İslamda şİƏLİK Əllamə seyyid məHƏMMƏd hüseyn təbatəBAİ
Yüklə 2,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
| PEYĞƏMBƏRİ
- ƏKRƏM ( S ) VƏ QURANİ-KƏRİM Sair peyğəmbərlərin dövründə olduğu kimi, həzrət Məhəmmədin (s) dövründə də xalq ondan möcüzə istəyirdilər. O həzrət də möcüzənin (əvvəlki) peyğəmbərlərdə olmasını təkid edirdi. Qurani-Kərim bu mətləbi açıq-aşkar şəkildə bəyan etmişdir. O həzrətin barəsində çoxlu möcüzələr qeyd olunmuşdur ki, onların bəziləri qəti və etimad olunasıdır; lakin o həzrətin hazırkı vaxta qədər qalan əbədi möcüzəsi onun asimani kitabı olan Qurani-Kərimdir. Qurani-Kərim asimani bir kitabdır və onun altı mindən artıq ayəsi vardır. O, 114 böyük və kiçik surədən təşkil olunub. Qurani-Kərimin ayələri Peyğəmbərin (s) 23 ildən ibarət olan besət və təbliği dövründə tədrici olaraq nazil olmuşdur. Bir ayədən tutmuş tam bir surəyə qədər hamısı o həzrətin müxtəlif hallarında - gecə və gündüz, səfərdə və qeyri-səfərdə, müharibə və sülh şəraitində, ağır günlərdə və asudə vaxtlarında ona vəhy olunmuşdur. Qurani-Kərim bir çox ayələrdə öz aşkar bəyanı ilə özünü möcüzə kimi təqdim edir və tarixin verdiyi şəhadətə əsasən, dövri fəsahət və bəlağətin ən yüksək mərhələsində olan ərəbləri, eləcə də gözəl və səlis danışıqla söz ustadlığının önündə gedən alim və xətibləri mübarizəyə dəvət edərək buyururdu: Əgər Qurani- Kərimin bəşər sözü olduğunu, yaxud Peyğəmbərin onu 175 kimdənsə öyrəndiyini güman edirsinizsə onun oxşarını 1 , yaxud on surə 2 , yaxud heç olmasa Quran surəsi kimi bir surə gətirin 3 və bu yolda mümkün olan hər bir vasitədən istifadə edin. Ərəblərin məşhur söz ustadlarından Quranla mübariztələblik qarşısında eşidilən söz “Quran sehrdir və onun oxşarını gətirmək bizim qüdrətimizdən kənardır” olmuşdur. 4 Qurani-Kərim təkcə fəsahət və bəlağət yolu ilə mübarizə etmirdi, bəzən məna baxımından da mübarizə tələbini irəli sürür, cinlərin və insanların hamısının fikri qüvvəsi ilə mübarizə tələb edirdi. Çünki bəşər həyatının bütün proqramlarını əhatə edən bir kitab barəsində diqqətlə araşdırma aparsaq, aydın olar ki, o, insaniyyətin saysız-hesabsız etiqad, əxlaq və əməllərini geniş bir səviyyədə əhatə etmiş, onun bütün incəliklərinə və mətləblərinə nəzər yetirmişdir; bunları haqq qərar vermiş, haqq din adlandırmışdır. (İslam dinindəki mövcud olan qayda-qanunların mənşəyi xalqın 1 Belə ki, buyurulur: “Əgər düz deyirsinizsə, Quranın oxşarı olan bir söz gətirin!” “Tur” surəsi, ayə-34. 2 “Hud” surəsi, ayə-13 3 “Yoxsa deyirlər ki, (bu Quran) Allaha bağladığı bir yalandır?! De: Əgər belədirsə, onda Quran kimi bir surə gətirin.” “Yunis” surəsi, ayə-38 4 Ərəb söz ustalarından biri olan Vəlidin dilindən belə deyilir: “(Vəlid çox fikirləşdikdən sonra haqqa arxa çevirdi və inadkarlıq edərək) dedi: “Bu Quran (çox cazibəli) sehrdən başqa bir şey deyildir, bu Quran bəşər sözündən başqa bir şey deyildir.” “Müddəssir” surəsi, ayə 24-25. 176 əksəriyyətinin istəyi və meylləri, yaxud zorakı bir şəxsin ürəyinin istəyi deyil, həqiqi islahat və haqdan ibarətdir). Bu geniş proqramların əsasını yeganə Allaha imandan ibarət olan haqq kəlməsi kimi yenilməz bir kəlmə təşkil edir və bütün prinsip və maariflər tövhiddən nəticə kimi alınır; daha sonra insani əxlaqın ən bəyənilən maarif prinsiplərindən nəticə kimi alınaraq proqramlarının tərkib hissəsi qərar verilir. Daha sonra sonsuz insani əməllər, eləcə də bəşərin ictimai və fərdi əməlləri cüzi və külli şəkildə araşdırılmış, onların yeganəpərəstlikdən qaynaqlanan vəzifələri tənzim edilmişdir. İslam dinində üsulidin və füruidin arasında qarşılıqlı əlaqə elə bir şəkildədir ki, hər hansı bir bölmədə olan əməli hökm diqqətlə araşdırılsa yeganə tövhid kəlməsinə qayıdır və tövhid kəlməsi də qayda-qanun və hökmlərlə birgə yoğrulmuş halda olur. Əlbəttə, yekun tənzimdən əlavə, belə bir geniş miqyaslı ayin, özünün bu qədər vəhdət və sıx əlaqəsi ilə, hətta onun ibtidai siyahısının tənzim olunması belə, nəinki qısa müddət ərzində minlərlə çətinlik və giriftarçılıq arasında çalışan, öz canını, malını daxili və xarici düşmənlərin törətdikləri maniələr və qanlı müharibələr yolunda qoyan bir insanın, hətta dünya hüquqşünaslarından olan adi bir şəxsin qüvvəsindən belə, xaricdədir. Bunu da nəzərə almalıyıq ki, Peyğəmbəri-Əkrəm (s) heç bir müəllim görməmişdi, yazıb-oxumağı öyrənməmişdi və öz dəvə-tindən əvvəl həyatının üçdə 177 ikisini 1 heç bir mədəniyyət görməyən, ot-ələfi, münasib iqlim şəraiti olmayan, ən ağır şəraitdə iqtisadi şəraitdə yaşayan və hər gün istismarçı dövlətlərdən birinin işğalı altında olan bir qövm arasında keçirmişdi. Bunlardan əlavə, Qurani-Kərim başqa bir yolla da öz müxaliflərini mübarizəyə çağırır; o da bundan ibarətdir ki, bu kitab bir-biri ilə fərqlənən tam müxtəlif şəraitlərdən, o cümlədən çətinlik-asudəçilik, müharibə- sülh, qüdrət-zəiflik və s. şəraitlərdən ibarət olan 23 il ərzində tədricən nazil olmuşdur. Əgər Allah tərəfindən nazil olan deyil, bəşərin düzəltdiyi bir kitab olsaydı, onda tədrici təkamülün tələb etdiyinə görə çoxlu təzad və ziddiyyətlər yaranar, axırı əvvəlindən daha möhkəm və mütərəqqi olardı. Halbuki, bu kitabın Məkki ayələri Mədəni ayələri ilə eyni səviyyədədir; axırı əvvəlindən fərqlənmir, elə bir kitabdır ki, onun cüzləri və hissələri bir birinə oxşayır, onun heyrətə salan bəyan qüdrəti də hər 1 Belə ki, Peyğəmbəri-Əkrəm (s)-in öz dilindən buyurulur: “Mən nübuvvətimdən və Quranın nazil olmasından öncə, bir ömür sizin aranızda yaşamışam, əqlinizi işə salmırsınızmı?!” Yenə buyurulur: “Sən, Quranın nazil olmasından əvvəl heç bir yazını oxuya bilmirdin, öz əlin ilə də yaza bilmirdin.” “Ənkəbut” surəsi, ayə-48 Həmçinin buyurulur: “Əgər Bizim Öz bəndəmizə nazil etdiyimizdə (Quranda) şəkk-şübhədə olsanız, onda (yazıb- oxumamaq, heç bir müəllim görməmək kimi) vücud şəraitlərində Məhəmməd kimi olan bir şəxsdən bir surə gətirin ki, Quranın Allah kəlamı olmamasını isbat edə biləsiniz.” “Bəqərə” surəsi, ayə- 23. 178 yerində eyni bir səviyyədədir. 1 1 Belə ki, buyurulur: “Quranda dərindən düşünüb tədəbbür etmirlərmi?! Əgər o, Allahdan başqasının tərəfindən olsaydı, onda çoxlu ixtilaf tapardınız.” “Nisa” surəsi, ayə-82. |