
   

II. Fransız İhtilali’nin getirdiği ilkelerden çoğu diğer devletler tarafından da benimsenmiştir.

III. İngiltere ve Fransa’da başlayan Endüstri İnkılâbı daha sonraları diğer Avrupa devletlerine de yayılmıştır.

Buna göre, toplumsal ve siyasal alandaki gelişmelerin evrenselleşmesi neye bağlıdır?

1. 
   Başka toplumların ihtiyaçlarına da cevap vermesine Açıklama: Evrenselleşmeyi gördünüz mü?
   
2. 
   Değişmeleri yapan devletlerin kalkınmış olmasına Cevap: A (1984 ÖSS)
   
3. 
   Uygulamanın kolay olmasına
   
4. 
   Büyük devletleri etkilemesine
   
5. 
   İletişim araçlarının yaygınlaşmasına
   

3.TEKNİK FORMÜL:

A) KÜLTÜR VE UYGARLIK ETKİLEŞİMİ

1) GÖÇ

2) TİCARET

3) SAVAŞ VEYA FETİH

B) KÜLTÜR VE UYGARLIK ETKİLEŞİMİ

1) İLETİŞİM

2) HABERLEŞME

3) ULAŞIM

AÇIKLAMA: İnsanoğlunun en önemli özelliklerinden biri de hiç şüphesiz ETKİLEŞİMDİR. Kişi kişiden, toplum toplumdan, millet milletten, devlet devletten daima ve sürekli etkilenir. Yukarıdaki teknik formülde görüldüğü gibi ETKİLEŞİM ikiye ayrılır.

A)Tarih Öncesi Devirleri, İlkçağı, Ortaçağı ve Yeniçağı düşünün. Birbirinden çok uzak olan iki toplum birbirinden nasıl etkilenir? Üstelik günümüzdeki bir telefon, televizyon, internet, gazete, uydu vs.de yok. Evet, bunun cevabı yukarıdaki teknik formülümüzün içindedir. Bu iki uzak toplum ya birbiriyle TİCARET yapacaklar veya biri diğerinin bölgesine GÖÇ edecek veya birbirleriyle savaşacaklar. İşte bu GÖÇ— TİCARET— SAVAŞ veya FETİH sırasında bu iki toplum kesinlikle birbirinden etkilenir. Bu ETKİLEŞİM’İN en büyük kanıtı birbirinin diğerine benzemesidir. Yani değişmesidir. Bunu lütfen unutmayın. Çünkü ÖSS Tarih sorularında bu olay vazgeçilmez bir soru özelliği taşır. Bu ETKİLEŞİM sırasında hangi toplumun KÜLTÜR ve UYGARLIK düzeyi yüksek ise diğer topluma üstünlük kurar. Yani üstün, güçlü ve köklü kültüre sahip olanlar zayıf, güçsüz ve köklü kültüre sahip olmayan kültürleri eritirler.(asimile ederler).

SONUÇ: Bir toplumda ani bir değişiklik varsa bir GÖÇ ETKİLEŞİM’İ yaşanmıştır.

1. 
   Bir toplumda ani bir değişiklik varsa TİCARET ETKİLEŞİM’İ yaşanmıştır.
   
2. 
   Bir toplumda ani bir değişiklik varsa bir SAVAŞ veya FETİH ETKİLEŞİM’İ yaşanmıştır.
   

İşte bir bunların hepsine birden KÜLTÜR ve UYGARLIK ETKİLEŞİM’İ Diyoruz.

NOT: Bir ÖSS Tarih sorusunda ETKİLEŞİM sorusu sorulmuşsa GÖÇ — TİCARET veya SAVAŞ seçenekleri aynı anda bulunamaz. Aksi halde soru yanlış olur.

2. 
   İkinci ETKİLEŞİM günümüz özellikleri için geçerlidir. 1789 Fransız İhtilali ile başlayan YAKINÇAĞ’DA insanlar arası etkileşim en çok İLETİŞİM— HABERLEŞME ve ULAŞIMIN en üst düzeyde olmasıyla gerçekleşmiştir. Günümüzde bildiğiniz gibi telefon, televizyon, internet, gazete, dergi, basın, yayın, hava yolları, deniz yolları, karayolları inanılmaz düzeylere ulaşmıştır. Bu nedenle artık günümüz etkileşimi akıl almaz bir hızla gerçekleşmektedir.
   

SONUÇ: Günümüzdeki KÜLTÜR ve UYGARLIK ETKİLEŞİMİ ‘İNİ sağlayan en önemli temel unsurlardır: İLETİŞİM—HABERLEŞME—ULAŞIM’DIR

ÖRNEKLER:

1- Ön Asya’da yapılan bir kazıda bulunan M.Ö.4000 yılına ait bazı eserlerin, Orta Asya’da bulunan M.Ö.5000 yılına ait eserlere benzediği görülmüştür.

Aşağıdakilerden hangisinin ortaya konması bu uygarlığın Orta Asya uygarlığından etkilendiğine bir kanıt olabilir?

A) Bulana eserlerin aynı tarih devirlerine ait olduğunun Açıklama: Soru bölümündeki “etkilenme”

B) Ön Asya uygarlığını yaratanların Orta Asya’dan geldiklerinin kelimesini gördünüz mü? Kanıt

C) Orta Asya uygarlığının ileri bir uygarlık olduğunun nedir? GÖÇ, TİCARET, SAVAŞ

D) Ön Asya uygarlığının başka uygarlıkları etkilediğinin Cevap: B (demek ki göç etmişler)

E) Ön Asya’da bulunan eserlerin daha çeşitli olduğunun (1983 ÖSS)

2- İyonya’nın bir kültür merkezi olmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Pers istilasına uğraması Açıklama: Kültür-Ticaret ilişkisi

B) Ön Asya’dan gelen ticaret yollarının bitiş noktasında olması Cevap: B (1990 ÖYS)

C) Tarıma elverişli bir bölgede olması

D) Şehir devletlerinden olması

E) Deniz kıyısında ve yarımadalar üzerinde bulunması
3- “Çağlar boyunca Türk, İslam ve Hıristiyan kültürlerin etkileşmesini ortaya koymak isteyen bir araştırmacı İzmir’e gelmiştir. Çalışmalarına başlayacağı sırada bu araştırmacıya incelemelerini İstanbul’da yapması önerilmiş; böyle yaparsa daha çok kanıt bulabileceği söylenmiştir.”

İstanbul’un hangi özelliğine dayanılarak böyle bir öneride bulunulmuştur?

1. 
   Yeni Türk Devletinin en kalabalık ve gelişmiş kenti olmasına Açıklama: Direk olarak
   
2. 
   Haçlı Seferlerinin Anadolu’ya geçiş noktası üzerinde olmasına Kültürel etkileşim
   
3. 
   Bizans ve Osmanlı dönemlerinde hükümet, ticaret ve kültür merkezi olmasına sorulmuş. Cevap: C
   
4. 
   İstanbul’un Türklerden önce Araplar tarafından kuşatılmış olmasına (1981 ÖSS)
   
5. 
   Halkının, değişik kültürlerden gelen araştırıcıları hoşgörü ile karşılamasına
   

4.TEKNİK FORMÜL:

GÖÇEBE olan toplum avcılık, toplayıcılık ve hayvancılık yapar.


TARIM yapan bir toplumun göçebeliği sona erer.

YERLEŞİK YAŞAM başlar(Uygarlığın başlamasıdır.)









TARIM ve ÜRETİM Üretim fazla Taşınabilir sanat Köy, kent

Önemlidir. Olduğu zaman eserleri yerine ŞEHİRLEŞME

TİCARET MİMARİ eserler görülür.

Başlar. Görülür.

AÇIKLAMA: Yukarıdan aşağıya aşağıdan yukarıya bu oluşumu aklınızda tutunuz. Gerekirse ezberleyiniz. Çünkü bu oluşum da çok önemli bir ÖSS sorusu taşımaktadır. Yukarıdaki teknik formülde de gördüğünüz gibi ilk insanların sosyal yaşam özellikleri GÖÇEBELİKTİR. Çünkü beslenebilmeleri ve hayatta kalabilmeleri için hayvanları avlamışlar ve doğadaki bitkileri, sebze ve meyveleri toplamışlardır. Bu nedenle gıda neredeyse oraya gitmişlerdir. İşte bu yaşam şekli GÖÇEBELİKTİR. Fakat bir gün insanlar avlarının ayaklarına gitmek istememişlerdir. Avlarını ve topladıkları bitkileri kendi ayaklarına getirmek istemişler. Bu nedenle hayvanları evcilleştirmişler, bitkileri de sulaması kolay olsun diye bir nehrin kenarına ekmişlerdir. İşte böylece TARIM başlamıştır. Siz de bilirsiniz ki toprağı ektiğiniz zaman onun sulanması, bakılması ve işlenmesi lazım. İnsanlar bu mantıkla hareket ederek ektikleri toprakları terk etmiyorlar. Fakat bu seferde vahşi hayvanlardan ve olumsuz hava şartlarından korunmak gerekiyor. İnsanlar bunun da çözümünü buluyor. O zamana kadar yaşadıkları mağaraları ölçü alarak o nehir kenarındaki ektikleri arazinin kenarına evler yapıyorlar. Böylece YERLEŞİK YAŞAM başlıyor. Yukarıdaki teknik formülde yerleşik yaşamın altında oklarla belirtilen özellikler ise yerleşik yaşamın sonuçlarıdır.

ÖRNEKLER:

1- “Cilalı Taş Devrinde, yiyecek olarak kullanılmak üzere çeşitli bitkiler yetiştirilmeye başlanmış, su kıyılarında birbirine bitişik, evler yapılmış, taşlardan yapılan alet ve silahlar daha kesici hale getirilmiş, bitki liflerinden giysiler, yiyecekleri saklamak için topraktan çanak çömlek yapılmıştır.

Bu açıklamada, Cilalı Taş Devri’nde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmiş olduğunu göstere bir kanıt

Yoktur?

A) Yerleşik hayata geçilmesi Açıklama: Cevap E (1991 ÖSS)

B) Topraktan eşya yapılması

C) Kullanılan silahların geliştirilmesi

D) Tarım üretimine geçirilmesi

E) Yazının bulunması

2- Genel olarak Türklerde sanat Uygurlara kadar taşına bilir malzemeden deri, ahşap, metal ve taş işçiliğine dayalıdır. Uygurlarda ise sanat manastır, saray yapımı ve bunların iç donanımı biçiminde gelişme göstermiştir.

Türklerde sanatta görülen bu gelişme, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesidir?

1. 
   Göçebe hayattan yerleşik hayata geçtiğinin Açıklama: Teknik Formülümüzü soruya uygulayınız.
   
2. 
   Ülkenin sınırlarının genişlediğinin Cevap: A (1994 ÖSS)
   
3. 
   Komşu devletlerle ilişkilerin zayıfladığının
   
4. 
   Ticaret anlayışının değiştiğinin
   
5. 
   Ülkenin istilalardan korunduğunun
   

5.TEKNİK FORMÜL:

MERKEZİ YÖNETİM FEODALİTE

MERKEZİ OTORİTE DEREBEYLİK

MERKEZİYETÇİLİK BEYLİK

MUTLAK KRALLIK Birbirine MELİK

MUTLAK OTORİTE BAĞIMSIZ ŞEHİR DEVLETİ

ÜLKE BÜTÜNLÜĞÜ Karşıt kurumlar PRENSLİK

SİYASAL BİRLİK veya oluşumlar AYAN—SENED-İ İTTİFAK

SULTAN YENİÇERİ

PADİŞAH İSYAN— AYAKLANMA

İSTANBUL HÜKÜMETİ MEHMET ALİ PAŞA

TEMSİL HEYETİ

AÇIKLAMA: 1. Çerçevedeki 10 kurum veya durumun tamamı birbirleriyle aynı anlama gelir. 2.Çerçevedeki 11kurum veya durumun tamamı da birbirleriyle aynı anlama gelir. Biz burada her iki çerçeveden bir kurumu alalım ve bu iki kurum kendi çerçevelerini temsil etsinler. 1. çerçeveyi MERKEZİ YÖNETİM 2. çerçeveyi FEODALİTE temsil etsin. Buna göre aşağıdaki özelliklere çok dikkat edin.

Bu ülkede;

MERKEZİ YÖNETİM FEODALİTE


Varsa yoktur

Güçlüyse zayıftır

Yoksa vardır

Zayıfsa kurulur

Zayıfsa güçlüdür

Kurulursa yıkılır

Yıkılırsa kurulur

Güçlenmek istiyorsa yıkar

Sözü geçiyorsa etkisizdir

Sözü geçmiyorsa etkindir
Şimdi bu oluşumu ve karşıtlaşmayı şöyle okuyacaksınız.

Bir ülkede merkezi yönetim varsa, feodalite yoktur.

Bir ülkede merkezi yönetim güçlüyse feodalite zayıftır.

Bir ülkede merkezi yönetimin sözü geçmiyorsa, feodalite etkindir. Vs.

NOT1: Unutmayınız bu zıtlaşma (karşıtlaşma) durumu bu konuyla ilgili tüm ÖSS tarih sorularında değişmemiştir. Bu nedenle bu karşıtlaşmayı ezbere bilmelisiniz. Bu durum İnkılâp Tarihi soruları içinde geçerlidir.

Ne zaman bu iki kurumdan veya durumdan birini soruda görürseniz bu karşıtlaşmanın cevap olduğunu aklınızdan çıkarmayınız.

NOT2:FEODALİTE: Kaos karışıklık, düzensizlik, düzen ve kural tanınamazlık, bozgunculuk başına buyruk hareket etmek, aykırılık, vs. anlamlarına gelir.

ÖRNEKLER:

1. 
   Hitit Krallığı, feodal beyliklerden oluşmuş bir devletti. Daha sonraları bu beylikler kaldırılmış, yerlerine valiler atanmıştır.
   

Bu değişiklikle ulaşılmak istenen amaç aşağıdakilerden hangisidir?

1. 
   Saltanat kavgalarını önlemek Açıklama: Sanıyorum hemen cevabı buldunuz.
   
2. 
   Beylerden, daha önemli görevlerde yararlanmak (Feodalite, Krallık, Vali atama)
   
3. 
   Merkezi yönetimi güçlendirmek Cevap: C (1990 ÖSS)
   
4. 
   Beyler arasında anlaşmazlık çıkmasını önlemek
   
5. 
   Yönetimde, yetenekli kişilere görev vermek
   

2- Anadolu Selçuklu Devletinde, kendilerine bir bölgenin yönetimi verilen hanedan üyelerine “Melik” deniyordu.

Kendi bölgelerinin yönetiminde söz sahibi olan meliklerin para bastırma, savaş açma ve siyasi görüşme

yapma yetkileri yoktu.

Meliklerin yetkilerinin sınırlı tutulması, aşağıdakilerden hangisine önem verildiğini gösterir.

1. 
   Sınırların güvenliğinin artırılmasına Açıklama: Meliklerin yetkisinin kısıtlanmasının nedeni Feodal
   
2. 
   Ekonomik durumun düzeltilmesine beylik olmamaları içindir. C’deki cevap Cümlesi
   
3. 
   Ülke bütünlüğünün korunmasına yerine “Merkezi otoriteyi güçlü tutmak” da
   
4. 
   Yerleşik hayatın yaygınlaştırılmasına denilebilirdi. (çünkü aynı anlam, farklı cümle kuralı)
   
5. 
   Dış ilişkilerin arttırılması Cevap: C (1992 ÖSS)
   

1.ANAHTAR KELİME:

ATEŞ: Sıcaklık, ısı, ısınma, eritme, kor, yanma, yakma, alev, kül, duman, aydınlanma, pişirme.

AÇIKLAMA: ATEŞ bir anahtar kelimedir. Yukarıda ateşle ilgili, ateşi çağrıştıran, ateş açılımı kelimelerini görüyorsunuz. Arkeolojik kazıların yapıldığı bir yerde yukarıda açılımı verilen kelimelerden biri veya birkaçı geçiyorsa, o kazı bölgesinin insanları ATEŞ kullanmasını biliyorlar demektir.

NOT: ÖSS’de ATEŞ ile ilgili sorular paragrafta veya seçeneklerde yoktur. Fakat testlerde ve deneme sınavlarında bolca rastlayabilirsiniz.
2.ANAHTAR KELİME:

KALE: Sur, müstahkem yer, savunma, korunma, önlem, sağlamlık.

AÇIKLAMA: Yukarıda KALE’Yİ çalıştıran veya KALE’YE ait bazı kelimeler verilmiştir. Bu kelimelerden biri veya birkaçı paragrafta, soruda veya seçeneklerde geçiyorsa orada KALE ile ilgili bir anlatım var demektir. Yapılacak yorum da yine bu kelimeler ile iç içedir. Örneğin; bir toplum, şehirlerinin etrafını surlar ile çeviriyorsa düşmanlarına karşı bir önlem alıyor demektir.

NOT: ÖSS Tarh sorularında KALE başlı başına bir soru özelliği taşımaz. Ama seçeneklerde veya paragrafta dolaylı şekilde yer aldığını göreceksiniz.
3.ANAHTAR KELİME: