°збекистон республикаси ·ишло·


-Mavzu: IRSIYATNING SITOLOGIК ASOSLARI



Yüklə 0,92 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/42
tarix28.04.2022
ölçüsü0,92 Mb.
#115572
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   42
53858bb5a2aa2

2-Mavzu: IRSIYATNING SITOLOGIК ASOSLARI. 

Reja. 

1.  Кo‘payish asoslari, jinsiy va jinssiz ko‘payish. Bu masalani genetika fanining yuzaga kelishi va 

amaliyotidagi ahamiyati. 

2.  Hujayra tuzilishi. Yadro va sitoplazma tarkibi, qismlari va ularning asosiy biologik vazifasi. 

3.  Xromosomalar morfologiyasi. Кariotip. 

4.  Hujayraning  bo‘linish  xillari:  mitoz,  meyoz,  amitoz  va  endomitoz,  ularning  mohiyati  va 

biologik ahamiyati. 

Adabiyotlar: 1, 2, 5, 7, 10. 

1) Tirik organizm jonsiz narsalar - anorganik dunyoga nisbatan 2 xususiyati 

-  modda  almashinish  va  ko‘payish  bilan  farq  qiladi.  Bu  ikki  xususiyatsiz  hayot 

bo‘lishi mumkin emas.  Har bir organizm  ko‘payadi,  nasl qoldirish xususiyatiga 

ega.  Avlodda  nasl  qoldirishni  asosi  ko‘payish  ekan,  shuning  uchun  ko‘payishni 

o‘rganamiz. 

Кo‘payish asosi - hujayra bo‘linishi bo‘lib, ko‘payish 2 xil jinssiz va jinsiy 

bo‘ladi. 

1.  Jinssiz  ko‘payishda  1  hujayra  2  ga  bo‘linadi.  Masalan:  1  hujayrali 

organizmlar. 

2.  Jinsiy  ko‘payishda  2  hujayra  (erkak  va  urg‘ochi)  -  jinsiy  hujayralar 

birikib  1  hujayra  hosil  bo‘ladi  va  yangi  organizmlarga  asos  soladi,  irsiy  modda 

shu hujayralar orqali naslga o‘tadi. 

Vegetativ  ko‘payishda  yangi  avlod  bir  hujayradan  emas bir guruh somatik 

yoki  embrional  hujayralar  xisobiga  rivojlanadi.  Masalan:  novdadan,  ildizdan 

ko‘payish. 



 

Hayvon  va  o‘simliklarning  ko‘pchiligi  jinsiy  yo‘l  bilan  ko‘payadilar. 



Evolutsiya  prosessida  jinsiy  ko‘payish  turi  eng  yuqori  pog‘ona  nasl  qoldirish 

sifatida yuzaga keldi. Кo‘p hujayrali organizm jinsiy hujayralari o‘zining tarixiy 

funksiyasi 1 hujayradan yangi organizm hosil qilaolish hususiyatini saqlab qoldi.  

Jinsiy ko‘payishda avlod soni tez ko‘payadi va uning irsiy o‘zgaruvchanligi 

ortadi, bu esa ko‘proq moslashgan formalarni tanlashga imkon berdi. 

Jinssiz  va  vegetativ  ko‘payishda  avlodni  xilma-xilligi  kamayadi,  aynan 

o‘xshash  avlod  beradi  va  bir  avlodni  irsiyati  bir  xil  bo‘lgan  sonini  ko‘paytirish 

imkoniyati  tug‘iladi.  Кo‘payish  asosi  –  hujayrani  ochilishi,  irsiyat  mexanizmini 

ochilishiga olib keldi. 


Yüklə 0,92 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   42




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin