Qarigan baǵlardı jasartirish texnologiyası



Yüklə 247,78 Kb.
səhifə1/8
tarix02.12.2023
ölçüsü247,78 Kb.
#137599
  1   2   3   4   5   6   7   8

  1. Qarigan baǵlardı jasartirish texnologiyası

T erek ómiriniń altınshı dáwirinde joqarı agrotexnikalıqani qo? llash da jańa putaqlar o? sib shıǵıwın ta? minlamaydi. Tiykarǵı o? suw shaqları o? sishga qaraǵanda ko
1. Qarigan baǵlardı jasartirish texnologiyası
Terek ómiriniń altınshı dáwirinde joqarı agrotexnikalıqani qo? llash da jańa putaqlar o? sib shıǵıwın ta? minlamaydi. Tiykarǵı o? suw shaqları o? sishga qaraǵanda ko? proq quriydi, nátiyjede ónim keskin pasayadi. Jańa o? suw shaqları tek tómende jaylasqan uyqudagi urıqlardan hám bachki putaqlardan jetiwedi. Áne sol o? suw putaqlarınan qurib qalǵan putaqlar, shaqlar o? rnini basatuǵın shattıń ayırım bólimleri qáliplesedi. Bul putaqlarda jas mıywe tuwındıları payda bo? ladi, bular bir neshe jıl jaqsı ónim alıwǵa járdem beredi. Uyqudagi urıqlardı putaqlardı putaw arqalı ko? kartiriladi (uyg? otiladi).
Forma beriwde sonı este tutıw kerek, ya? ni terekte uyqudagi urıqlar sanı shattıń tómengi bólimlerinde, o? rtadagi hám joqarıdagilarga qaraǵanda kem (olardıń bir bólegi qurib qalǵan ) bo? ladi. Eger shaqlar denege jaqın kesilsa, shaqlardıń qalǵan bóleginde uyqudagi urıqlar azayıp qaladı, sol sebepli bargli putaqlar shattıń qurib qalǵan bólegindegi urıqlar o? rnini tap? ldirish ushın kerek bo? lganidan kem shıǵadı. Lekin tómengi uyqudagi urıqlardan shıqqan putaqlar quwatlılaw bo? ladi, sebebi bul urıqlar terek jas bo? lib, o? sish potencialı hám tendentsiyası úlken bo? lganda ónim bo? lgan. Shattıń joqarı zonasındaǵı uyqudagi urıqlardan shıqqan putaqlar kishi bo? ladi, sebebi bul urıqlar terek anaǵurlım qariganida, o? sishi passivlesken waqıtta tugilgan. O? sishdan tap? xtagan hám tiykarǵı shaqları quriy baslaǵan terekler ko? proq butab jasartiriladi. Jasartirishdan - 1-2 jıl aldın bul tereklerdiń tiyine ko? proq go? ng hám mineral o? g? ıytlar salınıp, tez-tez sug? oriladi hám jer yumshatiladi, biygana o? tlar yamasa? adam óltiriwshiedi, o? sımlıqlardıń vegetativ o? sishini kúsheytiw ushın ulıwma ilajlar ko? riladi. Nátiyjede terek bachki putaqlar shıǵaradı (olardıń qarmaq belgisi). Barlıq tiykarǵı hám qalǵan bólimlerinde jańa jas shat ónim bo? lishini esapqa alıp 6 -10 jıllıq oraylıq shaq kesip taslanadı. Bunda áp-áneydey o? sgan shaqlar hám quwatlı bachki putaqlar butalishi kerek. Eger bachki putaqlar ko? p shıqsa, bunda olar siyreklestirıledi. Ayırımlarınıń o? sish kúshine muwapıq uzınlıǵınıń 1/3 - 2/3 bólegi qısqartiriladi.
Kesilgen jay qasındaǵı jańa putaqlardan, bachki putaqlardan hám shoxlagan qaptal shaqlardan 2-4 jıl dawamında shat shıǵadı. Denesi ziyanlanbaǵan (gewek bo? lmagan), tiykarǵı shaqları sog? lom bo? lgan terekler jasartirilganda jaqsı natidjalarga eriwiladi.
Áyne waqıtta ko? p putaw arqalı siyreklatiladi yamasa sog? lom jas shaqlarǵa aylandırıw ushın kishi tiykarǵı shaqlar, sonıń menen birge, ǵarrı mıywe shaqlar butaladi. Bunıń menen japıraq apparatınıń o? sishi hám mıywe shaqlarınıń mıywe beriwi asıriladı.
Sırtqı ortalıq ta? siridan saqlaw ushın putaqlar daǵı kesiklar o? tkir pıshaqta tegislenedi, oǵan arab álipbesiniń birinshi háribi moyda eritilgan bo? jaq yamasa 3% li mıs yamasa temir kuporosining ohakli eritpesi surkab qo? yiladi.
O? rik hám shaptalı bunday jasartirilgandan keyin ekinshi jılı ónimge kiredi, alma hám almurt bolsa tap? rtinchi jıl ónimge kiredi.
Bog? de terekler bir jıl ishinde emes, bálki 2-3 jıl dawamında jasartiriladi. Bunda jalpı ónimdi kemeytirmaslik ko? zda tutıladı. Birinshi jılı bir qatardaǵı terekler, ekinshi jılı bolsa ekinshi qatardaǵı, keyin bir yamasa eki terek aralas jasartiriladi. Hár bir terekti bólimlerge bo? lib jasartirish da múmkin. Tekseriwler bul usıl kem nátiyjeli ekenligin ko? rsatdi.
Biraq, jasartirishni mıywe terekleriniń hámmesi de jaqsı qabıl qilavermaydi. Alma, almurt, biyn, o? rik, olxo? ri hám badamdıń ba? zi sortları jaqsı qabıl etedi. Shıye, olxo? rining ba? zi sortları hám de shiye jaman qabıl etedi. Buǵan shiye tereki uyqudagi urıqlarınıń kem bo? lishi hám de olardıń kem jasaǵıshlıǵı sebep bo? ladi.
Jasartirilgan terekler tavar sapası júdá joqarı bo? lgan ónim beredi, miywelerdiń o? rtacha massası artadı. Usınıń menen bir waqıtta terektiń suwıqqa, kesellik hám zıyankeslerge shıdamlılıǵı asadı.
ósetuǵın túyinlerdi aytıp otedi.
Shet el fermerlerde “payda shegarası” túsinigi bar. Bul shift biyiklikke sáykes keledi mevali terek- 3, 2 m. Joqarı - puxta emes. 1 m² erning natiyjeliligi pasayadi.

Biraq, eger ol 7-10 m ge shekem ósińki bolsa hám tómengi shaqları erdan 2 m biyiklikte jaylasqan bolsa, terektiń biyikligin kemeytiw ańsat emes. Keyin eki-úsh jılǵa cho'ziladi, hár máwsimde putaqlar hám magistralni sherek bólekke qısqartiradi. Bıyılǵı jılılarda, álbette, urıqları poyaning tómengi bóleginde oyanadı hám jańa skelet shaqlarına aylanatuǵın urıqlar payda boladı. Bul usıl alma terekine úlken zálel etkazmaydi hám mıywe beriwdi dawam ettiriwge múmkinshilik beredi.


ósetuǵın túyinlerdi aytıp otedi.
Shet el fermerlerde “payda shegarası” túsinigi bar. Bul shift biyiklikke sáykes keledi mevali terek- 3, 2 m. Joqarı - puxta emes. 1 m² erning natiyjeliligi pasayadi.

Biraq, eger ol 7-10 m ge shekem ósińki bolsa hám tómengi shaqları erdan 2 m biyiklikte jaylasqan bolsa, terektiń biyikligin kemeytiw ańsat emes. Keyin eki-úsh jılǵa cho'ziladi, hár máwsimde putaqlar hám magistralni sherek bólekke qısqartiradi. Bıyılǵı jılılarda, álbette, urıqları poyaning tómengi bóleginde oyanadı hám jańa skelet shaqlarına aylanatuǵın urıqlar payda boladı. Bul usıl alma terekine úlken zálel etkazmaydi hám mıywe beriwdi dawam ettiriwge múmkinshilik beredi.


mulchalangan.
Itibar beriń, eger siz bog'ni jasartirmoqchi bolsańız, ol jaǵdayda siz egiwińiz múmkin emes magistral dóńgelekler ósimlikler yamasa hátte otlaq o'ti. Soǵan qaramastan túbir sisteması olar topıraqtıń joqarı qatlamlarında jaylasqan bolıp, ol terektiń tikleniwine sezilerli dárejede zálel etkazishi múmkin.

Birinshi basqıshda tojni jasartirish


Tojni jasartirish da eki basqıshdan ibarat. Birinshiden, ásirese uzın putaqlardı kesiw arqalı qısqartiriladi, keyin báhárde taj qubla tárepden de juqalanadı. Juqalaw kóp jıllıq putaqlardı kesiwden ibarat bolıp, onıń tagida bir neshe urıqları qalǵan. Bul urıqlardan keyin vertikal urıqlar (yamasa tóbeler) ósiwdi baslaydı, bul bolsa tojni qalıńlashtirishi múmkin. Keyingi jılı birpara tóbeler " ringda" kesiledi. Bul erda qáte etpeslik kerek, sebebi nadurıs kesiw terektiń nadurıs rawajlanıwına járdem beredi. Qánigelerge shaqırıq qılıw jaqsılaw bolıp tabıladı.


Bul jumıstı orınlawda jińishke putaqlar keskishler menen kesiledi. Qalıń shaqlardı kesiw ushın magistraldagi qabıqtıń pútinligin buzmasdan olardı sındırıwǵa múmkinshilik jaratıwshı málim bir texnologiya bar. Shaqlardı kesiw yamasa kemeytiw járdeminde taj payda boladı, onıń ósiw baǵdarı ózgeredi hám mazlatılǵan putaqlar tiklenedi. kiyim-kenshek (filial uzınlıǵınıń sherek bólegi), orta (putaqtıń yarımı ) yamasa kúshli (uzınlıqtıń tórtdan úsh bólegi) bolıwı múmkin. dárejesine kelsek, qánigeler menen máslahátlesiw jaqsılaw bolıp tabıladı.
Ekinshi basqısh - arqa tárep degi terektiń túbirleri hám tojini jasartirish
3-4 jıldan keyin bog'ni jasartirishning ekinshi basqıshı ámelge asıriladı. Túbirlerdi kesiw boyınsha jumıslar birinshi basqıshqa uqsas tárzde ámelge asıriladı, lekin terektiń arqa tárepinen.
Tojni jasartirish tap sol tárzde ámelge asıriladı - jumıstıń pátsi arqa tárepi terek.

Ulıwma alǵanda, tereklerdi kesiw, olardıń tojini úsh retten kóbirek kemeytiw istalmagan. Bunday artıqshalıq terektiń shıdamlılıǵına unamsız tásir kórsetiwi múmkin hám ol 2-3 jıl ishinde muzlawı hám óliwi múmkin. Sol sebepli tojning skelet shaqların az-azdan qısqartirib, eki basqıshda kesiw usınıs etiledi. Eski bog'ni jasartirishning ayriqsha qásiyetlerin esapqa alǵan halda, eki yamasa úsh jıl ishinde jańalanǵan tereklerden úlken miywelerdi jıynaw múmkin boladı.


Putalar da jasartirilishi múmkin, olarǵa hár qanday, hátte eń ayriqsha formanı beriw ushın kesiw múmkin, bul olardı yoshlantiradi.jaqsılaw ósiw hám gúllew. Kópshilik putalar ga jaqsı taqat etediler. Juqalaw 2-4 jıldan keyin ámelge asıriladı, eski putaqlar, sonıń menen birge, tereńligin ósetuǵın putaqlar alıp taslanadı. Tolıq jasartirish ushın siz tek bir az háreketsiz urıqlardı qaldırıp, pútkil jay bólegin kesip alıwıńız múmkin.


Bog'ning jasartirilishi, sonıń menen birge, keyin talqılaw etetuǵın qayta qayta tiklew arqalı da járdem beredi.


Áyyemgi alma tereginen qutılıwǵa hám jańasın egiwge qarar qılsańız da, balta alıwǵa asıqmang. Jas terek tek 3-5 jıldan keyin aǵıl-tegil mıywe bere baslaydı. Sol waqıt ishinde eski terek, eger ol jasartiruvchi menen qollap -quwatlansa, sizdi miyweler menen támiyinlewi múmkin.


Alma tereki qashan qarmaqǵa qarsı ga mútáj?


Siz hár qanday terek hám putalardı jasartirishingiz múmkin hám kerek, ásirese olar sizge yoqadigan miywelerdi keltirsa. Biraq bunday quramalı awıl xojalıǵı usılınıń waqtı kelgenligin qanday bilesiz. Alma terekleri jasartirilishi kerek bolǵanda málim bir jasqa iye emes. Eger siz hár jılı tutqınlardı qısqartirsangiz, jińishke etip, eski hám qurǵaqlay shaqların alıp taslasangiz, terekińiz jaqsı rawajlanadı hám 100 jılǵa shekem mıywe beredi. Álbette, bul suwǵarıw, tóginlew hám keselliklerden qorǵawdı talap etedi. Biraq bul alma tereki qanshellilik tez-tez hám qanshellilik salmaqli bolıwın, bay ónimdi qoyıw hám etiwtiriw ushın etarli kúshke (azıqlanıw ) egami yamasa joq ekenligin kesiwge baylanıslı. siz óz-ózinen ósetuǵın terekler egiwden 15 jıl ótkennen de jasartirishga mútáj bolıwı múmkin.


Biz 5-10 m biyiklikte klassik terek retinde ósetuǵın ápiwayı alma terekleri haqqında gápiramiz. Sonıń menen birge, ústinli sortları bar, ortasha múddet omiri 10 -15 jıldan aspaytuǵın kishkineler bolsa 20 -30 jıl dawamında ónimlilikti saqlaydı.


http://fayllar. Org

Yüklə 247,78 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin