1 Beynəlxalq sistemin anlayışı
)Muqavileye munasibetde dovletlerin varisliyi haqqinda 1978-ci il Vyana
Yüklə 0,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Yeni Müstəqil Dövlət”
|
1)Muqavileye munasibetde dovletlerin varisliyi haqqinda 1978-ci il Vyana konvensiyasi (1996 da quvveye minib) 2)Dovlet emlakina, arxivlerine borclarina munasibetde dovletlerin varisliyi haqqinda 1983-cu il Vyana konvensiyası (hele quvveye minmiyib) Bu konvensiyalarin mahiyyeti odur ki, yeni dovletler arasinda eger varislikle bagli meseleler ortaya cixarsa razilasma yolu ile hell oluna biler. Eger razilasma olmasa hemin terefler konvensiyanin muddealarina uygun hereket etmelidiler. Dovlətin varisliyi hansı hallarda ortaya çıxır: a) Hər hansi bir erazinin mustemlekecilikden azad olub yeni dovlet yaradanda b) Bir dovletin bir nece yeni dovlete parcalanmasi ile c) Bir neçe dovletin bir dovletde birlesmesi ile d) Dovlet erazisinin bir hissesi ayrilmasi ve musteqil dovletler yaratmasi e) Hər hansi bir erazinin bir dovlete birlesmesi Dovletin varislik obyektkleri bunlardir: 1. Əvvəlki dövlətin iştirak etdiyi müqavilələr varisliyi 2. Dövlət mülkiyyəti 3. Dövlət borcları 4. Dövlət arxivləri 31) Beynəlxalq müqavilələrə münasibətdə dövlətlərin hüquqvarisliyi Müqavilələrə münasibətdə dövlətlərin varisliyi haqqında 1978-ci il Vyana Konvensiyası beynəlxalq-hüquqi leksikona yeni termin – “Yeni Müstəqil Dövlət” terminini daxil etmişdir. «Yeni müstəqil dövlət» dedikdə, «ərazisi dövlətlərin varisliyi anından bilavasitə əvvəl asılı ərazı olmuş, beynəlxalq münasibətlərinə görə əvvəlki dövlətin məsuliyyət daşıdığı varis dövlət» başa düşülür (2-ci maddənin 1(f) bandi). Yeni müstəqil dövlətləre tabula rasa (təmiz lövhə) prinsipi şamil olunur. Həmin prinsipə görə, yeni müstəqil dövlət əvvəlki dövlətin (yəni bu halda müstəmləkə asılılığında olduğu dövlətin) iştirakçısı olduğu beynəlxalq müqavilələrdən azaddır, daha doğrusu, onun üzərində bu müqavilələri qüvvədə saxlamaq vəzifəsi yoxdur. Bununla belə, yeni müstəqil dövlət arzu etdikdə, bildiriş yolu ilə əvvəlki dövlətin hər hansı bir müqaviləsinin işti rakçısı ola bilər. İki və ya daha artıq dövlət bir dövlətdə birlaşdikdə, onların hər hansı birinin iştirakçısı olduğu istənilən müqavilə varis dövlət üçün qüvvədə olmaqda davam edir. Lakin: a) müvafiq tərəflər arasında başqa cür razılaşma olduqda b) müqavilənin varis dövlətə şamil olunması həmin müqavilənin obyekti və məqsədlərinə uyğun olmadıqda; c) müqavilənin bağlandığı dövrə nisbətən vəziyyət köklü surətdə dəyişmişsə (Rebus Sic stantibus prinsipi), Yuxarıda göstərilən norma tətbiq olunmur. Məhz bu şərtlərə əsaslanaraq, AFR 1990-cı ildə Alma niyanın yenidən birləşməsindən sonra ADR-in müqavilələrindən imtina etmişdi. Dövlətin ərazisi qismən və ya bütövlükdə parçalandıqda və nəticədə bir və ya bir neçə yeni dövlət yarandıqda: a) əvvəlki dövlətin bütün ərazisində qüvvədə olmuş müqavilə hər bir yeni yaranmış varis dövlətə münasibətdə qüvvədə qalır, b) bir varis dövlətin ərazisində qüvvədə olmuş müqavilə yalnız həmin dövlət üçün qüvvədə qalmaqda davam edir. 1978-ci il Konvensiyasının 34-cü maddəsində əks olunmuş bu norma SSRİ dağılandan sonra sovet müqavilə irsinə münasibətdə yeni yaranmış varis dövlətlər tərəfindən əsas götürülmədi. 1992-ci il iyulun 6-da imzalanmış «Keçmiş İttifaqın qarşılıqlı maraq kəsb edən müqavilələrinə münasibətdə qarşılıqlı anlaşma haqqında Memorandum» da göstərilirdi ki, hər bir dövlət bu müqavilələrdə iştirakı haqqında məsələni, «hər bir konkret halın spesifikasından, müqavilənin xarakter və məzmunundan asılı olaraq müstəqil həll edir». Varislik faktı bir sıra müqavilələrə – dövlət sərhədini müəy yən edən müqavilələrə, habelə təşəkkül tapmaqda olan adət nor masına görə, insan hüquqlarına dair beynəlxalq müqavilələrə heç bir təsir göstərmir Yüklə 0,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|