G.Nəbiyeva. Material ehtiyatlarından istifadənin uçotunun təkmilləşdirilməsi. Bakı, 2015.
50 Məsələn, maddi-texniki təxhizatın yaxşılaşdırılması anbardan olan xammal və
materialların normativdən artıq ehtiyyatlarını ixtisar etməyə, materialların istehsal
prosesindəki dövranını sürətləndirməyə və s. gətirib çıxarır. Ciddi qrafik əsasında
xammal və materialların müəssisələrə göndərilməsi bir çox hallarda materialların
anbarda mədaxil edilməsindən birbaşa istehsala verilməsinə şərait yaradır. Belə bir
təcrübə material ehtiyyatları normalarının kəskin surətdə ixtisar olunmasına,
anbara boşaltma, cərgələrə yığmaq ə s. kimi çox zəhmət tələb edən çoxsaylı
əməliyyatların azaldılmasına gətirib çıxarır.
Hazırda müəssisələrdə bunu geniş müzakirə etmək mümkündür. Bəzi
iqtsiadçıların hesablamalarına əsasən bir ton hazır məhsul istehsal etmək üçün 50
tona yaxın materialı yükləmək, boşaltmaq və yerlərini dəyişmək lazım gəlir. Buna
görə də, təchizat fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi, nəqliyyat, yükləmə-boşaltma
işlərinin səmərəliliyi materialların uçotu ilə əlaqədar ağır zəhmət tələb edən işlərin
ixtisar edilməsinə kömək edir. Ədədlə sayılan yüklərin daşınması üçün
konteynerlərdən istifadə edilməsi yükləmə-boşaltma işlərinə çəkilən xərcləri
azaldır və uçot işlərinin keyfiyyətini yüksəldir. Konteynerlər, poddonla, habelə
xüsusi şkaflarda materialların saxlanması, anbarlarda mexanikləşdirmə və
avtomatlaşdırma işlərinin səmərəliliyinin yüksəldilməsi ilə müşayət olunur.
Materialların uçotunun ən mühüm tərkib hissələrindən birini anbar-növ uçotu
hesab olunur. Bu zaman uçot maddi-məsul şəxslər və yaxud kartoçka dolduranlar
tərəfindən aparılır. Uçot bu qaydada aparıldıqda başlıca informasiya daşıyıcısı
xammal və materialların miqdar-növ uçotunun kartoçkaları hesab olunur.
Kartoçkaların məcmusu kartotekanı təşkil edir. kartoçkalarda uçotun təşkili
aşağıdakı məqsədləri güdür:
1. material qiymətlilərinin daxil olması və çıxmasının analitik və növlərinə
görə miqdarca əks etdirilməsi;
2. həmin anda müəssisənin anbarında olan material qiymətlilərinin
mövcudluğuna nəzarət;
