Өзбекстан Республикасы жоқары ҳәм орта арнаўлы билимлендириў министирлиги

2. 
Yassawiy poeziyasınıń janrlıq, tematikalıq hám ideyalıq 
baǵdarları, obrazları hám olardı úyreniw principleri. Orta ásir musılman 
ellerinde adamlardı jaqsılıqqa, hadallıqqa, ádalatlıqqa tárbiyalawdıń, zulımlıqtı, hár 
qanday jamanlıqtı jeńiwdiń eń nátiyjeli jolı shın júrekten qudaǵa iseniw, onı eń 
aǵla qúdiret dep tán alıw, islam dininiń aqıydalarına, talaplarına, onıń barlıq 
tártiplerine turmısta (paniy* dúnyada) ámel qılıw, boysınıw dep túsinetuǵın edi. 
Bul jaqsılıqqa erisiw ushın, yaǵnıy qudaǵa jetisiw ushın haqıyqıy gúres jolı edi. 
*
Juldızsha menen kórsetilgen sózlerdiń mánisi temanıń izindegi sózlikte berilgen.

Eskertiw: Mısalǵa keltirilgen hikmetler sabaqlıq avtorı tárepinen qaraqalpaqshalanǵan. 

---

43 
Bul gúrestiń ámeliy tárepleri jaqsı minez-qulıq, jaqsı ádet, jaqsı sóz, úgit-násiyat 
arqalı insannıń qálbin tazalaw, ruwxıy dúnyasın jaqsılıq nurları menen toltırıw 
bolıp esaplanadı. Kórkem ádebiyatta aqıl-násiyat mazmunına iye shıǵarmalardı 
didaktikalıq janrdaǵı shıǵarmalar dep ataydı. Yassawiydiń hikmetleri qosıq 
penen jazılǵan didaktikalıq janrdaǵı shıǵarmalar bolıp tabıladı. 
Yassawiy poeziyası, tiykarınan, diniy temanı sáwlelendiredi. Din – bul 
Allaatalanıń óz bendelerine payǵambar arqalı jibergen buyrıqlarınıń, nızamlarınıń, 
tártipleriniń jıynaǵı (majmuası). Insan ómir boyı qudaǵa kóńlin berip, onıń 
jibergen tártip, nızamların orınlap iyman iyesi bolıwı kerek. Iymanlı adam Allanıń 
súyiklisi, jaqsı adam esaplanadı. Iymanlı adam Allataalaǵa kónil berip (sufiylik 
tálimatta oǵan ashıq bolıp), namaz oqıw, oraza tutıw, tapqan mal-dúnyadan zákát 
beriw (qayır-saqawat ushın tabısıńnıń belgili bir bólegin shıǵarıw), nápsini* tıyıw, 
sınıq bolıw (ózimshillikti jeńip, ádepli, kishipeyil bolıw), sabır-taqatlı bolıw, ilim-
bilimge umtılıw sıyaqlı onıń tártiplerin buljıtpay orınlaydı. Yassawiy poeziyasında 
islam dininiń tiykarǵı tártipleri, nızamları, parızları, olardı orınlaw jolları baslı 
tema sıpatında sáwlelengen. Eger de bende usı talaplardı orınlap, kóńline jaqsılıq 
nurların quysa, ol kámil insan dárejesine erisedi.