R. I. Isroilov t f. d., professor, tta normal va patologik fiziologiya, patologik



Yüklə 12,15 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə32/240
tarix11.11.2023
ölçüsü12,15 Mb.
#131960
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   240
Patologik-anatomiya.-Darslik.-1-Qism

y og bosishi»). Yurakning o d d iy yog' bosishi h ollarida yurak y og‘ kletchatkasi- 
dan iborat g'ilo f bilan o'ralib turgandek bo'lib qo lad i (20-rasm ). N o rm ad a yog' 
kletchatkasi yurak tom irlari o'tadigan egatchalar ichida, goh o o'ng qorinch aning 
oldingi yuzasida bo'ladi, xolos. 0 ‘ng va chap qorin ch an in g orqa yuzasi, sh un in g­
dek chap qorinchaning oldingi yuzasi yog‘ kletchatkasidan holi bo'ladi. U m u m iy 
sem izlikda yurakning h am m a qism lari yog' kletchatkasi bilan to'lib, yurakn ing 
o g irlig i ortib borishi m um kin, biroq bu n d a yurakn in g o g ‘irligi ishlovchi 
m uskullar hisobiga ortm asdan , balki yog' to'qim asi k op ay ish i hisobiga ortib 
boradi (yurakning soxta gipertrofiyasi). O'ng qorinch a m u sku llari tutam larinin g 
o'rtasida yog‘ kletchatkasi qatlam lari paydo bo'ladi, m uskul tolalari atrofiyaga 
uchrab (21-rasm ), m iokard od atd agid ek yaxshi q isq ara olm aydigan bo'lib q o ­
ladi. Q on aylanishi yom onlashadi, bu ning ustiga ko‘k rak qafasin in g p astki kovak 
venadan o'tayotgan qonni so'rib olish xususiyati kam ayib ketadiki, bu diafragm a 
ekskursiyasi cheklanganiga bog'liq bo'ladi. O yoq n in g m ayd a venalarida, ch anoq 
venalarida trom boz paydo bo'lishiga qulaylik tug'diradigan sharoit yuzaga ke­
ladi, m o d d alar alm ashinuvining u m um an o'zgarishi, qon tarkibidagi o'zgarishlar 
an a shunga olib keladi.
M ikroskopik tekshirish o'tkazib ko'rilganida yog' to'qim asida yog' hujayralari 
(adipozotsitlar) ning soni ko'payib, kattalashib qolgan ligi m a lu m bo'ladi. B u n d a 
to'qim ada gipertrofik yoki giperplastik jarayon  ustun turgan bo'lishi m um kin. 
Yog' hujayrasining o'lcham lari kattalashib b organ id a (gipertrofik xili) ulardagi 
triglitseridlar m iqdori ortib boradi. G ipertrofiyalangan an a shu adipozotsitlar 
insulinga kam sezgir bo'lgani holda lipolitik gorm on larga yu ksak d arajad a sezgir 
bo'ladi. Sem izlikning gipertrofik xili yom on oq ibatlarga olib b orish i bilan ajralib 
turadi. Sem izlikning giperplastik xilida adipozotsitlar so n in in g ortib b orish i ular


fun ktsional holati va m etabolizm in in g izdan chiqishi bilan birga davom etm ay- 
di. Sem izlikn ing bu xili yom on oq ibatlarga olib borm aydi.
U m u m iy sem izliknin g aham iyati organlar funktsional holatiga, uning q an ­
day ta sir o'tkazishiga bog'liq. C hunonchi, sem iz kishilarda qorin bo'shlig'ida yog' 
kletchatkasi to'planib qolgan ligid an diafragm a ekskursiyasi susayib qoladi. Shu 
m u n o sab at bilan o p k a havo bilan yetarlicha to'lishm aydi, alveolalarda kislorod 
p arsial b o sim i pasayib ketadi, n atijada o'pka arteriolaiaridagi pertonus yuzaga 
keladi (Yeyler refleksi). Bu kichik qon aylanish do irasid a gipertoniya b osh la­
n ishiga (b o sim ko'tarilib ketishiga) olib boradi. M an a shun in g uchun ham sem iz 
o d am lar saiga hansirab qo lad i va hatto yuragining o'ng qorinchasi gipertrofi- 
yalanadi. Y urakning ish em ik kasalliklari, osteoartritlar, gipertenziya va diabet 
rivojlan ish ida sem irish jid d iy xavfli om il bo'lib h isoblanadi.
20-R asm . Y urakning oddiy yog' bosishi: 
1-ustki k ovak vena; 2-aorta; 3-chap bo'lm a qulog'i; 
4-o'ng b o'lm a qulog'i; 5-yog' to'qimasi.
21-rasm . A trofiyaga uchragan yurak m uskul tolalari 
o rasid agi yog' kletchatkasi qatlam lari:
1 — m u sku l tolalari; 2 — yog' to'qimasi.


O dam n in g har xil sabablarga ko‘ra (gipofizga a lo q ad o r sabablar, o'sm a paydo 
b o lg an i tufayli) ju d a ozib, chopustixon bolib ketishi, y an i kaxeksiya holatiga 
tushib qolishi asosan neytral y o g la r m iqd orin in g kam ayib ketishiga bog'liq.

Yüklə 12,15 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   240




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin