Hukukun temel kavramlari
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3.1.1.4. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesiyle birlikte hukuk sistemimize cumhurbaşkanlığı kararnamesi adıyla yeni bir yazılı hukuk kaynağı girmiştir. Bu hukuk kaynağı anayasada şu şekilde düzenlenmiştir: “Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran yasayla düzenlenmesi öngörülen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Yasada açıkça düzenlenen konularda Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yasalarda farklı hükümler bulunması halinde, yasa hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda yasa çıkarması durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.” (Anayasa, m. 104). Bu Düzenlemeye Göre Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi: -Cumhurbaşkanı, temel haklar ve ödevlerin siyasal haklar ve ödevler kısmıyla kişi hakları ve ödevleri kısımlarında yer alan haklar ve ödevler konularında cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkaramaz. Bunların dışında kalan ekonomik ve sosyal haklar konularında cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Örneğin din ve vicdan özgürlüğü, konut dokunulmazlığı, ifade özgürlüğü gibi konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkaramazken; ailenin korunması, eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi konularında çıkarılabilir. -Anayasada yalnızca yasayla düzenlenmesi öngörülen konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Örneğin suçların ve cezaların sadece yasayla düzenleneceği öngörüldüğünden cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bu konular düzenlenemez. Yine verginin yasallığı ilkesinin bir sunucu ve gereği olarak vergiler de ancak yasayla konacağından cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle vergi konamaz. -Yasada açık bir biçimde düzenlenmiş olan konularda cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. -Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yasalar geçersiz kılınamaz. Bu, yasaların cumhurbaşkanlığı kararnamesine üstün olmasının bir sonucudur. Örneğin Türk Borçlar Kanununda açıkça düzenlenmiş olan kira artışıyla ilgili düzenleme, cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle değiştirilemez. Benzer biçimde şekilde Türk Medeni Kanununda yer alan ergin/reşit olma yaşının on sekiz olduğu, cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle değiştirilemez. -Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle yasalar çeliştiğinde, yasadaki düzenlemeler geçerlidir. Bu da şu şekilde olur, cumhurbaşkanı, yürürlükte olan yasalardan sonra, yürürlükteki yasada yer alan bir hususta cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarmıştır ve bunlar arasında çelişki 56 vardır. Bu durumda yasadaki düzenleme esas alınır. Çünkü alt bir normla üst bir norm değiştirilemez. Bu, normlar hiyerarşisinin bir gereğidir. Bir alt normla üst norm değiştirilebilseydi normlar hiyerarşisinin bir anlamı ve değeri olmazdı. -Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda yasa çıkarması durumunda, cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir. Diğer bir anlatımla Türkiye Büyük Millet Meclisi, yapacağı bir yasayla cumhurbaşkanlığı kararnamesini geçersiz hale getirebilir. -Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşıldığı gibi, cumhurbaşkanlığı kararnameleri, anayasaya uygun olmalıdır. Anayasaya göre, bu kararnamelerin anayasaya uygunluk denetimini yapma görevi, Anayasa Mahkemesine aittir. -Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin bir yasama işlemi olmadığını, bir idari işlem olduğunu hatırda tutmak gerekir. -Cumhurbaşkanlığı kararnameleri Resmî Gazete’de yayımlandığı gün yürürlüğe girer. Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|