Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

4. Impilikasiya amali. Mulohazalar mantig‘ida qo‘llaniladigan to‘rtinchi amal 
bo‘lib, u holda bog‘lovchilariga to‘g‘ri keladi va 
belgisi bilan belgilanadi, 
y
x
(x bo‘lsa, u holda y) deb o‘qiladi. Mantiqiy amal lotincha implicatio so‘zidan olingan 
bo‘lib, zich bog‘layman degan ma’noni bildiradi. 

---

23 
Ta’rif: x va y mulohazalar impilikasiyasi deb faqat x chin va y yolg‘on 
bo‘lgandagina yolg‘on bo‘lib, qolgan hollarda chin bo‘lgan mulohaza amaliga 
aytiladi.
Buni chinlik jadvali asosida quyidagicha ifodalash mumkin:
x 
y 
y
x
ch 
ch 
ch 
ch 
yo 
yo 
yo 
ch 
ch 
yo 
yo 
ch 
Bundan ko‘rinadiki impilikasiya x mulohaza asos, gipoteza, dalil mulohaza 
sanaladi. y mulohaza esa bu asosning oqibati hisoblanadi. So‘zlashuv nutqida 
impilikasiya “agar x bo‘lsa y” mulohazaning quyidagi sinonimlari mavjud: 
2) x bo‘lsa y bo‘ladi; 
3) agar x bo‘lsa u holda y bo‘ladi; 
4) x dan y hosil bo‘ladi; 
5) agar x bo‘lsa y kelib chiqadi; 
6) y agar x bo‘lsa; 
7) x y uchun yetarli shartdir. 
5. Ekvivalent amali. Mulohazalar mantig‘ida qo‘llaniladigan teng kuchlilik 
amali bo‘lib, “zarur va kifoya”, “faqat va faqat”, “faqat va faqat shundagina”, 
“qachonki”, “bajarilishi yetarli va zarurdir”  kabi bog‘lovchilar bilan tuziladi va 
belgisi bilan belgilanadi, x
y (x ekvivalent y) deb o‘qiladi. Bu mantiqiy amal 
lotincha implicatio so‘zidan olingan bo‘lib, zich bog‘layman degan ma’noni bildiradi. 
Ta’rif: Murakkab mulohaza x 
y lar chin, yoki x va y lar yolg‘on bo‘lsa, 
boshqa hollarda bu amal yolg‘on bo‘ladi.
Bu amalni chinlik jadvali asosida quyidagicha izohlash mumkin: 
x 
y 
x
y 
ch 
ch 
ch 
ch 
yo 
yo 
yo 
ch 
yo 
yo 
yo 
ch