O‘zbekiston milliy universiteti m. ShAripov d. Fayzixo‘jayeva mantiq tarixi va nazariyasi falsafa yo‘nalishi talabalari uchun Darslik Toshkent



Yüklə 1,13 Mb.
səhifə162/180
tarix25.11.2023
ölçüsü1,13 Mb.
#134832
1   ...   158   159   160   161   162   163   164   165   ...   180
O‘zbekiston milliy universiteti m. ShAripov d. Fayzixo‘jayeva ma-fayllar.org

Boshlang‘ich bilimlar


Ibn Sinoda


Nasriddin Tusiyda

1. Aksiomalar


1.Hissiy qabullash


2.Sezgilar vositasida hosil qilingan bilim


2.Sinalgan holatlar


3. Tajriba asosida hosil qilinuvchi bilim


3. Boshqalardan bilib olingan bilimlar


4 Boshqa kishilardan bilib olingan fikrlar


4. Birlamchi prinsiplar-aksiomalar


5 Aqlda doimo mavjud bo‘ladigan bilimlar


5. Faraz


6 Intuitsiya


6. Taxminlanayotgan sillogizmdan kelib chiqadigan mulohaza


7 Ko‘pchilik tomonidan qabul etilib, tasdiqlangan bilim


7. Intuitsiya


8 Dono kishilar tomonidan belgilanuvchi bilimlar


8. Tarkibida omonim so‘zlar bo‘lgan mulohazalar


9 Ehtimollik tarzida bo‘lgan bilimlar


9. Hamma qabul qilgan mutlaq holatlar


10 O‘xshashlikni ifodalovchi bilimlar


10. Kam sonli odamlarga ma’lum bilimlar


11 Zohiriy bilimlar


11. Fakt sifatida ma’lum bir kishining fikrini ifodalovchi mulohaza


12 Taxminiy bilimlar


12. O‘quvchini ilm olayotganida e’tirof etishi zarur bo‘lgan holatlar


13.Xayol


13. Yo‘l qo‘yilgan holatlar




14. Zohiriy ma’lum holatlar




15. Gumon bo‘lgan holatlar




16. Xayol



Tusiyda dastlabki 6ta bilim isbotlovchi sillogizm uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. 7-8-lar paralogizm va sofizmlar asos hisoblanadi. 9-11-lar dialektik xulosaning boshlang‘ichlaridir. Qolganlari ritorik isbotlashda qo‘llaniladi. Nasiriddin Tusiy ham apodeyktik, dialektik, ritorik, sofistik va she’riy isbotlash usullarini e’tirof etadi.



Yüklə 1,13 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   158   159   160   161   162   163   164   165   ...   180




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin