142
mobaynida diqqatni ob‘yekt
xususiyatlariga qaratish, ko‗rsatma berish,
ob‘yekt kuzatuvining to‗g‗ri olib borilishi bilan bog‗liq ekskursovod
tavsiyalari kiradi. Ekskursiya shaharlararo sayohat qilishning norasmiy
formasi hisoblanadi. Munosabatlar sayohat
jarayonida yuzaga keladi va
uning bosqichlari bilan birga rivojlanib boradi. Ekskursiya jarayonida
munosabatlarning ochiq xarakterdaligi, ijtimoiy sinflarning yo‗qligi, har
bir turist munosabatining qamrovini kengaytirish
muhimdir, ekskursiya
bu xususiyatlarni spetsifik vositalar yordamida yetkazilishini ta‘minlaydi.
Shunday qilib, auditoriya doimiy ravishda ekskursovod va ob‘yektlar
bilan o‗zaro munosabatda bo‗ladi. Sayohat esa o‗z o‗rnida ekskursovod,
ob‘yektlar va ekskursiyachilar munosabatlarining natijasidir. Ekskursiya
davomida auditoriyani ajratuvchi va birlashtiruvchi
belgilar paydo
bo‗ladi. Birlashuvchi belgilarga ekskursiyachi va ekskursovod orasidagi
munosabatning mavjudligini ko‗rish, eshitish, umumiylik hissi, bir-biriga
ta‘sir etish (emotsiya) umumiy diqqatning jalb etilishi sayohatga qadar
to‗plangan turistlar auditoriyani tashkil qilmaydi. U faqat diqqatning bir
joyga jalb qilinishidan keyingina ekskursovod
auditoriya hamohangligi,
ularning psixofiziologik va ijtimoiy hamohangligi sharoitida kayfiyatning
yaxshi bo‗lishi, ularning barchasi ekskursiyaning yaxshi kechishi uchun
zamin yaratadi. Ma‘lumki, ekskursiyachilar tushunchasi turlichadir.
Ekskursiyachilar diqqatini sayohatga jalb qilish uchun o‗ylash,
qabul qilish yoki tushunish, xotira, ma‘no va ekskursavoddan kelayotgan
ma‘lumotlarni qayta ishlash va o‗zlashtirish, psixologik jarayonlarda
aniqlanadi. Diqqatning uch xili ma‘lum:
xohish bilan, xohishsiz va
istakdan
so‗ng.
Xohishsiz
diqqat
bu
-
ob‘yekt
haqida
o‗ylashga
qaratilgan
, hech qanaqa kuchsiz (harakatsiz) kelib chiqadi.
Xohish bilan diqqat shuning aksidir.
Dostları ilə paylaş: 
