Dekodlaşdırma – məlumatları ikilik koddan, insanın başa düşdüyü formaya dəyişdirilməsidir.
Nə üçün ikilik kodlaşdırma?
Texniki reallaşdırma nöqteyi-nəzərindən ikilik hesablama sistemindən istifadə etmək informasiyanı kodlaşdırmaq üçün olduqca sadədir. Həqiqətən, informasiyanı 0 və 1 ardıcıllığı şəklində kodlaşdırmaq əlverişlidir. Əgər bu qiyməti elektron elementin iki mümkün vəziyyəti kimi göstərmək mümkündürsə.
0 – elektrik siqnalı yoxdur; 1- elektrik siqnalı mövcuddur.
Bu vəziyyəti asanlıqla fərqləndirmək olur. İkilik kodlaşdırmanın çatışmayan cəhəti – kodların uzunluğudur.
Kompüterdə informasiyanın kodlaşdırılması və dekodlaşdırılması üsulları, ilk növbədə informasiyanın növündən asılıdır, yəni nə kodlaşdırılır: ədəd, mətn, şəkil yaxud səs.
Unikal dekodlaşdırma kodları
Diskret mənbənin bərabərölçülü kodlaşdırma məsələsi həm də göstərdi ki, belə kodlaşdırma şəraitində informasiyanın yaradılma sürəti məlumat mənbəyinin entropiyasına bərabərdir.
Burada kodlaşdırma məsələsinə digər yanaşmanın mövcud olduğuna baxacağıq. Onu aydınlaşdırmaq üçün yuxarda baxdığımız misala qayıdaq.
Burada teleqramın iki üsulla kodlaşdırılmasına baxmışdıq.
Bunlardan biri hərf-hərf kodlaşdırma adlanır ki, bir hərf üçün 6 ikilik simvol sərf etməklə, istənilən teleqramı kodlaşdırmaq və sonradan isə səhvsiz dekodlaşdırmaq olar. O, verilən mənbə üçün səciyyəvi olan teleqramları birqiymətli kodlaşdırmağa imkan verir. Bir hərfi kodlaşdırma zamanı təxminən 13/8 ikilik simvollar sərf olunacaqdır ki, bu da hərf-hərf kodlaşmadan əhəmiyyətli dərəcədə azdır. Teleqramı kodlaşdırmaq üçün daha bir üsul vardır ki, onun haqqında əvvəllər heç nə deyilməyib.
Fərz edək ki, teleqramdakı hərflərin hansı ehtimalla gəlməsi məlumdur. Onda tez-tez rast gələn hərfləri qısa kodlarla, hərdənbir rast gəlinən hərfləri isə nisbətən uzun kod sözləri ilə kodlaşdırmaq olar. Belə üsulla hərf-hərf kodlaşdırma zamanı müxtəlif ölçülü kodlardan istifadə olunur. İstənilən teleqramı unikal kodlaşdırmaq və unikal dekodlaşdırmaq olar. Orta hesabla hər bir hərf üçün istifadə olunan ikilik simvolların sayı, hərf-hərf bərabərölçülü kodlaşdırma zamanı olduğundan az olacaqdır.
Mənbənin kodlaşdırılmasının hər hansı bir metodu kimi, müxtəlif ölçülü kodlaşdırmanın xüsusiyyətləri əsasında eyni məlumatları kodlaşdırmağa sərf olunan simvolların sayı durur. Kodlaşdırma zamanı sərf olunan simvolların sayı, məlumatdan asılıdır və buna görə özündə təsadüfi kəmiyyəti göstərir
Burada: (Х, р(х)) məlumatlar çoxluğunun, kod sözlərinin orta uzunluğu olacaqdır.
Fərz edək ki, uzunluğu n bərabər məlumatlar blokunu kodlaşdırmaq üçün müxtəlif ölçülü kodlardan istifadə olunur. Bu çoxluğu {Хn,р(х)} işarə edək. Tutaq ki, m (Xn) kod sözünün orta uzunluğudur.
Tərif 1. Məlumatlar ardıcıllığını uzunluğu n bərabər bloklara bölüb, D sistemli müxtəlif ölçülü kod sözlərinin köməyi ilə kodlaşdırdıqda alınan ədəd müxtəlif ölçülü kodlaşmanın orta surəti adlanır:
Müxtəlif ölçülü kodlaşmanın orta sürəti xəbərdə olan ikilik simvollarla ölçülür.
Dostları ilə paylaş: |
