Qaydaları Ümumi müddəalar Yük (sərnişin) avtomobil nəqliyyatı xidmətlərinin ümumi həcminə aşağıdakılar daxildir

İctimai telefon şəbəkələri

Ötürmənin məqsədi	* Çağırışlar	MİTT
Lokal mübadilə
Daxili qarşılıqlı mübadilə
Beynəlxalq qarşılıqlı mübadilə

Cədvəl 6

Modul 9. İşçi qüvvəsi

Vəzifəsi	Kişi		Qadın
	tam iş vaxtı	natamam iş vaxtı	tam iş vaxtı	natamam iş vaxtı
Menecment
Mühəndis
Kompüter mütəxəssisi
Təmir, saxlama və quraşdırma
Satıcı və marketinq
Vasitəçi
Digər

Cədvəl 7

MODUL 10. Əsas vəsaitlər, onların daxil olması və dövriyyədən çıxarılması

Əsas vəsaitlərin tipi	İl ərzində daxil olmuşdur	İl ərzində çıxarılmışdır	İlin sonuna qalıq
Torpaq
Binalar
Terminallar, ötürücü qurğular
Ofis avadanlıqları, kompüter və əlaqəli digər avadanlıqlar
Avtonəqliyyat və digər nəqliyyat avadanlıqları
Digər mexanizm və avadanlıqlar
Mebel
Digər əsas vəsaitlər

MODUL 11. Tədqiqat işləri üçün məsrəflər

Telekommunikasiya fəaliyyətinin inkişafı və səmərəliliyi üzrə aparılmış tədqiqatlara çəkilən xərclər.

Bu xərclər kapital qoyuluşu hesabına daxil edilir. Kapital qoyuluşu xərclərinə binalar, torpaq və avadanlığın alınmasına çəkilən xərclər aiddir.
Cədvəl 8

MODUL 12

Avadanlıqların tipinə görə mərkəzi ofislər	Ofislər	İşçi xətlər
Rəqəmli
Analoq

Kompüter xidmətinin müayinəsi
Kompüter xidmətinin müayinə modeli aşağıdakı modullardan ibarətdir:

• 
  Mal və xidmətlərin satışından yaranan gəlirlər;
  
• 
  Kompüter xidməti göstərilməsinə çəkilən xərclər;
  
• 
  Yenidən satış üçün mal və xidmətlər;
  
• 
  İxrac olunmuş mal və xidmətlər;
  
• 
  İnventarlar;
  
• 
  Proqram məhsullarından gələn gəlirlər;
  
• 
  İşçi qüvvəsi;
  
• 
  Tədqiqat işlərinə çəkilən xərclər;
  
• 
  Idxaldan gələn gəlirlər;
  
• 
  Əsas vəsaitlərin mövcudluğu, alınması və köhnəlməsi haqqında məlumatlar.
  

Kompüter xidmətlərinə aşağıdakılar daxildir:

1. 
   Proqramlar paketi (özü tərəfindən layihələndirilmiş).
   

1. 
   sistem proqramları və utilitlər;
   
2. 
   tətbiqi proqramlar.
   

B. İxtisaslaşmış kompüter xidməti.

1. 
   proqramların qurulması ilə əlaqədar məsləhət xidməti;
   
2. 
   sistem və texniki məsləhət xidməti;
   
3. 
   adi proqramların inkişafı xidməti;
   
4. 
   sistem təhlili və proqram xidməti;
   
5. 
   kompüter menecmenti xidməti;
   
6. 
   sistemə texniki xidmət.;
   
7. 
   digər ixtisaslaşmış kompüter xidməti.
   

C. Məlumatların kompüterdə işlənməsi xidməti.

1. 
   məlumatların işlənməsi xidməti;
   
2. 
   məlumatların daxil edilməsi xidməti.
   
3. 
   kompüterdə məlumatların işlənməsinin digər xidməti.
   

D. Məlumatlar bazası xidməti (elektron informasiya xidməti)

E. Kompüterlərin təmiri və texniki xidmət.

F. Digər kompüter xidməti.

1.2. Məhsul və xidmətlərin satışından gəlirlər.

7. 
   G. Proqram paketləri (yenidən satış).
   
8. 
   N. Kompüterin texniki hissələri (yenidən satış).
   
9. 
   I. Kompüter xidməti (yenidən satış).
   
10. 
    J. Kompüterin lizinqi və icarə xidməti.
    
11. 
    K. Şəbəkə xidməti.
    
12. 
    L. Kompüterlə bağlı treninq xidməti.
    

1. 
   Digər mənbələrdən gəlirlər.
   

7. 
   M. Lisenziya ödəmələri və «İntellektual» mülkiyyətdən gələn gəlirlər və müəlliflik hüququndan qonorarlar.
   
8. 
   N. Yuxarıda göstərilən xidmətlərdən başqa digər xidmətlər.
   
9. 
   O. Digər mal və xidmətlərdən gəlirlər.
   
10. 
    P. Fəaliyyətlə bağlı subsidiyalar.
    

• 
  Ümumi yekun : Fəaliyyətlə bağlı gəlirlər üzrə – A -P.
  

Modul 2. Bu modulda kompüter xidməti fəaliyyət növü üzrə xərcləri (ilkin və aralıq istehlak xərcləri) müəyyənləşdirmək üçün xərc maddələri öyrənilir.

Bu fəaliyyət növündə xərc maddələri aşağıdakı kimi təsnifləşdirilir:

A. Əmək haqqı, gəlirlər, muzdlu işçilərə verilmiş haqqlar.

B. Biznes xidməti.

1. 
   öz istifadəsi üçün kompüter xidməti;
   
2. 
   mütəxəssis xidməti (hüquqi, audit və menecment məsləhəti.);
   
3. 
   reklam və satış xərcləri;
   
4. 
   sığorta;
   

C. Avadanlığın lizinqi və icarə xərcləri.

D.Telekommunikasiya xərcləri.

E. Materialvə xammalxərcləri özistifadəsi üçün.

F. Məhsullaşma xərcləri.

G.Əmlak və qeyri-məhsullar üzrə bilavasitə vergilər.

N. Müəlliflik hüququna görə qonorarlar.

İ. Yuxarıdakı qeyd olunanlardan başqa digər xidmətlər.

J. Amortizasiya xərcləri .

K. Fəaliyyətlə əlaqədar digər inzibati xərclər.

• 
  Cəmi xərclər.
  

Tədqiqat göstərir ki, Çexiyada kompüter fəaliyyəti ilə bağlı xərclər və gəlirlər aşağıdakı kimi qruplaşdırılmışdır:

1. Ümumi dövriyyə (gəlirlər).

2. Vergi, subsidiyalar, dövlət büdcəsinə transferlər, işçi qüvvəsi, əmək haqqı və işçilərə verilmiş kompensasiyalar (əmək haqqı şəklində).

3. Aralıq istehlak xərcləri.

4. Əsas vəsaitlərin amortizasiyası.

5. Xidmət və fəaliyyəti həyata keçirmək üçün material və qeyri-materialların istehlakı.

6. Yanacaq və xammalın istehlakı və qalıqlarının dəyişməsi.

7. İstehsal zamanı yaranmış itkilər.

İFNT-ə görə kompüter xidməti aşağıdakı 4 rəqəmli kodlar üzrə qruplaşdırılır:

Hesablama texnikası ilə əlaqədar fəaliyyət aşağıdakı kimi qruplaşdırılır:

721 - Hesablama texnikası və qurğu vasitələri üzrə məsləhətlər

Hesablama texnikası vasitələri üzrə məsləhətlər altsinfinə daxildir:

• 
  qurğu vasitələrinin konfiqurasiyasına və tipinə aid məsləhətlər və müvafiq proqram təminatından istifadə edilməsi;
  
• 
  istifadəçilərin məlumat tələblərinin təhlili və optimal qərarın hazırlanması.
  

Bu altsinfə daxil deyildir:

• 
  hesablama texnikasının istehsalı və satışı ilə məşğul olan müəssisələr tərəfindən qurğu vasitələri üzrə məsləhətlər.
  

722 - Proqram təminatının işlənməsi və bu sahədə məsləhətlər

Bu sinfə daxildir:

• 
  proqram təminatının təhlili, layihələşdirilməsi və hazırlanması;
  
• 
  istifadəçilərin məlumat tələbatlarının və problemlərinin təhlili;
  
• 
  optimal qərarların seçilməsi məsələləri üzrə məsləhətlər;
  
• 
  konkret istifadəçilərin sifarişlərinə əsaslanaraq proqram təminatı üçün sənədlərin işlənib hazırlanması və layihələşdirilməsi;
  
• 
  ümumi istifadə üçün hazır proqram təminatının layihələşdirilməsi, işlənib hazırlanması, yaradılması və göndərilməsi;
  
• 
  istifadəçinin tapşırığı ilə proqramların yazılması.
  

Bura daxil deyildir:

• 
  ümumi istifadə üçün proqram təminatının üzünün çıxarılması;
  
• 
  texniki təminat məsləhətləri ilə əlaqədar proqram təminatı sahəsində məsləhətlər.
  

723 - Məlumatların işlənməsi

Bura aiddir:

• 
  istehlakçının və ya özünün proqram təminatından istifadə etməklə məlumatların işlənməsi;
  
• 
  verilən məlumatların tam işlənməsi;
  
• 
  məlumatların hazırlanması və daxil edilməsi;
  
• 
  başqa istifadəşilərə mənsub olan hesablama texnikası və qurğu vasitələrinin uzunmüddətli istismar edilməsi.
  

724 - Məlumat bazaları ilə əlaqədar fəaliyyət

Bu sinfə daxildir:

• 
  məlumat bazalarının yaradılması: bir və daha artıq mənbədən məlumatların toplanması;
  
• 
  məlumatların saxlanması, verilən formatda məlumatlar bazasının yazılmasına hazırlıq;
  
• 
  məlumatlar bazasına maneəsiz daxil olmaq imkanlarının təminatı;
  
• 
  bilavasitə daxil olmaq üsulu ilə (avtomatik idarəetmə) müəyyən edilmiş və ya ardıcıllıqla verilən məlumatların təqdim edilməsi. Məlumat bazasına daxil olmaq hamı üçün, istifadəçilərin məhdud dairəsi üçün azad ola bilər və ya tələb ilə müəyyənləşdirilə bilər.
  

725 - Hesablama texnikasının və ofis maşınlarının təmiri və onlara texniki xidmət göstərilməsi

726 - Hesablama texnikası ilə bağlı sair fəaliyyət

Məhsul növləri təsnifatı üzrə bu fəaliyyət növləri aşağıdakı mal və xidmətlərə aid edilir.

72 - Kompüter xidmətləri və onlarla əlaqədar xidmətlər

72.1 - Texniki təminat üzrə məsləhət xidmətləri

72.10 - Texniki təminat üzrə məsləhət xidmətləri

72.2 - Proqram təminatının işlənməsi və bu sahədə məsləhətlər

72.21. - Proqram təminatıın nəşri

72.21.1 - Məlumatların avtomatik işlənməsi üzrə maşınlarda istifadə edilən müxtəlif tipli məlumat daşıyıcıları

72.21.2 - Proqram paketlərinin yaradılması və ona yardım üzrə xidmətlər

72.21.21 - Sistem və tətbiqi proqram təminatının yaradılması və ona yardım üzrə xidmətlər

72.21.22 - Tətbiqi proqramların yaradılması və onlara yardım üzrə xidmətlər

72.21.23 - Fərdi proqram təminatının işlənib hazırlanması üzrə xidmətlər

72.21.24 - Sistemli təhlil və proqramlaşdırma üzrə xidmətlər

72.22 - Sair məsləhətlər və proqram təminatının göndərilməsi

72.22.1 - Proqram təminatı üzrə məsləhət xidmətləri və ona yardım üzrə sair xidmətlər

72.22.11 - Sistem və texniki məsləhət xidmətləri

72.22.12 - Sistemlərə texniki qulluq üzrə xidmətlər

72.22.13 - Sair peşəkar xidmətlər

72.30 - Məlumatların işlənməsi üzrə xidmətlər

72.30.1 - Kompüter avadanlığının idarə edilməsi üzrə xidmətlər

72.30.2 - Məlumatların kompüterdə işlənməsi üzrə xidmətlər

72.30.21 - Məlumatların işlənməsi və cədvəllərin tərtib edilməsi üzrə xidmətlər

72.30.22 - Məlumatların daxil edilməsi üzrə xidmətlər

72.30.23 - Məlumatların işlənməsi üzrə sair xidmətlər

72.4 - Məlumat bazalarının yaradılması üzrə xidmətlər

72.40 - Məlumat bazalarının yaradılması üzrə xidmətlər

72.40.1 - Məlumat bazalarının yaradılması üzrə xidmətlər

72.5 - Dəftərxana, mühasibat maşınlarının və kompüterlərin təmiri və onlara texniki qulluq üzrə xidmətlər

72.50.1 - Dəftərxana və mühasibat maşınlarının təmiri və onlara texniki qulluq üzrə xidmətlər

72.50.12 - Kompüterlərin təmiri və onlara texniki qulluq üzrə xidmətlər

72.6 - Kompüterlərlə əlaqədar olan sair xidmətlər

72.60 - Kompüterlərlə əlaqədar sair xidmətlər

Kompüter xidmətinin müşahidə modelinin strukturu.

Müşahidə modeli 11 moduldan ibarətdir:

1. 
   Mal və xidmətlərin satışından gəlirlər.
   

1. 
   Kompüter xidmətlərinin satışından gəlirlər.
   
2. 
   Kompüterlə əlaqədar mal və xidmətlərin satışından gəlirlər.
   
3. 
   Digər mənbələrdən gəlirlər.
   

2. 
   Fəaliyyət növü üzrə mal və xidmətlər.
   
3. 
   Mal və xidmətlərin yenidən satışı üçün alınması.
   
4. 
   İnventarlar.
   
5. 
   Hesablara əsaslanan digər (əlavə ) məsələlər.
   
6. 
   İxrac.
   

1. 
   Kompüter xidməti.
   
2. 
   Kompüterlə əlaqəli məhsul və xidmətlər.
   
6. 
   İdxal.
   
   1. 
      Kompüter xidməti.
      
   2. 
      Kompüterlə əlaqəli məhsul və xidmətlər.
      
7. 
   Proqram məhsulları ilə əlaqədar digər gəlirlər.
   
8. 
   İşçi qüvvəsi.
   
9. 
   Əsasvəsaitlərindaxilolması, çıxması.
   
10. 
    Tədqiqat işləri.
    

Nəticə

Deyilənlərin nəticəsi olaraq aşağıdakı tövsiyələrin həyata keçirilməsi vacibdir:

1. 
   Müayinə milli hesabların tələblərinə müvafiq aparılmalıdır.
   
2. 
   İnformasiya texnologiyaları bölməsinin iqtisadi səmərəliliyi müəyyənləşdiril-məlidir.
   
3. 
   Daha sonra strateji əhəmiyyətinə görə bu bölmənin fəaliyyətinə subsidiyalar ayrılmalıdır.
   
4. 
   Tədqiqatın cəmiyyətin intellektual inkişafında əhəmiyyəti nəzərə alınmalıdır.
   
5. 
   Milli informasiya sistemində yeni informasiya texnologiyalarının tətbiqi ölkənin sivil ölkələrlə müqayisəliliyinin əsas şərtidir.
   
6. 
   İnsan inkişafının vacib göstəricilərindən biri - cəmiyyətdə, iqtisadiyyatda informasiya texnologiyalarının tətbiqi, əmək məhsuldarlığının yüksəldilməsinin strateji istiqamətidir.