Avtomatika elementlari tizimning eng asosiy qismi bo’lib, quyidagi
funksiyalardan birini bajaradi:
- nazorat qilinayotgan yoki rostlanayotgan kattalikni qulay ko’rinishdagi signalga
o’zgartirish (birlamchi o’zgartgich - datchiklar);
- bir energiya ko’rinishidagi signalni boshqa energiya ko’rinishidagi signalga
o’zgartirish (elektromexanik, termoelektrik, pnevmoelektrik, fotoelektrik va
xakozo o’zgartgichlari);
-
signal
tabiatini
uzgartirmasdan
uning
kattaliklarini
uzgartirish
(kuchaytirgichlar);
- signalning kurinishini uzgartirish (analog-rakam, rakam analog
uzgartkichlari).
- signalning formasini uzgartirish (takkoslash vositalari),
- mantikiy operatsiyalarni bajarish (mantikiy elementlar),
- signallarni taksimlash (taksimlagich va kommutatorlar),
- signallarni saklash (xotira va saklash elementlari),
- programmali signallarni xosil kilish (programmali elementlar),
- bevosita jarayonga ta’sir kiluvchi vositalar (ijrochi elementlar).
Avtomatika elementlarining funksiyalari xar xil bulganiga karamay,
ularning parametrlari umumiy xisoblanadi va ularga kuyidagilar kiradi:
- statik va dinamik rejimlardagi tavsifnomalari;
- uzatish koeffitsiyenti (sezgirlik, kuchaytirish va stabilizatsiya
koeffitsiyentlari);
- xatolik (nostabillik);
- sezgirlik chegarasi.
Хar bir avtomatika elementi uchun turgunlashgan rejimda kirish
x va chikish
signallari
u orasida
u=f(x) bogliklik mavjud. Ushbu bogliklik elementning statik
tavsifnomasi deyiladi. Ularni uch guruxga ajratiladi: a) chizikli,
b) uzluksiz nochizikli, v) nochizikli uzlukli (1.1-rasm).
Dostları ilə paylaş: