81
etiladigan vaqtni kamaytirish yoki hisob-kitobning o`zini amalga
oshirishga imkon beradigan hisob-kitoblarning texnik vositalari kiradi.
Masalan, bank plastik kartalariga xizmat ko`rsatuvchi texnik
vositalarning keng ommalashganligi aholi o`rtasida ushbu to`lov
vositasining ommalashuviga va, binobarin, naqd pulsiz pul
mablag’larining qo`llanilishining oshishiga olib keladi. Naqd pulsiz
pul
mablag’lari qo`llanilishi chastotasining ko`payishi pul
muomalasining umumiy tarkibida naqd pullarning kamayishiga va
davlatning pul aylanishini tartibga solish asosiy uslublarining
o`zgarishiga olib keladi.
Pul muomalasining tezligi pul aylanishining muhim tavsifnomasi
hisoblanadi. Bu shu bilan bog’liqki, muayyan vaqt davomida
(masalan, yil davomida) har bir pul birligi aylanishining soni
qanchalik ko`p bo`lsa, iqtisodiyotning normal faoliyat yuritishi uchun
zarur bo`lgan pul mablag’larining miqdori shunchalik kam bo`ladi.
Amalda pul massasi muomalasining tezligi daromad muomalasining
tezligini ko`rsatadi.
Oxirgi yillarda inflyatsiya tez-tez uchrab turadigan jarayon bo’lib
sifati ham o’zgarib bormoqda. Buning sababi shundaki, hozirgi
kunlardagi inflyatsiya: birinchidan, uzluksiz baholarning oshishiga;
ikkinchidan
pul
muomalasi
qonunining
buzilishi
natijasida
umumxo’jalik mexanizmining ishdan chiqishiga olib keladi. XX asr
inflyatsiyasining
asosiy
sababi
tovar
kamyobligigina
bo’lib
qolmasdan, ishlab chiqarish va qayta ishlab chiqarishda krizislar
mavjudligi bilan ifodalanadi. Hozirgi davr inflyatsiyasi birinchidan,
pul talabining tovar taklifidan oshishi natijasida pul muomalasi
qonunining buzilishi; ikkinchidan, - ishlab chiqarishga
Dostları ilə paylaş: