«magistratura hazirliği məRKƏZİ» Əlyazması hüququnda

57 
 
məhsula aid edilməsini və hansı dövrə aid olunmasını dəqiqləşdirməyə ehtiyac 
duyulur.
Misal. Rüb ərzində buraxılan məhsulların maya dəyərinin hesablanılması (min 
manat): 
İstehsal xərcləri
260400 
Bitməmiş istehsalat: 
Rübün əvvəlinə (Ə) – 102500,
rübün sonuna (S) – 93400, dəyişiklik – 6100
+ 6100 
Gələcək dövrlərin xərcləri: 
Ə – 35200, S – 37100, dəyişiklik - +1900
-1900 
Qarşıdakı xərclərə ehtiyyatlar: 
Ə – 42800, S-40250, dəyişiklik – 2550
-2550 
Rüb ərzində buraxılan məhsulların maya dəyəri
262050 
Yuxarıdakı hesablamalardan sonra konkret hesab üzrə (202 “İstehsalat 
məsrəfləri”, yaxud 202-5 «İstehsalatda istifadə olunan köməkçi xammaal» 
hesabları) maya dəyərini müəyyənləşdirməyə başlamaq olar. Hər bir hesabın debeti 
üzrə istehsala çəkilən cari xərclər, krediti uzrə isə mümkün istifadə qiymətləri üzrə 
tullantıların dəyəri əks etdirilir. Hesabın krediti üzrə buraxılan məhsulların (iş və 
xidmətlərin) faktik maya dəyərini müəyyənləşdirmək olar. 
Mühasibat uçotunda «mallar» kateqoriyasına topdan və ya pərakəndə satış 
üçün digər müəssisələrdən satın alınan hazır məhsullar aid edilir. Mallar öz 
istehsalının hazır məhsullarından fərqli olaraq 205 «Mallar» hesabında uçota alınır. 
205 «Mallar» hesabında emala verilməyən və yeni məhsul alınmadan satış 
üçün əldə olunan və tədavül sferasında olan mal-material qiymətlilərinin hərəkəti 
əks etdirilir. Bu hesabdan adətən ticarət və təchizat-satış, kirayə kontorları və 
ictimai iaşə müəssisələri istifadə edirlər. Malların və taraların uçotu üçün 205 
«Mallar» hesabının tərkibində aşağıdakı subhesablar açılır: 
1. Anbarda olan mallar; 

---

58 
 
2. Pərakəndə ticarətdə olan mallar; 
3. Dolu və boş taralar; 
4. Satın alınan məmulatlar; 
5. Kirayə əşyaları. 
Malların və taraların analitik uçotu miqdar-məbləğ ifadəsində (pərakəndə 
ticarətdəki mallardan başqa) maddi-məsul şəxslər, saxlama yerləri, adı, növü və