14)HARÇLAR KANUNU (FİNANSAL FAALİYET İZİN BELGESİ HARÇLARI)
A)Giriş
492 Sayılı Harçlar Kanunu’nun hükümleri kapsamında bu Kanun’a göre mükelleflerce ödenmesi gereken harçlar belirlenmiştir.
Finansal faaliyet izin belgesi harçları 492 Sayılı Harçlar Kanunu’nun kapsamında yeralmaktadır.
B)Harçların Konusu
Harçlar Kanunu’nun 1. maddesinde bu Kanun’a göre alınacak harçlar belirtilmiştir.
Anılan maddeye göre alınacak harçlar aşağıda sıralanmıştır.
1. Yargı Harçları (1) Sayılı Tarife
2. Noter Harçları (2) Sayılı Tarife
3. Vergi Yargısı Harçları (3) Sayılı Tarife
4. Tapu ve Kadastro Harçları (4) Sayılı Tarife
5. Konsolosluk Harçları (5) Sayılı Tarife
6. Pasaport, İkamet Tezkeresi, Vize ve
Dışişleri Bakanlığı Tasdik Harçları (6) Sayılı Tarife
7. Gemi ve Liman Harçları (7) Sayılı Tarife
8. İmtiyazname, ruhsatname ve Diploma Harçları (8) Sayılı Tarife
9. Trafik Harçları (9) Sayılı Tarife
Harçlar Kanunu’nun 8. bölümünde imtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları tanımlanmıştır.
Kanun’un 108. maddesine göre imtiyazname, ruhsatname ve diplomalardan bu kanuna bağlı (8) sayılı tarifede yazılı olanların harca tabi olacağı hüküm altına alınmıştır.
C)Harçların Mükellefi
Harçlar Kanunu’nun 109. maddesinde imtiyazname, ruhsatname ve diploma harçlarını kendilerine bu belgeler verilen kişiler ödemekler mükelleftirler.
D)Harç Alma Ölçüleri ve Nispetleri
İmtiyazname, ruhsatname ve diploma harçları, Harçlar Kanunu’nun 110. maddesine göre (8) sayılı tarifede yazılı belgelerden, belgenin nevi ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır.
Bu harçlar, peşin olarak alınır. Yıllık harçlar, her yıl Ocak ayının başında yıllık olarak tahakkuk ettirilmiş sayılır. Tahakkuk ettirilen harçlar ayrıca mükellefe tebliğ olunmaz ve Ocak ayı içerisinde ödenir
(8) sayılı tarifenin XI. bölümüne göre 2002 yılı içinde bankalarca ödenmesi gereken finansal faaliyet izin belgesi harçlarının tutarlarına aşağıda yerverilmiştir.
1- Banka kuruluş ve faaliyet izin belgeleri:
|
|
a) Türkiye’de kurulmuş ve kurulacak bankalar ile yabancı bankaların Türkiye’de açtıkları ve açacakları Merkez Şubelerine ilişkin izin belgeleri (Her yıl için)
|
41.721.950.000 TL
|
b) Serbest bölgelerde faaliyet göstermek üzere kurulacak bankalar ve açılacak yabancı banka şubelerine ilişkin belgeler (Her banka ve şube için)
|
41.721.950.000 TL
|
c) Bütün bankaların, serbest bölgelerdekiler de dahil olmak üzere açacakları şubeler için düzenlenen belgeler (Her şube için)
|
8.344.340.000 TL
|
E)Diğer Vergilere Etkisi
Bankalar tarafından ödenen finansal faaliyet belgesi izin harçları kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.
15)DEĞERLİ KAĞITLAR KANUNU
A)Giriş
Değerli kağıtlar 21.02.1963 ve 210 sayılı Kanun’la tanımlanmıştır.
B)Değerli Kağıtlar Kanunu’nun Konusu
Değerli Kağıtlar Kanunu’nun 1. maddesine göre, bu Kanun’a bağlı tabloda yazılı kağıtlar ve belgeler “değerli kayıt” sayılır.
Bu Kanun’un kapsamına giren veya diğer kanunlarla kapsama alınacak olan değerli kağıtların basımı, dağıtımı ve bedellerinin tahsili ile ilgili usul ve esasları ve bu kağıtların bedellerini tespite Maliye Bakanlığı yetkilidir.
C)Kullanma Mecburiyeti
Kanun’un 2. maddesinde belirtildiği üzere, değerli kağıtların ilgili bulundukları işlemlerde ve kira sözleşmeleri noterlerce yapıldığı takdirde noterlerde kullanılması mecburidir.
D)Değerli Kağıtların Hazırlanması ve Satılması
Kanun’un 3. maddesine göre değerli kağıtlar, ilgili Bakanlık ve dairelerin mütalaası alınmak suretiyle Maliye Bakanlığı’nca hazırlanır ve bastırılır.
Çekler ise ilgili bankalarca bastırılır ve satılır. Satılan çeklerin (genel ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyelere verilen çekler hariç) değerli kağıt bedelleri, bankalarca her ayın yedinci günü akşamına kadar ilgili mal sandıklarına ödenir.
“Banka çekleri” ibaresi, bankalar tarafından hazırlanan ve kullanılmak üzere müşterilere verilen her türlü çekleri ifade etmektedir.
E)Değerli Kağıtların Bedelleri
Kanun’un 4. maddesine göre, değerli kağıtlar bu Kanun’a bağlı tabloda gösterilen bedeller karşılığında satılır.
Değerli Kağıtlar Kanunu’na ekli tabloya göre 2002 yılı için geçerli değerli kağıt bedellerine aşağıda yerverilmiştir.
-
Değerli Kağıdın Cinsi
|
Bedeli (TL.)
|
1-Noter kağıtları
|
|
a) Noter Kağıdı
|
1.000.000
|
b) Beyanname
|
1.000.000
|
c) Protesto, vekaletname, re’sen senet
|
2.000.000
|
2-Kira sözleşme kağıtları
|
2.000.000
|
3-Pasaportlar
|
30.000.000
|
4-Yabancılar için ikamet tezkereleri
|
30.000.000
|
5-Askerlik cüzdanları
|
500.000
|
6-Nüfus cüzdanları
|
1.000.000
|
7-Aile cüzdanları
|
10.000.000
|
8-Bono kağıtları (emre muharrer senetler, 10 adet)
|
12.000.000
|
9-Sürücü belgeleri
|
12.000.000
|
10-Sürücü çalışma belgeleri (Karneleri)
|
12.000.000
|
11-Motorlu araç trafik belgesi
|
12.000.000
|
12-Motorlu araç tescil belgesi
|
10.000.000
|
13-İş makinesi tescil belgesi
|
10.000.000
|
14-Banka çekleri (her bir çek yaprağı)
|
600.000
|
F)Diğer Vergilere Etkisi
Tahsil edilen değerli kağıt bedelleri bankalar açısından lehe kalan para niteliğinde olmadığından sözkonusu bedeller üzerinden Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi hesaplanmayacaktır.
İlgili mal sandıklarına ödenen değerli kağıt bedelleri bankaların kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınır.
16)SİVİL SAVUNMA FONU
A)Giriş
Sivil Savunma Fonu, 09.06.1958 tarih ve 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu ile düzenlenmiş, Kanun’un 4. bölümünde sivil savunma fonu açıklanmıştır.
B)Fonun Konusu
Sivil Savunma Kanunu’nun 36. maddesinde sivil savunma fonu tanımlanmıştır. Bu maddeye göre, memlekete şamil sivil savunma hizmetlerinin tedviri ve eğitim, tesis, vasıta, ilaç, malzeme ve sair ihtiyaç maddeleri masrafları karşılığı olmak üzere ve tahsis, sarf mahalleri ve idaresi İçişleri Bakanı’nın mesuliyetine mevdu bir sivil savunma fonu teşkil edilmiştir.
C)Fonun Kaynakları
Kanun’un 37. maddesinde sivil savunma fonunun kaynaklarına yerverilmiştir.
Maddenin c bendinde, sermayesinin tamamı devlet tarafından verilen ve sermayesinde devletin iştiraki olan teşekkül, müessese ve şirketlerle resmi ve hususi bankalar ve özel kanunlarla kurulan kurum ve teşekküller ile sermayesinin yarısından fazlasına bunların iştiraki suretiyle tesis edilen ortaklıkların bütçelerinin veya bilançolarındaki safi karlarının % yarımının sivil savunma fonu hesabına yatırılacağı ifade edilmiştir.
Bu paralar Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası’nda açılacak sivil savunma fonu hesabına yatırılır.
D)Fonun Matrahı
Sivil Savunma Kanunu’nun 37. maddesinin c. bendinde belirtildiği üzere, sivil savunma fonunun matrahı bankaların ve bankaların sermayesinin yarısından fazlasına iştirak ettiği kurumların ticari bilanço karıdır.
E)Fonun Nispeti
Sivil Savunma Kanunu’nun 37. maddesinin c. bendinde belirtildiği üzere, sivil savunma fonunun nispeti bankaların ticari bilanço karının % 0.5’idir.
F)Diğer Vergilere Etkisi
Bankalar tarafından ödenen sivil savunma fonu kurum kazancının tespitinde indirim olarak dikkate alınır.
A)Giriş
4481 sayılı Kanun ile ilgili açıklamalarımıza raporumuzun I-10 bölümünde yerverilmiştir.
Kanun’un bankacılık sektörüne getirdiği en önemli yükümlülük “Özel İşlem Vergisi” olarak adlandırılmış olan işlem vergisidir.
B)Özel İşlem Vergisi
4481 sayılı Kanun’un 9. maddesine 4705 sayılı Kanunun 2. maddesiyle eklenen fıkra hükmü uyarınca; yürürlük tarihi 12.07.2001 olmak üzere, 31.12.2002 tarihine kadar vadeli mevduat ve vadeli döviz tevdiat hesabı sahiplerinden, her vade sonunda, her bir hesap için bankalarca 1.000.000 lira özel işlem vergisi tahsil edilir. Bankalar ve özel finans kurumları tarafından her ay tahsil edilen bu vergi, ertesi ayın yedinci günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine bir beyanname ile beyan edilir ve aynı süre içerisinde ödenir.
18)VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ
A)Giriş
Veraset ve intikal vergisi 08.06.1959 tarih ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ile düzenlenmiştir.
B)Verginin Konusu
Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset tarikiyle veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali veraset ve intikal vergisine tabidir.
Bu vergi, Türk tabiyetinde bulunan şahısların yabancı memleketlerde aynı yollardan iktisap edecekleri mallara da uygulanacaktır.
C)Verginin Mükellefi
Veraset ve intikal vergisinin mükellefi, veraset tarikiyle veya ivazsız bir tarzda mal iktisap eden şahıstır.
D)Vergiye Mukabil Alınacak Teminat – Bankaların Sorumluluğu
Vergiye mukabil alınacak teminat konusu Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’nun 17. maddesinde bahsedilmiştir.
Bankalar istihkak sahiplerine bu verginin konusuna giren herhangi bir işlem dolayısıyla para ve sent verebilmek için istihkak sahiplerinden veraset ve intikal vergisinin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden alınmış bir tasdikname talep ederler.
Tasdikname ibraz etmeyen hak sahiplerinin istihkaklarından, veraset yoluyla intikallerde %5, ivazsız intikallerde %15 oranında vergi karşılığı olarak tevkifat yaptıktan sonra, bakiye tutarı istihkak sahiplerine verebilirler. Tevkifatı yapan banka, tevkif ettiği parayı en geç bir hafta içinde bulunduğu yerin mal sandığına yatırmaya ve keyfiyeti bağlı bulunduğu vergi dairesine yazı ile bildirmeye mecburdurlar.
Bahsedilen maddeye göre, tevkifat yapmadan para ve senet verenlerle tevkif ettikleri parayı yukarıda belirtilen süre içinde mal sandığına yatırmayanlardan (hakimler hariç), tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur oldukları paralar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir. Tevkifatı yapan ilgili kuruluşların, bu görevleri süresinde yerine getirmeyen sorumlularından, tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur oldukları paraların % 10'u oranında ayrıca ceza tahsil olunur.
III) UMUMİ DİSPONİBİLİTE
Bankalar taahütleri karşılığında belli oranlarda disponibl değer bulundurmak zorundadırlar.
I. Disponibilite Oranları
Disponibilite oranları aşağıdaki gibidir.
-
Türk Lirası Mevduatta
Bankaların TL mevduatları için bulunduracakları disponibilite oranı, %2’si TCMB nezdinde TL vadesiz serbest tevdiat, kalanın asgari %4’ü senet, azami %2’si kasalarda bulundurulan nakit olmak üzere toplam %8’dir.
-
Yabancı Para Mevduatta
Bankaların yabancı para için bulunduracakları disponibilite oranı, asgari %1’i senet, azami %2’si kasalarda bulundurulan konvertibl efektif olmak üzere toplam %3’dür.
-
Altın Depo Hesaplarında
Bankaların altın depo hesapları için disponibilite oranı %0’dır.
-
Bankaların mevduat dışı TL pasif hesapları için bulunduracakları disponibilite oranı, %6’sı TCMB nezdinde TL vadesiz serbest tevdiat, kalanın asgari %4’ü senet, azami %2’si kasalarda bulundurulan nakit olmak üzere toplam %12’dir.
-
Mevduat Dışı Yabancı Para Pasif Hesaplarda,
Bankaların mevduat dışı yabancı pasif hesapları için bulunduracakları disponibilite oranı, %11’i TCMB nezdinde ABD Doları, Alman Markı, İsviçre Frangı, İngiliz Sterlini, Fransız Frangı, Hollanda Florini ve Euro cinsinden serbest tevdiat, kalanın asgari %1’i senet, azami %2’si kasalarda bulundurulan konvertibl efektif olmak üzere toplam %14’dür.
-
Poziyon Aşımlarında,
Bankaların pozisyon aşımlarına ilişkin taahütleri için bulunduracakları disponibilite oranı, tamamı TCMB nezdinde TL vadesiz serbest tevdiat olmak üzere %100’dür.
II. Taahhütler
-
Mevduata İlişkin Taahhütler
Bankaların, Türk Lirası ve yabancı para mevduat, altın depo hesapları ve yurt dışındaki şubeleri adına kabul ettikleri mevduat tutarları mevduata ilişkin taahhütleri oluşturur. Yurt içi bankalar arası mevduat, Tek Hazine Sistemi çerçevesinde açılan Hazine Cari Hesabı ile Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkındaki 3320 Sayılı Kanun uyarınca açılan hesaplar disponibilite kapsamı dışındadır.
-
Mevduat Dışı Pasif Hesaplara İlişkin Taahhütler
Bankaların ay sonları itibariyle çıkarılacak bilançolarının mevduat dışı Türk Lirası ve Yabancı Para Pasif Hesapları, mevduat dışı pasif hesaplara ilişkin taahhütlerini oluşturur.
Disponibiliteye esas taahhütlerin hesabında, aşağıdaki TL ve yabancı para cinsinden hesaplara ait tutarlar taahhüt kapsamı dışında tutulmuştur.
-
Özkaynaklar (Ödenmiş Sermaye, Kanuni Yedek Akçeler, İhtiyari Yedek Akçeler, Banka Sabit Kıymet Yeniden Değerleme Fonu, Menkul Kıymetler Değer Artış Fonu, İştirakler ve Kuruluşlar Sabit Kıymet Yeniden Değerleme Karşılığı, Kredi ve Diğer Alacaklar Yeniden Değerleme Fonu ile Karın toplanması veya Zararların düşülmesi sonucu kalan tutar)
-
Sermaye yeterliliği rasyosunun hesaplanmasında dikkate alınan sermaye benzeri krediler,
-
Pasifte Yer alan Karşılıklar (Krediler Serbest Karşılığı, Kıdem Tazminatı Karşılığı, Banka Sosyal Yardım sandığı Varlık Açıkları Karşılığı, Sabit kıymet Yeniden Değerleme Fonu Karşılığı, Gelir Vergisi Karşılığı, Diğer Karşılıklar, Tazmin Edilmemiş veya Nakde Dönüşmemiş Gayrinakdi Krediler Özel Karşılıkları
-
TCMB Özel Hesapları Karşılığı
-
TCMB kredileri,
-
TCMB Bankalararası Para Piyasası’ndan alınan borçlar,
-
Yurtiçi Bankalara Mevduat Dışı Yükümlülükler,
-
Fonlar ve Fonlardan kullandırılan Kredi Karşılıkları,
-
Faiz ve Gider Reeskontları,
-
3917 sayılı Yasanın Geçici 7 inci maddesi gereğince SSK tarafından T. Emlak Bankası’na devredilecek taşınmazlar nedeniyle, T. Emlak Bankası’nın Hazineye olan borç tutarı,
-
T. Emlak Bankası’nca inşa ettirilen konutlardan satışı yapılacaklar için alınan peşinatlar ile yıl içinde peşin veya vadeli olarak satışı yapılan ancak tapu devir ve ferağ işlemleri yapılamadığı için aktiften çıkışı sağlanamayan gayrimenkullerin satış taksit tutarları,
-
İnşa edilecek veya edilmekte olan gayrimenkul projelerinin finansmanında kullanılmak üzere ihraç edilen gayrimenkul sertifikası bedelleri,
-
Ertelenmiş Vergiler
-
Pozisyon Aşımlarına İlişkin Taahhütler
IV) ZORUNLU KARŞILIKLAR
Türkiye’de kurulmuş veya şube açmak suretiyle faaliyet gösteren bankalarca kabul edilen TL mevduat, döviz tevdiat hesapları ve altın depo hesapları karşılığında TCMB nezdinde zorunlu karşılıklar tesis edilme yükümlülüğü bulunmaktadır.
Bankalar, mevduat tutarları üzerinden TCMB nezdinde açılacak hususi bloke bir hesapta nakden zorunlu karşılık tesis etmekle yükümlüdürler. Yurtiçi bankalararası mevduat, Tek Hazine Sistemi çerçevesinde açılan Hazine Cari Hesabı ile Memurlar ve İşçiler ile Bunların Emeklilerine Konut Edindirme Yardımı Yapılması Hakkındaki 3320 sayılı Kanun uyarınca açılan hesaplar zorunlu karşılık kapsamı dışındadır.
Zorunlu Karşılık Oranı;
TL Mevduatta
|
%4
|
Döviz Tevdiat Hesabında
|
%11
|
Altın Depo Hesabında
|
%0
|
olarak belirlenmiştir.
Dostları ilə paylaş: |