Psixologik trening asoslari. N. Ismoilova

XIII BOB BO'YICHA TOPSHIRIQLAR 
Nazorat savollari
1. Shaxsni rivojlantiruvchi treninglaming turlarini sanang.
2. Shaxsni rivojlantiruvchi treninglar ishtirokchilariga nima beradi?
3. Shaxsni barkamollashtiruvchi treninglarda asosiy maqsad nima?
4. Shaxsni rivojlantiruvchi treninglaming mijozlari kim? 
Mustaqil ish mavzulari
1. Shaxsning о z-o zini anglash jarayoni bilan bog'liq treninglar
2. Treningda shaxsning “Men” i bilan ishlash

---

86
3. Treningda ertakterapiyaning ahamiyati
4. O ‘zini baxolash borasidagi treninglar 
Testlar 
1. Shaxsni rivojlantiruvchi (barkamollashtiruvchi) treninglarning tarixi qachonga borib 
taqaladi
A) XX asming 60-yillari oxiriga 
В) XX asming 80-yillari oxiriga
V) XIX asming 90-yillari oxiriga
G) XIX asming 60-yillari oxiriga 
2. Aql dinamikasi treningiga qachon asos solingan? 
A) 1968 yilda 
B) 1960yilda
V) 1990 yilda 
G) 1986 yilda 
3. Shaxsni rivojlantiruvchi trening asoschisi kim? 
A) Aleksandr Everett
B) Uilyam Penn Patrik
V) K.Rodjers
G) Dj.Pratt
4. Uilya«i, Penn Patrik A.Everettning “Aql dinamikasi” shirkatini qachon sotib oladi? 
A) 1970 yilda
B) 1968 yilda
V) 1990 yilda
G) 1986 yilda
5. Shaxsga yo‘naltirilgan treninglarni shartli ravishda nechta guruhga ajratilgan? 
A) 3 
B) 4
V) 5
G) 6 
XIV. RUHIYATNI SOG‘LOMLAShTIRUVCHI TRENINGLAR 
14.1. Ruhiyatdagi muammolarga doir treninglar 
Inson ruhiyati shunchalar ko‘p qirrali va murakkabki, lining qirralarin toiiqligicha anglab 
yetish yoki tadqiq etishga hali hech bir olim yoki mutaxassi erishmagan. Inson mhiyatiga tegishli 
bo‘lgan jumboqlar sirasiga unda kechadigan bir qancha psixologik muammolami ham kiritish 
muinkin; jumladan, stress, xavotirlanish, frustrasiya, depressiya, agressiya, egoizm va h.k. Bunday 
muammolaming asosiy yechim sifatida bugungi kun psixologlari taklif etayotgan usullar orasida 
eng samarali deb hisoblangani - bu psixologik treninglar bo'lib, ular insonlarda yuqoridagi 
psixologik muammolami bartaraf etish uchun zarur bo‘lgan ko‘nikma va malakalami 
shakllantirishga xizmat qiladi. 
Insonlardagi asab buzilishlarining sabablari va namoyon boiishi juda ko‘p va turli-tumandir. 
Shuning uchun insonlami bevosita nevrozga olib keluvchi barcha konfliktlar va ziddiyatlaming 
oldini olishnigina o‘rganmasdan, balki insonlaming konfiliktli vaziyatlarga to‘g‘ri munosabatda 
bo'lishga o'rgatish lozim. Buning uchun esa ulami konfliktlaming natijalarini oldindan ko‘ra 
olishga, nizoiaming inson jismoniy holatiga ta’siri kabilami ham tahlil qilishga o‘rgatish lozim. Shu 
bilan birgalikda ijtimoiy hayotda mavjud bo‘lgan insonlaming salomatligini mustahkamlash, 
ulaming ish bilan ta’minlanganligmi yaxshilash, kasb tanlashi uchun zarur bo‘lgan moddiy-ijtimoiy 
sharoitlami yaratish, mehnat gigienasi va shaxsiy hayotida sogiom turmush tarziga rioya qilishga 
o'rgatish, oila va jamoadagi xulq- atvor me’yorlari hamda boshqa masalalami ham e’tiborga olish 
lozim. 
Nevrotik reaksiyalar natijasi bo‘lgan hissiy zo‘riqishlarning rivojlanishidan saqlanish - 
sog'lom insonlar profilaktikas- tizimida birinchi o'rinda turishi lozim. Bunday munosabatlarda 

---

87
albatta psixologik savodxonlik va ziddiyatlami yechishga tayorgarlik muhim ahamiyat kasb etadi, 
bu nday tayyorlik ziddiyatli vaziyatlarda yuzaga keladigan hissiy kechinmalarini neytrallashtirishga 
imkon beradi. Bunday vaziyatga tez-tez tushib turadigan va muammoli vaziyatlarda hissiy 
kechinmalami ycngib o‘ta olmaydigan insonlar uchun mutaxassis psixologiar quyidagi 
maslahatlami tavsiya etadilar. 
Noxushliklar bilan yolg'iz qolmaslik. Har bir insonda quvonchli kunlar bo'lgani kabi noxush 
kechinmalar, ziddiyatli vaziyatlar ham bo'lishi tabiiy holdir. Bunga insonlar turlicha yondashadilar. 
Agar kechinmalar u darajada og'ir bo'lmasa, kayfiyatga sezilarli ta’sir ko'rsatmasa, u holda ulami 
mustaqil ravishda yengishga o'rganish maqsadga muvofiqdir. Bu holatda asosiy da’vo vaqtdir, u 
o'tkir kechinmalami silliqlaydi. 
Biroq, analogik va nisbatan jiddiyroq muammolar ba’zi kishilarda murakkab holatlami, 
masalan, turg'un depressiyalarni ham keltirib chiqarishi mumkin. Bunday holda ulaming butun 
xayoli, fikri-zikri ulami jarohatlagan kechinmalarga qaratiladi, o'zming butun diqqatini o‘ziga 
berilgan og'riqqa jamlaydi. Butun borliq ular uchun qorong’u bo’lib qoladi. Bilamizki, bunday 
holatda inson yuzaga kelgan qiyinchilikni mustaqil va ob’ektiv ravishda baholay olmaydi. Shunday 
holatda eng yaxshi yo‘l shaxsni jarohatlagan vaziyatni u o‘zi ishongan biror-bir boshqa shaxsga 
so‘zlab berishidir. O ‘z kechinmalarini so ‘zlash va boshqa shaxsdan olingan rasional maslahat 
insonda hissiy zo‘riqish zaryadkasiga olib keladi, muammoli masalaga boshqacha ko‘z bilan qarash 
imkonini beradi. Shuningdek, ' nisbatan to‘g‘ri va aniq maslahatlami, albatta, maxsus tayorlangan 
mutaxassis, shifokor - psixonevrolog berishi mumkin. –