Ped Psix 2 tayyori 16. cdr
Yüklə 4,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- O‘z-o‘ziga yo‘nalgan intellekt
- Tabiatga yo‘nalgan intellekt
| Shaxslararo intellekt
tengdoshlari bilan aloqada bo‘lishni yaxshi ko‘radi, vaziyatlarda rahbar bo‘lib qoladi, boshqa bolalar bilan o‘ynashni va ularga o‘rgatishni yoqtiradi, birga qayg‘ura oladi, boshqa bolalar uning davrasiga intilishadi. VII. O‘z-o‘ziga yo‘nalgan intellekt sohibi mustaqillik – iroda kuchi tuyg‘usini namoyish qiladi, o‘zining ijobiy tomonlarini va kamchiliklarini haqiqatan ham tan oladi, unga hech narsa xalaqit bermagan paytda vazifalarni yaxshi bajaradi, o‘zini tuta oladi, yolg‘izlikda ishlashni afzal ko‘radi, o‘z his-tuyg‘ularini aniq ta’riflab beradi, o‘z xatolaridan saboq oladi, o‘z qadrini biladi. VIII. Tabiatga yo‘nalgan intellekt tabiat hodisalari, hayvonlar, o‘simliklarga qiziqishini ko‘rsatadi, tabiat dunyosini tushunish, atrofdagi muhitning belgilari va xususiyatlarini ajrata olish, klassi- fikatsiyalash qobiliyatini namoyon qiladi. 209 Demak, shaxsning u yoki bu faoliyatiga tayyorligi tariqasida yuzaga keladigan har qaysi yaqqol intellektlar tuzilishi o‘z tarkibiga yetakchi va yordamchi, umumiy va maxsus nomdagi majmua sifatlarni qamrab olgan bo‘lib, murakkab tizimdan iborat ekan. Talant qobiliyatlar taraqqiyotining yuksak bosqichi ekanligidan dalolat beradi. Talant (yunon. “talanton”– qimmatbaho, noyob narsa, irsiy, tabiiy xislat) muayyan faoliyatning muvaffaqiyatli va ijodiy ravishda bajarilishini ta’minlaydigan qobiliyat hamda iste’dodlar majmuasidir. Talant – katta, ijodiy va zo‘r mehnat mahsuli bo‘lsa, mehnat esa hayotiy tajriba, ko‘nikmalarning zaruriy majmuasi manbayidir. Ijodiyot ning sharti esa hayotiy tajriba, zaruriy ko‘nikma va malakalar yig‘indisining mavjudligidir. Ijodiy faoliyat talantning ajralmas qismi hisoblanib, bunda ruhlanish deb nomlangan psixologik holat alohida ahamiyat kasb etib, bunda ruhlanish faoliyat mahsuldorligi ortishiga qaratilgan ijodiy lahzadan iborat holatdir. Talant imkoniyat tariqasida psixologik hodisa hisoblansa, u holda mahorat – haqiqatga aylangan imkoniyat gavdalanishidir. Psixologik nuqtayi nazardan haqiqiy mahorat – bu shaxs talantining faoliyatda namoyon bo‘lishidir. Layoqat esa qobiliyatning tabiiy zamini sifatida faoliyatda muhim rol o‘ynaydi. Layoqat deb qobiliyatlar taraqqiy etishining dastlabki tabiiy sharti sifatida namoyon bo‘ladigan miya tuzilishining, sezgi a’zolari va harakatlarning morfologik hamda funksional xusu si yat- lariga aytiladi. Qobiliyat va layoqatlar muayyan tabiiy zaminga bog‘liq bo‘lsa- da, lekin ular faqat tabiatning in’omi emas, balki insoniyat tarixiy taraqqiyotining bebaho (qimmatli) mahsulidir. Xuddi shu bois qo- biliyatlarning namoyon bo‘lishi shaxslar tomonidan ijtimoiy eh ti - yojlarni qondirish davomida ijtimoiy shartlangan bilimlar va ko‘- nikmalarni tarkib toptirishning yaqqol usullariga bevosita bog‘ liqdir. Yüklə 4,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|