O’zbekisтon respublikasi oliy va o’rтa maхsus тa’lim vazirligi

n
n
n
n
m
m
m
m
a
j
a
j
a
j
a
b
j
b
j
b
j
b
p
W



















(11.59) 
a
0
...a
n
va b
0
...b
m
– o’zgarmas koeffitsiyentlar bo’lganidan 

ga 0 dan 

gacha 
turli qiymatlar berib va har gal W
1
(j

) ni hisoblab, vektor W(j

) ning godografini 
qurish mumkin. Bu godograf tizimning amplituda-faza tavsifnomasi deyiladi. 
Тurg’unlikning amplituda-faza mezoni yoki Naykvist mezoni quyidagicha 
ta’riflanadi: berk tizimning turg’un bulishi uchun ochiq turg’un tizimning 

---

amplituda-faza tavsifnomasi 

ga 0 dan 

gacha o’zgarganda (-1; j0) 
koordinatalarga ega bo’lgan nuqtani qamramasligi zarur hamda yetarlidir. 
Тurg’un va noturg’un ARТning amplituda-fazaviy tavsifnomasi 11.15-rasmda 
keltirilgan. 
Тurg’unlikni bu usulda tadqiq etishining afzalligi shundaki, ochiq rostlash 
tizimining amplituda-faza tavsifnomasini tajriba yo’li bilan olish mumkin. 
ARТ ning amplituda-faza tavsifnomasini tajriba yo’li bilan topishda uning 
kattaliklarini va uzatish funksiyasi ifodasini oldindan aniqlash kerak emas, bu esa 
turg’unlikni tadqiq etish masalasini ancha osonlashtiradi. 
11.15- rasm. Amplituda-fazaviy tavsifnomalar. 
11.6.Avtomatik rostlash jarayonining sifat ko’rsatkichlari 
Avtomatik rostlash tizimlari turg’un bo’lishi bilan bir qatorda, ma’lum 
darajada sifatli rostlashni ham ta’minlashi lozim. Rostlash jarayonining sifatiga 
bo’lgan talablar har qaysi konkret holda turlicha bo’lishi mumkin; deyarli barcha 

---

ARТlarning ishini tavsiflaydigan eng muhim sifat talablarini ko’rib chiqamiz. 
Keyinchalik bu talablarni sifat ko’rsatkichlari deb ataymiz. ARТ ning sifat 
ko’rsatkichlari tizimning o’tkinchi jarayondagi ishini tavsiflaydi. ARТning 
kirishiga birlik g’alayon berilgandagi o’tkinchi jarayonning egri chizig’i 11.16- 
rasmda ko’rsatilgan. ARТ ning asosiy sifat ko’rsatkichlari: rostlash vaqti–o’tkinchi 
jarayon davom etadigan vaqt, o’ta rostlash 

jarayonining tebranuvchanligi, 
barqaror xato, o’tkinchi jarayonining so’nish tavsifi va turg’unlik zahirasi. 
11.16– rasm. Avtomatik rostlash tizimi o’tish jarayonining tavsifi 
Rostlash vaqti tizimning tezkorligini tavsiflaydi va rostlanuvchi miqdorning 
rostlagichning nosezgirlik doirasiga o’tish vaqti t
p 
ga mos keladi (nosezgirlik 
doirasi barqaror qiymatning 1-3% ini tashkil etadi). 
Rostlanadigan miqdorning barqaror qiymati protsentlarda ifodalangan 
maksimal og’ishi 

u
max
o’ta rostlash 

deb ataladi: 
bu yerda y
max
– rostlanadigan miqdorning o’tkinchi jarayon dagi
maksimal qiymati; 
u
0
– rostlanadigan miqdorning berilgan qiymati. 
Jarayonning tebranuvchanligi rostlanadigan miqdorning rostlash vaqtida 
tebranishlar soni bilan tavsiflanadi. 
Тebranuvchanlik miqdor jihatidan so’nishning logarifmik dekramenti 
bo’yicha baholanadi; so’nishning logarifmik dekrementi bir yo’nalishdagi 
rostlanadigan miqdorning navbatdagi ikki og’ishi amplitudalari nisbatining natural 
logarifmidan iborat: 
2
1