Otuz biRİNCİ DӘRS

ƏLLİ DÖRDÜNCÜ DӘRS

ORUCUN FӘZİLӘTİ

Namazdan sonra hər bir müsəlmanın üzərinə düşən ilahi vəzifələrdən biri də Ramazan ayının vacib orucudur. Orucun hansı şəraitdə və hansı şərtlərlə tutulması haqda fiqh kitablarında ətraflı izahlar verilmişdir. Oruc, insanın günah, şəhvət, nəfsani istəklərdən uzaq olması üçün ən gözəl vasitədir. Bu yolla Allahın istək və məhəbbətini və bunun nəticəsində Onun rizasını qazanmaq mümkün olur.

Bu dərsimizdə Peyğəmbər (s) və Mə᾿sum imamların (ə) ürək oxşayan kəlamlarından istifadə edərək orucun əhəmiyyət və səbəbləri haqda söhbət açacaq və bununla da oruc tutan hər bir şəxsin üzərinə düşən vəzifələri aydınlaşdıracağıq.

ORUC MӘNİM ÜÇÜNDÜR

Peyğəmbər (s) buyurur:

«Allah-taala buyurur:

Hər bir xeyirxah işin ondan yeddi yüzə qədər savabı vardır. Onlardan fərqli olaraq orucun öz savabı vardır. O, Mənə məxsus olduğu üçün savabını da Mən Özümə verəcəyəm».¹

Bu məzmunda imam Sadiq (ə)-dan nəql olunmuş hədisdə deyilir:

«Səbr etmək və namaz qılmaqla [Allahdan] kömək diləyin» ayəsindən məqsəd, Ramazan ayının orucudur».²

Buradan əgər «Yalnız [dünyada Allah yolunda çətinliklərə] səbr edənlərə [axirətdə] saysız-hesabsız mükafat veriləcəkdir!» ayəsi də diqqəti cəlb edərsə, hədisin mə᾿nası daha da açıqlanacaqdır. Çünki, bu hədisdə sair xeyirxah işlər üçün savablar müəyyən edilmiş, oruca gəldikdə isə, Allah-taala bu işin mükafatını şəxsən Öz üzərinə götürmüşdür.

Peyğəmbərdən (s) nəql olunmuş başqa bir hədisdə deyilir: «Allah-taala buyurur: Adəm övladlarının orucdan başqa gördükləri hər bir əməl onların özlərinə aiddir. Oruc isə Mənə aiddir və onun mükafatını da Mən Özüm verəcəyəm. Dünyada silahla özünüzü qoruduğunuz kimi, oruc da qiyamət günü mö᾿minlərin [axirətin əzabından] hifz edib qoruyar. Bu bir həqiqətdir ki, oruc tutan şəxsin ağızından gələn iy Allah üçün müşk iyindən daha gözəldir. Oruc tutan şəxslər iki dəfə sevinərlər: İftar etdikləri və məhşərdə Allahla görüşüb onları cənnətə daxil etdiyi zaman».³

«And olsun Allaha! Oruc tutan şəxsin ağzından gələn iy Allah üçün müşk iyindən daha gözəldir. Allah-taala buyurur:

«[Oruc tutan bəndəm] yemək-içməyin ləzzətini Mənə xatir tərk etmişdir. Oruc Mənə məxsusdur, onu da Mən özüm mükafatlandıracağam.»¹

ORUC MÜSӘLMANIN QALXANIDIR

Peyğəmbər (s) buyurur:

«Oruc cəhənnəm odunun qarşısında [iman əhli] üçün bir sipərdir».²

«Oruc tutmağı sizlərə tövsiyə edirəm, çünki oruc cəhənnəm odunun qarşısında sipərdir. Әcəl sizləri haqladığı zaman ac ola bilirsinizsə, belə edin».³

Peyğəmbərin (s) orucu cəhənnəm odunun müqabilində qalxan və sipərə bənzətməsinin əsas səbəbi şəhvət və qəzəb qüvvələrindən qaynaqlanan günahların qarşısını almaq və insanın haqq yoldan uzaq düşməməsidir. Nə qədər ki, oruc tutan şəxs onu viran etməyib «Oruc, müsəlman üçün bir sipərdir».

Demək, düçar olduğu günahlarla orucunu batil edən şəxslər sanki öz sipərlərini əməlləri ilə yırtıb dağıtmış olarlar.

ORUCUN SӘBӘBLӘRİ

Әli (ə) buyurur:

«Allah-taala orucu insanların imanlarının sınağı üçün vacib etmişdir».⁴

Həzrət Fatimeyi Zəhra (ə) buyurur:

«Allah-taala orucu insanların öz imanlarında möhkəm və sabit olmaları üçün vacib etmişdir».⁵

İmam Cə᾿fər Sadiq (ə) buyurur:

«Oruc onun üçün vacib edilmişdir ki, varlı və yoxsul bərabər olsun. Çünki varlılar istədiklərini çətinlik çəkmədən əldə edir və aclığın nə olduğunu təsəvvür belə etmirlər. Varlıların, yoxsulların çətinliklərini dərk edib hallarına yanması və aralarında bərabərliyin bərqərar olunması üçün oruc vacib edilmişdir».⁶

Həzrət Әli ibni Musa Riza (ə) buyurur: «Orucun mö᾿minlərə nə üçün vacib olduğunu soruşsanız, cavabında sizlərə deyiləcək: Yoxsulların aclıq və susuzluqlarını dərk edib özlərinin qiyamət günü əli boş olduqlarından agah olmaları üçün. Bu ilahi hökmün vacib olmasının səbəblərindən biri də oruc tutan şəxsin özünü Allah qarşısında kiçik və Ona möhtac olduğunu görməsidir. Orucluğun aclıq və susuzluğuna səbr edən iman sahibləri Allah rizasını qazanıb axirət dünyasının mükafatına nail olarlar. Bütün bunlarla yanaşı, mö᾿minlər oruc tutduqları müddət ərzində yoxsulların keçirdikləri ağır həyat tərzini özlərində yaşadır, qəzəb və şəhvət kimi şeytani xislətləri özlərindən uzaqlaşdıraraq mə᾿nəvi saflığa nail olurlar. Eyni zamanda mö᾿minlərin çəkdikləri zəhmət və məşəqqət onları yoxsul təbəqəyə maddi yardım etməyə sövq edir».¹

ORUCUN MӘ᾿NӘVİ NӘTİCӘLӘRİ

Peyğəmbər (s) buyurur:

«Oruc tutan şəxsin yatmağı ibadət, aldığı nəfəs isə təsbihdir [Allahı zikr etmək]».²

«Həqiqətən Allah Öz mələklərinə oruc tutan şəxslərə dua etmələrini əmr etmişdir».³

«Әgər bir gün müstəhəb oruc tutan şəxsə durduğun yerin ağırlığı qədər qızıl verilsə, yenə də savabına layiq olmayacaqdır. Onların layiqli mükafatı yalnız axirət günü veriləcəkdir.»

Әli (ə) buyurur:

«Oruc tutan şəxsin yuxusu ibadət, sükutu isə Allaha zikrdir. Onların duası qəbul, gördüyü əməllərin savabı isə neçə bərabərində veriləcəkdir.»⁴

Peyğəmbər (s) buyurur:

«Oruc tutan şəxs müsəlman bir şəxsin qeybətini etməyincə, yatağında olsa belə, Allaha ibadət etmiş olur».⁵

ORUC NӘDİR?

İmam Cə᾿fər Sadiq (ə) buyurur: «Oruc tutmaq tək yemək yeməməkdən və su içməməkdən ibarət deyildir, insan gözü, qulağı, övrəti, ümumiyyətlə gördüyü bütün işlərlə oruc tutmalı və özünün şəhvət və nəfsani istəklərinə qalib gəlməyi bacarmalıdır. Bacardıqca az danışmalı və öz xidmətçilərinə qarşı olduqca mülayim olmalıdır».⁶

İmam Riza (ə) buyurur:

«Oruc tutduğunuz zaman qulağınız, gözünüz, dəriniz və tükləriniz də oruc tutmalıdır».⁷

SUALLAR VӘ TAPŞIRIQLAR

1. Nə üçün Allah-taala oruc tutan şəxsləri şəxsən Özü mükafatlandıracağına və᾿də verir?

2. Oruc tutan şəxsin iki sevinci nədən ibarətdir?

3. Orucu «Cəhənnəm odunun sipəri» adlandırmaq nə mə᾿na kəsb edir?

4. Orucun vacibliyinin səbəbləri nədən ibarətdir?

5. Orucun mə᾿nəvi nəticələrini bəyan edin.

6. Oruc dedikdə, yalnız yemək və içməkdən pəhriz nəzərdə tutulurmu?