O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

mulkchilikning quyidagi shakllari mavjud:
1. 
Koope rativ 
(jamoa xo'jaliklari, xo'jaliklararo korxonalar, shirkat uyushmalari, davlat xo'jaliklari 
negizida tashkil etilgan xo'jaliklar, jamoa mulkiga aylantirilgan fermalar va boshqalar).
2.
Davlat 
(davlat xo'jaliklari, naslchilik zavodlari, o'quv tajriba hamda tajriba xo'jaliklari).
3.
Xus usiy 
(dehqon va fermer xo'jaliklari, xususiylashtirilgan korxonalar).
4.
Aholining shaxsiy yordamchi xo'jaliklari.
Respublika qishloq xo'jaligi mahsulotining 99%) iqtisodiyotning 
nodavlat sektorida 
ishlab 
chiqarilmoqda.
O'zbekiston er kurrasida 
dehqonchilikning 
eng qadimiy o'choqlaridan biridir. O'zbekiston 
hududida g'o'za mil. av. VII-VI asrlardan beri etishtirib kelinayotganligi ma'lum. Xususan, O'rta 
Osiyoda bundan qariyb 3 ming yil avval g'alla ekinlari, sholi, kunjut, qovun va boshqa ekinlar 
o'stirilgan. Arxeologik tadqiqotlarning ko'rsatishicha mil. av. 2- ming yillik o'rtalarida Xorazmda 
qayir 
tipidagi sug'orishga asoslangan 
chopiq qilinadigan 
ekinlar, Farg'ona vodiysida 
liman usulida 
sug'orishni qo'llab tariq, афа va boshqa donli ekinlar ekilgan. 
Chorvachilikda 
uzoq asrlar davomida 
qoramol, qo'y va echki, ot, tuyalaming qimmatli xo'jalik belgilariga ega bo'lgan ko'plab noyob zotlari 
yaratilgan. XX asrning 20 - yillarida O'zbekistonda ham, butun Ittifoqda bo'lgani kabi, er-suv 
islohotlari o'tkazildi, dehqon xo'jaliklarini amalda majburiy bo'lgan kollektivlashtirish boshlandi. 
Mamlakat qishloq xo'jaligida asrlar davomida shakllangan ukladlar tubdan o'zgartirilib, qishloqda yirik 
davlat xo'jaliklari (sovxozlar) tuzildi va yakka dehqon xo'jaliklari asta-sekin kollektiv xo'jaliklar 
(kolxozlar)ga birlashtirildi. Sotsialistik mulk qishloqda iqtisodiy munosabatlaming asosi, deb qabul
62

---

qilindi. Qishloq xo'jaligi mahsulotlarini kontraktatsiya (shartnoma tuzish) yo'li bilan tayyorlash 
dehqonlami jamoa xo'jaliklariga birlashtirishning o'ziga xos majburiy vositasi bo'lgan. Davlat, qishloq 
xo'jaligi texnikasini ham o'z ixtiyoriga olib, Davlat mashina-traktor stantsiyalari (MTSlar) tashkil 
etildi. Birinchi besh yillik, deb atalmish davrda sobiq Ittifoqning paxta mustaqilligi ta'minlandi. 1,2 mln. 
tonna paxta xom-ashyosini yoki